પ્રધાનમંત્રી જન ધન યોજના (PMJDY) હેઠળ ખોલવામાં આવેલા બેંક ખાતાઓની સંખ્યા 52 કરોડને વટાવી ગઈ છે. આ સાથે જ જનધન ખાતામાં જમા થયેલી કુલ રકમ 2.30 લાખ કરોડ રૂપિયાને વટાવી ગઈ છે. PMJDY ખાતાઓની સંખ્યા માર્ચ 2015માં 14.72 કરોડથી ત્રણ ગણી વધીને 19 જુલાઈ, 2024 સુધીમાં 52.81 કરોડ થઈ ગઈ છે.
સરકારે ઓગસ્ટ 2014માં પ્રધાનમંત્રી જન ધન યોજના (PMJDY) નામના રાષ્ટ્રીય નાણાકીય સમાવેશ મિશનની શરૂઆત કરી હતી. તેનો ઉદ્દેશ્ય દરેક બેંકિંગ વિનાના પરિવારને બેંકિંગ સુવિધાઓ પૂરી પાડવાનો, નબળા લોકોનું રક્ષણ કરવાનો, બેંક વગરના લોકોને ધિરાણ આપવાનો અને વંચિત અને વંચિત વિસ્તારોને સેવાઓ પૂરી પાડવાનો છે. કેન્દ્રીય નાણા રાજ્ય મંત્રી પંકજ ચૌધરીએ લોકસભામાં એક પ્રશ્નના લેખિત જવાબમાં આ માહિતી આપી હતી.
કેન્દ્રીય મંત્રી પંકજ ચૌધરીએ જણાવ્યું હતું કે, 14 ઓગસ્ટ, 2018 થી, PMJDY નો ઉદ્દેશ્ય બેંકિંગ સેવાઓથી વંચિત તમામ પુખ્ત વયના લોકોને તેના દાયરામાં લાવવાનો છે. તેમણે કહ્યું હતું કે, PMJDY સમગ્ર દેશમાં નાણાકીય સમાવેશને પ્રોત્સાહન આપવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે બેન્કિંગ પેનિટ્રેશન વધારવામાં સફળ રહ્યું છે. PMJDY હેઠળ 19 જુલાઇ, 2024 સુધી 2,30,792 કરોડ રૂપિયાની થાપણો સાથે કુલ 52.81 કરોડ જનધન ખાતા ખોલવામાં આવ્યા છે. PMJDY હેઠળ, આ જન-ધન ખાતાઓમાંથી 29.37 કરોડ (55.6%) મહિલાઓના છે અને લગભગ 35.15 કરોડ (66.6%) ખાતા ગ્રામીણ અને અર્ધ-શહેરી વિસ્તારોમાં ખોલવામાં આવ્યા છે.
આ અંગે વધુ માહિતી આપતાં કેન્દ્રીય મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, સરકારે વિવિધ સામાજિક સુરક્ષા યોજનાઓ શરૂ કરી છે. તેમણે માહિતી આપી હતી કે, પ્રધાનમંત્રી જીવન જ્યોતિ વીમા યોજના (PMJJBY) હેઠળ 19 જુલાઈ, 2024 સુધી, કોઈપણ કારણસર મૃત્યુના કિસ્સામાં 2 લાખ રૂપિયાનું જીવન વીમા કવચ પ્રદાન કરવા માટે કુલ 20.48 કરોડ નામાંકન કરવામાં આવ્યા છે. પ્રધાનમંત્રી સુરક્ષા વીમા યોજના (PMSBY) હેઠળ, 2 લાખ રૂપિયા (મૃત્યુ અથવા કાયમી કુલ વિકલાંગતા) અને 1 લાખ રૂપિયા (કાયમી આંશિક વિકલાંગતા)નું એક વર્ષનું અકસ્માત કવર પ્રદાન કરવા માટે કુલ 45.08 કરોડ નોંધણી કરવામાં આવી છે. વધુમાં, અટલ પેન્શન યોજના (APY) હેઠળ, પાત્ર સબ્સ્ક્રાઇબર્સને માસિક પેન્શન આપવા માટે કુલ 6.71 કરોડ નોંધણી કરવામાં આવી છે.
કેન્દ્રીય મંત્રી પંકજ ચૌધરીએ માહિતી આપી હતી કે, સરકારે લોન સંબંધિત વિવિધ યોજનાઓ શરૂ કરી છે, જેનો ઉદ્દેશ્ય ધિરાણથી વંચિત લોકોને ધિરાણ પૂરું પાડવાનો છે. જેની પ્રગતિ નીચે મુજબ છે.
- પ્રધાનમંત્રી મુદ્રા યોજના (PMMY) હેઠળ, રૂ. 29.93 લાખ કરોડની કુલ 48.92 કરોડ લોન (12.07.2024ના રોજ) મંજૂર કરવામાં આવી છે.
- સ્ટેન્ડ-અપ ઇન્ડિયા સ્કીમ (SUPI) હેઠળ, ગ્રીનફિલ્ડ પ્રોજેક્ટ્સ સ્થાપવા માટે SC/ST અને મહિલા સાહસિકોને રૂ. 53,609 કરોડ (15.07.2024ના રોજ)ની કુલ 2.36 લાખ લોન મંજૂર કરવામાં આવી છે.
- PM વિશ્વકર્મા યોજના, 7 સપ્ટેમ્બર, 2023 ના રોજ શરૂ કરવામાં આવી હતી, જેનો ઉદ્દેશ્ય 18 ઓળખાયેલા વેપારમાં રોકાયેલા પરંપરાગત કલાકારો અને કારીગરોને કૌશલ્ય પ્રશિક્ષણ, ગીરો મુક્ત લોન, આધુનિક સાધનો, માર્કેટ કનેક્ટિવિટી સપોર્ટ અને ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શન્સ માટે પ્રોત્સાહક પ્રદાન કરવાનો છે
તેમણે એ પણ માહિતી આપી હતી કે, 1 જૂન, 2020ના રોજ પ્રધાનમંત્રી સ્ટ્રીટ વેન્ડર્સ સેલ્ફ-નિર્ભર ફંડ (PMSVANidhi) શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. તેનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય કોવિડ-19 લોકડાઉનથી પ્રભાવિત શેરી વિક્રેતાઓને રાહત આપવાનો હતો. આ યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય માત્ર શેરી વિક્રેતાઓને લોન આપીને સશક્ત કરવાનો નથી પણ તેમના સર્વાંગી આર્થિક વિકાસ માટે કામ કરવાનો પણ છે. કેન્દ્રીય મંત્રીએ કહ્યું હતું કે, આ યોજનાઓના અમલીકરણ અને અસરકારકતા પર બેંકો અને અન્ય સંબંધિત હિતધારકો સાથે પણ નજર રાખવામાં આવે છે.
