નવી દિલ્હીઃ પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળે તેના વર્તમાન સ્વરૂપમાં પ્રધાનમંત્રી ગરીબ કલ્યાણ અન્ન યોજના (PMGKAY) અને અન્ય કલ્યાણ યોજનાઓ વગેરે સહિત સરકારની તમામ યોજનાઓ હેઠળ ફોર્ટિફાઇડ ચોખાના સાર્વત્રિક પુરવઠાને જુલાઈ 2024થી અને ડિસેમ્બર 2028 સુધી ચાલુ રાખવાની મંજૂરી આપી છે. PMGKAY (ફૂડ સબસિડી)ના ભાગ રૂપે ભારત સરકાર દ્વારા 100% ભંડોળ સાથે રાઈસ ફોર્ટીફિકેશનની પહેલ કેન્દ્રીય ક્ષેત્રની પહેલ તરીકે ચાલુ રહેશે, આમ અમલીકરણ માટે એકીકૃત સંસ્થાકીય પદ્ધતિ પ્રદાન કરશે.
તદનુસાર, દેશમાં પોષણ સુરક્ષાની આવશ્યકતા પર 75મા સ્વતંત્રતા દિવસ પર પ્રધાનમંત્રીના સંબોધનની અનુરૂપ, પહેલ “લક્ષિત જાહેર વિતરણ પ્રણાલી (TPDS), અન્ય કલ્યાણ યોજનાઓ, સંકલિત બાળ વિકાસ સેવા (ICDS)માં ફોર્ટિફાઇડ ચોખાનો પુરવઠો. ), દેશમાં એનિમિયા અને સૂક્ષ્મ પોષકતત્ત્વોની ઉણપને દૂર કરવા માટે તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો (UTs)માં PM POSHAN (અગાઉના MDM)” હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું. એપ્રિલ 2022માં કેબિનેટ કમિટી ઓન ઇકોનોમિક અફેર્સ (CCEA) એ માર્ચ 2024 સુધીમાં સમગ્ર દેશમાં રાઈસ ફોર્ટીફાઈડ પહેલને તબક્કાવાર રીતે અમલમાં મૂકવાનો નિર્ણય કર્યો હતો. ત્રણેય તબક્કા સફળતાપૂર્વક પૂર્ણ થયા છે અને તમામમાં ફોર્ટિફાઇડ ચોખાના સપ્લાય માટે સાર્વત્રિક કવરેજનો લક્ષ્યાંક છે. સરકારની યોજનાઓ માર્ચ 2024 સુધીમાં હાંસલ કરવામાં આવી હતી.
2019 અને 2021 ની વચ્ચે હાથ ધરાયેલા નેશનલ ફેમિલી હેલ્થ સર્વે (NFHS-5) મુજબ, એનિમિયા ભારતમાં એક વ્યાપક સમસ્યા છે, જે વિવિધ વય જૂથો અને આવકના સ્તરના બાળકો, સ્ત્રીઓ અને પુરુષોને અસર કરે છે. આયર્નની ઉણપ ઉપરાંત, વિટામિન B12 અને ફોલિક એસિડ જેવી અન્ય વિટામિન અને ખનિજોની ઉણપ પણ ચાલુ રહે છે, જે વસ્તીના એકંદર આરોગ્ય અને ઉત્પાદકતાને અસર કરે છે.
નબળા વસ્તીમાં એનિમિયા અને સૂક્ષ્મ પોષકતત્ત્વોના કુપોષણને સંબોધવા માટે સલામત અને અસરકારક માપદંડ તરીકે ફૂડ ફોર્ટિફિકેશનનો વૈશ્વિક સ્તરે ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. ચોખા એ ભારતીય સંદર્ભમાં સૂક્ષ્મ પોષકતત્વો પૂરા પાડવા માટે એક આદર્શ વાહન છે કારણ કે ભારતની 65% વસ્તી મુખ્ય ખોરાક તરીકે ચોખાનો ઉપયોગ કરે છે. ચોખાના ફોર્ટિફિકેશનમાં FSSAI દ્વારા નિયમિત ચોખા (કસ્ટમ મિલ્ડ રાઇસ)માં સૂક્ષ્મ પોષકતત્વો (આયર્ન, ફોલિક એસિડ, વિટામિન બી 12) થી સમૃદ્ધ ફોર્ટિફાઇડ રાઇસ કર્નલ (FRK) ઉમેરવાનો સમાવેશ થાય છે.
