નેશનલ ફોરેન્સિક સાયન્સ યુનિવર્સિટી: ક્રિમિનલ જસ્ટિસ સિસ્ટમ અંગે હાઇ-પાવર એક્સપર્ટ ગ્રુપ મિટિંગ યોજાઈ
નેશનલ ફોરેન્સિક સાયન્સ યુનિવર્સિટી (NFSU)-ગાંધીનગર ખાતે ‘સ્ટ્રેન્ધનિંગ ક્રિમિનલ જસ્ટિસ સિસ્ટમ થ્રૂ એન્હેન્સ્ડ ફોરેન્સિક એફિસિઅન્સી’ અંગે હાઇ-પાવર એક્સપર્ટ ગ્રુપ મિટિંગ યોજાઈ હતી. આ ગ્રુપ મિટિંગમાં સુપ્રીમ કોર્ટના ન્યાયાધીશ વિક્રમ નાથ, NHRCના ન્યાયમૂર્તિ રાજેશ બિંદલ, ભારતના એટર્ની જનરલ આર. વેંકટરમાણી, ભારતના સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતા, કેન્દ્રીય ગૃહ સચિવ IAS અજય કુમાર ભલ્લા, NFSUના કુલપતિ ડૉ. જે.એમ. વ્યાસ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.
આ પ્રસંગે નવા ફોજદારી કાયદાના પુસ્તકો – ભારતીય નાગરિક સુરક્ષા સંહિતા-2023; ભારતીય ન્યાય સંહિતા-2023 અને ભારતીય સાક્ષ્ય અધિનિયમ-2023નું વિમોચન પણ કરાયું હતું.
સુપ્રીમ કોર્ટના ન્યાયાધીશ વિક્રમ નાથે પોતાના વક્તવ્યમાં જણાવ્યું હતું કે ક્રિમિનલ જસ્ટિસ સિસ્ટમમાં ફોરેન્સિક વિજ્ઞાન મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે ત્યારે ફોરેન્સિક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરનો વિકાસ અને વ્યાવસાયિકોની તાલીમ ઝડપથી થવી જોઈએ. નવા ફોજદારી કાયદાઓને અસરકારક રીતે અમલમાં મૂકવા માટે સમગ્ર ફોરેન્સિક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરની સ્થાપના કરવાનું ભગીરથ કાર્ય માત્ર સરકારનું નથી, પરંતુ આ માટે સેન્ટ્રલ ફોરેન્સિક સાયન્સ રેગ્યુલેટરી ઓથોરિટીની સ્થાપના કરવાની આવશ્યકતા છે અને ફોરેન્સિક સાયન્સની કેટલીક પ્રવૃત્તિઓને ખાનગી ક્ષેત્રને આઉટસોર્સ કરવાની પણ જરૂર છે, જે સેન્ટ્રલ ઓથોરિટી દ્વારા માન્યતા પ્રાપ્ત અને પ્રમાણિત હોય. જેનાથી ક્રિમિનલ જસ્ટિસ સિસ્ટમની કાર્યક્ષમતામાં વધારો થઈ શકે.
રાજ્યની ફોરેન્સિક સાયન્સ લેબોરેટરી સાથે વધુ સારા સંકલન અને સમન્વયને સુનિશ્ચિત કરવા સુપ્રીમ કોર્ટના ન્યાયાધીશ રાજેશ બિંદલે ઓલ ઇન્ડિયા જ્યુડિશિયલ સર્વિસની જેમ ઓલ ઇન્ડિયા ફોરેન્સિક સર્વિસની રચના કરવાની દરખાસ્ત કરી હતી. તેઓએ ખાનગી ફોરેન્સિક લેબની વિશ્વસનીયતાના સંદર્ભમાં વિશિષ્ટ ઓલ ઇન્ડિયા ફોરેન્સિક સર્વિસની મહત્તા પણ સમજાવી હતી.
કેન્દ્રીય ગૃહ સચિવ IAS અજય કુમાર ભલ્લાએ નવા ફોજદારી કાયદાના અસરકારક અમલીકરણ માટે ભારત સરકાર દ્વારા લેવામાં આવેલા પગલાઓની માહિતી આપી હતી. તેમણે પોતાના વિશિષ્ટ સંબોધનમાં જણાવ્યું હતું કે નવા કાયદાના સફળ અમલીકરણ માટે ટેક્નોલોજી અને ફોરેન્સિક્સ મુખ્ય આધાર છે.
નેશનલ ફોરેન્સિક સાયન્સિસ યુનિવર્સિટી (NFSU)ના કુલપતિડો. જે.એમ. વ્યાસે પોતાના સંબોધનમાં જણાવ્યું હતું કેક્રિમિનલ જસ્ટિસ ડિલિવરી સિસ્ટમમાં ફોરેન્સિક સાયન્સની ભૂમિકા અત્યંત નિર્ણાયક છે. વિશ્વની સૌપ્રથમ અને એકમાત્ર ફોરેન્સિક સાયન્સિસ યુનિવર્સિટી એવી નેશનલ ફોરેન્સિક સાયન્સિસ યુનિવર્સિટી ગુનાની તપાસ અને રાષ્ટ્રીય-સુરક્ષા માટે કુશળ માનવબળ તૈયાર કરવા માટે સમર્પિત છે. NFSU અત્યારે વિશ્વના 92 દેશોને ફોરેન્સિક સાયન્સના ક્ષેત્રે ક્ષમતા નિર્માણમાં મદદ કરી રહ્યું છે. NFSU 72 અભ્યાસક્રમો ચલાવે છે અને ભારતમાં NFSUના વિભિન્ન 9 કેમ્પસમાં 6,000 જેટલા વિદ્યાર્થીઓ અભ્યાસ કરે છે. માનનીય વડાપ્રધાન ઈચ્છે છે કે ભારત ફોરેન્સિક સાયન્સના ક્ષેત્રે સ્વદેશી સાધનો અને ટેક્નોલોજી સાથે આત્મનિર્ભર બને. આ માટે NFSU ફોરેન્સિક ક્ષેત્રે મેક-ઇન-ઇન્ડિયા પ્રોડક્ટ્સ માટે રીસર્ચ એન્ડ ડેવલપમેન્ટમાં પણ હરણફાળ ભરી રહ્યું છે.
