નવી દિલ્હીઃ રેલ્વે પ્રધાન અશ્વિની વૈષ્ણવે રાજ્યસભામાં જણાવ્યું હતું કે ‘સિગ્નલિંગ-સર્કિટ-ચેન્જ‘માં ખામીને કારણે 2 જૂને ઓડિશાના બાલાસોર જિલ્લામાં ખોટા સિગ્નલને કારણે ટ્રિપલ ટ્રેન દુર્ઘટના સર્જાઈ હતી. આ અકસ્માતમાં 295 લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા હતા. અશ્વિની વૈષ્ણવે રાજ્યસભામાં જણાવ્યું હતું કે, છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં રેલવેમાં સિગ્નલ નિષ્ફળતાના 13 કેસ નોંધાયા છે, પરંતુ એક પણ ઈન્ટરલોકિંગ સિગ્નલ સિસ્ટમમાં ખામીને કારણે નથી. રેલ મંત્રી વૈષ્ણવે 2 જૂને ઓડિશાના બાલાસોરમાં થયેલા ટ્રેન દુર્ઘટના અંગે વિવિધ સભ્યોના પ્રશ્નોના લેખિત જવાબમાં આ માહિતી આપી હતી.
પ્રથમ વખત રેલ્વે સુરક્ષા કમિશનરના અહેવાલમાંથી વિગતો શેર કરતા, કેન્દ્રીય મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, “સિગ્નલ સર્કિટ-ચેન્જમાં ખામી અને ઇલેક્ટ્રિક લિફ્ટિંગ બેરિયરને બદલવા સંબંધિત સિગ્નલિંગ કાર્યના અમલને કારણે, પાછળથી અથડામણ થઈ હતી.” આ ખામીઓને કારણે ટ્રેન નંબર 12841ને ખોટું સિગ્નલ આપવામાં આવ્યું હતું. જેમાં સ્ટેશન પરના યુપી હોમ સિગ્નલે યુપી મુખ્ય લાઇન પર રન-થ્રુ મૂવમેન્ટ માટે લીલો સંકેત આપ્યો હતો, પરંતુ યુપી મુખ્ય લાઇનને યુપી લૂપ લાઇન (ક્રોસઓવર 17A/B) સાથે જોડતો ક્રોસઓવર યુપી લૂપ લાઇન પર સેટ કરવામાં આવ્યો હતો. ખોટા સિગ્નલિંગના પરિણામે, ટ્રેન નં. 12841 યુપી લૂપ લાઇન પર દોડી હતી અને છેવટે પાછળથી સ્થિર માલ ટ્રેન (નં. N/DDIP) સાથે અથડાઈ હતી. મંત્રી કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી ઓફ ઈન્ડિયા (માર્કસવાદી)ના નેતા જોન બ્રિટાસ અને આમ આદમી પાર્ટી (AAP)ના નેતા સંજય સિંહના રાજ્યસભામાં પ્રશ્નોના જવાબ આપ્યા હતા.
2 જૂને ચેન્નાઈ જતી કોરોમંડલ એક્સપ્રેસ, હાવડા જતી શાલીમાર એક્સપ્રેસ અને એક માલસામાન ટ્રેઈનની દુ:ખદ ટ્રિપલ ટ્રેન દુર્ઘટનામાં સામેલ હતા. વૈષ્ણવે જણાવ્યું હતું કે 295 મુસાફરોએ જીવ ગુમાવ્યો હતો, જ્યારે 176ને ગંભીર ઈજાઓ થઈ હતી, 451ને નાની ઈજાઓ થઈ હતી અને 180ને પ્રાથમિક સારવાર મળી હતી અને તેઓ ઘરે ગયા હતા. તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં સિગ્નલ ફેલ થવાના 13 કેસ નોંધાયા છે. તેમણે ગૃહને માહિતી આપી હતી કે બાલાસોર અકસ્માતમાં માર્યા ગયેલા 41 લોકોના અવશેષોની ઓળખ હજુ બાકી છે. તેમણે કહ્યું કે અજાણ્યા મુસાફરોના મૃતદેહને એઈમ્સ, ભુવનેશ્વર ખાતે તબીબી રીતે સૂચવવામાં આવેલ રીતે રાખવામાં આવ્યા છે અને તેમના ડીએનએ સેમ્પલ CFSL, નવી દિલ્હીમાં વિશ્લેષણ માટે લેવામાં આવ્યા છે.
ડિપાર્ટમેન્ટલ ઈન્ક્વાયરી કમિટી અને કમિશનર ઑફ રેલ્વે સેફ્ટી અકસ્માતના કારણની તપાસ કરતી મુખ્ય એજન્સીઓ છે. વૈષ્ણવે ગૃહને એ પણ માહિતી આપી હતી કે, 16 જુલાઈ સુધી, મૃતકના નજીકના સંબંધીઓને 10-10 લાખ રૂપિયા, ગંભીર રીતે ઘાયલ થયેલા પ્રત્યેકને 2 લાખ રૂપિયા અને નાની ઈજાઓવાળા મુસાફરોને 50,000 રૂપિયાની એક્સ-ગ્રેશિયા તરીકે 29.49 કરોડ રૂપિયા ચૂકવવામાં આવ્યા છે. તેમણે કહ્યું કે 13 જુલાઈ સુધી રેલવે ક્લેઈમ ટ્રિબ્યુનલની વિવિધ બેન્ચમાં 258 દાવા મળ્યા છે, જેમાંથી 51 દાવાઓનું સમાધાન કરવામાં આવ્યું છે. એક પ્રશ્નના જવાબમાં મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં ઈન્ટરલોકિંગ સિગ્નલ સિસ્ટમમાં ખામીને કારણે કોઈ ઘટના બની નથી… કોઈ નિષ્ણાતે રેલવેની ઈન્ટરલોકિંગ સિગ્નલ સિસ્ટમમાં કોઈ ખામી દર્શાવી નથી.
રાજ્યસભાને એ પણ જણાવવામાં આવ્યું હતું કે ઓટોમેટિક ટ્રેન પ્રોટેક્શન સિસ્ટમ ‘કવચ‘ અત્યાર સુધીમાં દક્ષિણ મધ્ય રેલવેમાં 1,465 રૂટ કિમી અને 121 લોકોમોટિવ્સ (ઇલેક્ટ્રિક મલ્ટિપલ યુનિટ રેક સહિત) પર તૈનાત કરવામાં આવી છે. દિલ્હી-મુંબઈ અને દિલ્હી-હાવડા કોરિડોર (લગભગ 3,000 રૂટ કિમી) માટે કવચ ટેન્ડર આપવામાં આવ્યા છે અને આ માર્ગો પર કામ ચાલી રહ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે ભારતીય રેલ્વે વધુ 6,000 કિમી માટે વિગતવાર પ્રોજેક્ટ રિપોર્ટ અને વિગતવાર અંદાજ તૈયાર કરી રહી છે. કવચના અમલીકરણ માટે અત્યાર સુધીમાં 351.91 કરોડ રૂપિયા ખર્ચવામાં આવ્યા છે. બખ્તરના સ્ટેશન સાધનો સહિત ટ્રેક સાઈડની જોગવાઈનો ખર્ચ આશરે રૂ. 50 લાખ પ્રતિ કિમી છે અને એન્જિન પર બખ્તરના સાધનોની જોગવાઈનો ખર્ચ પ્રતિ એન્જિન આશરે રૂ. 70 લાખ છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે કવચની ક્ષમતા વધારવા અને અમલીકરણને વધારવા માટે વધુ વિક્રેતાઓ વિકસાવવાના પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે. વૈષ્ણવે એમ પણ કહ્યું કે 2017-18 થી 2021-22 સુધી નેશનલ રેલ કન્ઝર્વેશન ફંડ (RRSK) ના કામો પર 1.08 લાખ કરોડ રૂપિયા ખર્ચવામાં આવ્યા હતા.
