ભારતઃ હવે ખાદ્યતેલ ઉત્પાદકોએ નેટ વજન તથા તાપમાન વિનાનો ચોખ્ખો જથ્થો જાહેર કરવો પડશે
નવી દિલ્હીઃ કેન્દ્રએ ખાદ્યતેલના ઉત્પાદકો/પેકર્સ/આયાતકારોને સલાહ આપી છે કે ખાદ્યતેલ વગેરે પર ચોખ્ખો જથ્થો તાપમાન વિના જથ્થામાં જાહેર કરવા ઉપરાંત વજનમાં તે જ રીતે જાહેર કરે. ઉપભોક્તા બાબતોના વિભાગ દ્વારા તેમને ઉત્પાદનના વજન સાથે તાપમાનનો ઉલ્લેખ કર્યા વિના જથ્થાના એકમોમાં ચોખ્ખી જથ્થા જાહેર કરવાના તેમના લેબલિંગને, નિર્દેશ જારી થયાની તારીખથી છ મહિનાની અંદર એટલે કે 15 જાન્યુઆરી, 2023 સુધી સુધારવાની પણ સલાહ આપવામાં આવી છે.
લીગલ મેટ્રોલોજી (પેકેજ્ડ કોમોડિટીઝ) નિયમો, 2011 હેઠળ ગ્રાહકોના હિતમાં તમામ પૂર્વ-પેકેજ કોમોડિટીઝ પર અન્ય ઘોષણાઓ સિવાય વજનના પ્રમાણભૂત એકમો અથવા માપના સંદર્ભમાં ચોખ્ખી માત્રા જાહેર કરવી ફરજિયાત છે.
નિયમો હેઠળ કરાયેલી જોગવાઈઓ મુજબ ખાદ્યતેલ, વનસ્પતિ ઘી વગેરેનો ચોખ્ખો જથ્થો કાં તો વજન અથવા જથ્થામાં જાહેર કરવો જરૂરી છે અને જો જથ્થામાં જાહેર કરવામાં આવે, તો માલનું સમકક્ષ વજન ફરજિયાતપણે જાહેર કરવું જોઈએ. એવું જોવામાં આવે છે કે ઉદ્યોગો વોલ્યુમમાં ચોખ્ખી માત્રા જાહેર કરતી વખતે તાપમાનનો સક્રિયપણે ઉલ્લેખ કરે છે.
ઉત્પાદકો/પેકર્સ/આયાતકારો ખાદ્યતેલ વગેરેનો ચોખ્ખો જથ્થાને જથ્થામાં જાહેર કરી રહ્યા છે અને સમૂહના એકમો સાથે પેકિંગ સમયે તાપમાનનો ઉલ્લેખ કરે છે. થોડા ઉત્પાદકો તાપમાનને 600C જેટલું ઊંચું દર્શાવતા હતા. એવું જોવામાં આવ્યું છે કે વોલ્યુમની દ્રષ્ટિએ ખાદ્ય તેલ, વનસ્પતિ ઘી વગેરેના ચોખ્ખા જથ્થાની આવી ઘોષણા વોલ્યુમ સાથે જુદા જુદા તાપમાને (ઉદાહરણ તરીકે 1 લીટર) જથ્થાને નિશ્ચિત રાખે છે, જે પેકેજિંગમાં ઊંચા તાપમાનનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવે છે ત્યારે અલગ પડે છે. સોયાબીન ખાદ્ય તેલનું વજન અલગ-અલગ તાપમાને વોલ્યુમ એક લિટર રાખીને અલગ અલગ હોઈ શકે છે.
ક્રમાંક. | તાપમાન | વજન (ગ્રામમાં) |
1 | 210C | 919.1 |
2 | 300C | 913.0 |
3 | 400C | 906.2 |
4 | 500C | 899.4 |
5 | 600C | 892.6 |
તેથી, વિવિધ તાપમાને ખાદ્ય તેલનું વજન અલગ-અલગ હોય છે. આથી, ગ્રાહકને ખરીદી સમયે પેકેજમાં યોગ્ય જથ્થો મળે તેની ખાતરી કરવા માટે, ઉત્પાદકો/પેકર્સ/ખાદ્યતેલના આયાતકારો વગેરેને તાપમાનનો ઉલ્લેખ કર્યા વગર ઉપરોક્ત ઉત્પાદનોને પેક કરવા અને જથ્થો જાહેર કરવામાં આવ્યો છે તેની ખાતરી કરવા માટે સલાહ આપવામાં આવી છે. વોલ્યુમ અને માસમાં પેકેજ યોગ્ય હોવું જોઈએ.
(ફોટો-ફાઈલ)