નવી દિલ્હીઃ કેન્દ્રીય રસાયણ અને ખાતર, સ્વાસ્થ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રી ડૉ. મનસુખ માંડવિયાએ આજે અહીં રાજ્યના કૃષિ મંત્રીઓ સાથે દેશમાં ખાતરોની ઉપલબ્ધતા અને ઉપયોગ પર વાતચીત કરી હતી. બેઠક દરમિયાન તેમણે નેનો યુરિયા, નેનો ડીએપીની પ્રગતિ અને ક્ષેત્ર સ્તરે વૈકલ્પિક ખાતરોને પ્રોત્સાહન આપવાની અને આ સંદર્ભે રાજ્યો દ્વારા શરૂ કરવામાં આવેલા પગલાં અંગે પણ સમીક્ષા કરી હતી.
ડૉ. માંડવિયાએ તમામ રાજ્યોને માહિતી આપી હતી કે, હાલના 150 એલએમટી સ્ટોકના સ્તર સાથે દેશમાં ખાતરોની પર્યાપ્ત ઉપલબ્ધતા છે. આ સ્ટોક માત્ર ચાલુ ખરીફ સીઝનની જ કાળજી લેશે નહીં, પરંતુ આગામી રવી સીઝન માટે આરામદાયક ઉદઘાટનની પણ ખાતરી કરશે.
ડો.માંડવિયાએ જમીનને બચાવવા માટે રાસાયણિક ખાતરોના વધુ પડતા ઉપયોગને ઘટાડવાની આવશ્યકતા પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો. તેમણે પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો કે, કેન્દ્ર સરકારે પીએમ પ્રાણમ યોજના સ્વરૂપે એક પગલું લીધું છે. આ પ્રયાસોમાં ધરતી માતાને બચાવવા માટે વૈકલ્પિક ખાતરોના ઉપયોગને પ્રોત્સાહન આપવા માટે સલ્ફર કોટેડ યુરિયા (યુરિયા ગોલ્ડ), નેનો યુરિયા, નેનો ડીએપી વગેરેને ધીમી ગતિએ છોડવાનો પણ સમાવેશ થાય છે. રાજ્ય સરકારે આ સંકલ્પમાં સક્રીય સહભાગી બનવાની તૈયારી દર્શાવી હતી.
દેશભરમાં પીએમકેએસકેની પહેલ પર ચર્ચા થઈ હતી, જે એક જ સ્થળે ખેડૂતોની તમામ જરૂરિયાતો પૂર્ણ કરવા માટે વન-સ્ટોપ-શોપ તરીકે કામ કરી રહી છે. તેમણે રાજ્યનાં તમામ કૃષિ મંત્રીઓ અને રાજ્ય સરકારનાં અધિકારીઓને અપીલ કરી હતી કે, તેઓ નિયમિતપણે આ પીએમકેએસકેની મુલાકાત લે અને ખેડૂતોમાં જાગૃતિ ફેલાવે.
મંત્રીએ બિન-કૃષિ હેતુ માટે કૃષિ ગ્રેડના યુરિયાના ડાયવર્ઝન પર અંકુશ રાખવાની જરૂરિયાત અંગે રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને અપીલ કરી હતી. વધુમાં તેમણે રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને જાગૃતિ અભિયાન ચલાવવા જણાવ્યું હતું, જેથી કૃષિ યુરિયાના સંભવિત ડાયવર્ઝનમાં ઘટાડો થશે અને કસૂરવારો સામે કડક પગલાં લેવામાં આવશે.
અત્રે ઉલ્લેખનીય છે કે, કેન્દ્ર સરકાર અને વિવિધ રાજ્યોના કૃષિ વિભાગોની ફર્ટિલાઇઝર ફ્લાઇંગ સ્કવોડ દ્વારા કરવામાં આવેલા સંયુક્ત નિરીક્ષણના આધારે રાજ્ય સરકારોએ યુરિયાનો ઉપયોગ કરતા એકમોના ડિફોલ્ટર, 32 મિશ્રણ એકમોના રદ કરાયેલા લાયસન્સ અને આવશ્યક ચીજવસ્તુઓ અધિનિયમ અને કાળા બજાર નિવારણ અધિનિયમ હેઠળ કડક કાર્યવાહી સાથે 79 મિશ્રણ એકમો સામે 45 એફઆઈઆર નોંધી છે. રાજ્ય સરકારે પણ આવા ગુનેગારો સામે ઝીરો ટોલરન્સની ભાવનાનો પડઘો પાડ્યો હતો.
વૈકલ્પિક ખાતરોના ઉપયોગને પ્રોત્સાહન આપવા, રાસાયણિક ખાતરોના વધુ પડતા વપરાશને ઘટાડવા માટે તમામ જરૂરી પગલાં લેવા કેન્દ્ર અને રાજ્યો સાથે બેઠક સંપન્ન થઈ હતી. પીએમ-પ્રાણમ, યુરિયા ગોલ્ડ, નેનો-યુરિયા, નેનો-ડીએપી જેવી તાજેતરમાં શરૂ થયેલી પહેલોને રાજ્યોએ સારી રીતે માન્યતા આપી હતી, જે ખેડૂત સમુદાયના વ્યાપક હિતમાં ઇચ્છિત પરિણામો હાંસલ કરવા સમાન સંકલ્પ ધરાવે છે.
આ બેઠકમાં વિવિધ રાજ્યોના રાજ્ય કૃષિ મંત્રીઓ અને રાજ્ય સરકારોના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ તથા ખાતર વિભાગ અને કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ વિભાગના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.