એકાંત અને શાંતિની શોધ કરનાર યાત્રીઓ માટે સ્વર્ગ એટલે ગુજરાતનું દમણ
દમણ જીલ્લાએ લતા તરીકે ઓળખાતા દેશનો એક ભાગ રચ્યો છે, જે 2 થી 13 મી સદીની વચ્ચે, અપ્રંત અથવા કોંકણ વિશાહના સાત વિભાગ હતા. દમણ જીલ્લાને મધ્યવર્તી ક્ષેત્રમાં સમાવવામાં આવેલ છે અને તેથી તે અલ્પ સમય માટે અશોકના સમયે મૌર્ય સામ્રાજ્યનો ભાગ બન્યો હોવો જોઈએ. મૌર્યની શક્તિ નબળી પડી ગયા પછી, જીલ્લો બીજી સદી ના અંતમાં સત્વાહના શાસક સત્કાર્ની એક ના શાસન હેઠળ હતો. તે પછી, પહેલી સદી દરમિયાન, દમણ જીલ્લામાં કુશારાતો દ્વારા શાસન કરાયુ હતું, જેઓ કુશાના સમ્રાટો હેઠળ પ્રાંત રાજ્યપાલો એટલે કે ક્ષત્રપ હતા.
ઇ.સ. 125 દરમિયાન, સત્કર્ણી ક્ષત્રપોથી દૂર ગયા અને જિલ્લાઓ પર શાસન કર્યું. પરંતુ સતાવાહન શાસન ટૂંક સમય માટે રહ્યું. સાતવાહના શાસક સત્કર્ણી અને દમણ જીલ્લાથી આશરે ઇ.સ. 150 દ્વારા ઉજ્જૈનના ક્ષત્રપોએ આ જિલ્લો ફરીથી જીતી લીધો અને ફરીથી દમણ જીલ્લા ઇ.સ. 249 સુધી ઉજ્જૈનના ક્ષત્રપોના શાસન હેઠળ પસાર થયો. ક્ષત્રપ પછી ઇ.સ. 416 સુધી અભિર રાજાઓ દ્વારા જિલ્લાનું શાસન કરાયું.
અભિર રાજાઓના શાસન પછી, જીલ્લો પાંચમી સદી દરમ્યાન ત્રિકુતકાસના શાસન હેઠળ હતું, જે અભિર રાજાઓની જાગીર હતા. ઇ.સ. 500 દરમિયાન લાગે છે કે ત્રિકુતક શક્તિ વકતક રાજા હરીશેના દ્વારા નાશ કરાયું. આ જીલ્લો ઇ.સ. 609 સુધી મહિષમતી રાજા કૃષ્ણરાજ અને તેના અનુગામીઓની કલાચુરીઓના સત્તા હેઠળ હતું. બદામીના ચાલુક્યોના રાજા મંગાલેસએ આશરે ઇ.સ. 609 ની સાલમાં કાલાચુરીઓના છેલ્લા રાજા બુધરાજને પરાજિત કરી દીધા.
બાદામીના ચાલુક્યોએ ઇ.સ. 671 સુધી જીલ્લા ઉપર શાસન કર્યું અને તેમના વંશજો લતા અથવા નવસારી ચાલુક્ય તરીકે ઓળખાય છે, નવસારિકા, આધુનિક નવસારી પૂર્ણા નદીના કિનારેથી દમણના ઉત્તર સુધી શાસન શાસન કર્યું. તેઓએ દક્કનના બદામી ચાલુક્યોની જાગીર તરીકે સ્વતંત્ર રીતે શાસન કર્યું. પછીની આઠ સદીઓમાં, દમણ ઘણા બધા હિન્દુ રાજાઓ અને સરદારોની આગેવાની હેઠળ આવ્યો.
ગુજરાતનો સુલતાન મહમદ શાહ બેગડાએ પાર નદી પરના પારનેરાનો કિલ્લો અને દમણનું બંદર જીતી અને જગતશાહને 1465 માં શ્રધ્ધાંજલી આપી હતી. જગતશાહ પછીના નારણશાહે ઇ.સ. 1470 થી 1500 અને ધર્મશાહ બીજાએ 1500 થી 1531 સુધી શાસન કર્યું હતું.
પોર્ટુગીઝોએ દમણ ગુજરાતના શાહ પાસેથી મેળવ્યું હતું. તેઓએ 1523 માં પ્રથમ વખત દમણ બંદરને જોયું. તેઓએ તેની ઉપર ઘણી વખત હુમલો કર્યો અને આખરે શાહ સાથે સંધિ દ્વારા 1559 માં તેને પ્રાપ્ત કર્યું. ત્યારબાદ દમણ 1961 માં તેની મુક્તિ સુધી પોર્ટુગીઝ શાસન હેઠળ હતું.
