કોરોનાને પગલે ગ્રામીણ વિસ્તારમાં રોજગારીની માંગમાં વધારો, મનરેગા હેઠળ 94994 કરોડનો ખર્ચ
નવી દિલ્હીઃ કોરોનાને કારણે લોકડાઉન દરમિયાન મોટી સંખ્યામાં પરપ્રાંતિય મજૂરો તેમના ગામ પરત ફર્યા હતા. રોગચાળા પહેલાના સમયગાળાની તુલનામાં, લોકડાઉન પછી મનરેગા હેઠળ રોજગારમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. ચાર રાજ્યોમાં રોજગાર યોજના હેઠળ ખર્ચમાં વધારો થયો છે. નાણાકીય વર્ષ 2020-21માં મનરેગાનું બજેટ 73 હજાર કરોડ હતું. અત્યાર સુધીમાં રૂ. 94,994 કરોડનો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો છે. આને 20 હજાર કરોડના પૂરક બજેટ સાથે મળ્યા છે.
કોવિડની પ્રથમ લહેરમાં મોટાભાગના લોકો બિહાર પરત ફર્યા હતા. આ વર્ષે અત્યાર સુધીમાં રાજ્યમાં 5771 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો છે. નાણાકીય વર્ષ 2019-20માં આ રાજ્યમાં માત્ર 3371 કરોડનો ખર્ચ થયો હતો. મધ્યપ્રદેશમાં નાણાકીય વર્ષ 2019-20માં 4949 કરોડ રૂપિયા ખર્ચવામાં આવ્યા હતા, જ્યારે આ વર્ષે અત્યાર સુધીમાં 7354 કરોડ રૂપિયા ખર્ચવામાં આવ્યા છે. ગયા વર્ષની સરખામણીમાં ખર્ચમાં 32 ટકાનો વધારો થયો છે.
લોકડાઉન બાદ મોટી સંખ્યામાં પરપ્રાંતિય મજૂરો તેમના ઘરે પરત ફર્યા છે. તેના કારણે મનરેગાનો ખર્ચ વધ્યો હોવાનું મનાઈ રહ્યું છે. આજ સુધી કોઈપણ નાણાકીય વર્ષમાં આવો કોઈ ખર્ચ કરવામાં આવ્યો નથી. સરકારે ગામડાઓના ગરીબોને મદદ કરવા માટે માત્ર મનરેગા હેઠળ 1.1 લાખ કરોડનો ખર્ચ કર્યો છે. આ સિવાય રાહત પેકેજ અલગથી ખર્ચવામાં આવ્યું હતું.
મધ્યપ્રદેશ, બિહાર, ઓડિશા અને પશ્ચિમ બંગાળમાં આ યોજના હેઠળનો ખર્ચ વધ્યો છે. ઓડિશાની વાત કરીએ તો આ નાણાકીય વર્ષમાં 5375 કરોડ રૂપિયા ખર્ચવામાં આવ્યા હતા, જ્યારે ગત નાણાકીય વર્ષમાં માત્ર 2836 કરોડ રૂપિયા જ ખર્ચાયા હતા. પશ્ચિમ બંગાળમાં આ યોજના હેઠળ 10118 કરોડ રૂપિયા ખર્ચવામાં આવ્યા છે. તમિલનાડુમાં 8961 કરોડ રૂપિયા ગરીબોને આપવામાં આવ્યા છે.
આ વર્ષે, ગામડાઓમાં રોજગારની માંગમાં વધારો થવાને કારણે, ગ્રામીણ વિકાસ મંત્રાલય પાસે ખૂબ જ ઓછું ભંડોળ બચ્યું છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે બીજી લહેર દરમિયાન પણ અર્થતંત્રને ઘણું નુકસાન થયું છે, તેથી ગામડાઓમાં રોજગારની માંગ વધુ છે. જો કે સરકારને વિશ્વાસ છે કે આવતા વર્ષથી પરિસ્થિતિ સુધરશે.
