નવી દિલ્હીઃ પોતાના 154 વર્ષના ઇતિહાસમાં, કોલકાતા ડોક સિસ્ટમ (કેડીએસ) અને હલ્દિયા ડોક કોમ્પ્લેક્સ (એચડીસી) સહિત શ્યામા પ્રસાદ મુખર્જી પોર્ટ, કોલકાતા (એસએમપી કોલકાતા)એ 66.4 મિલિયન મેટ્રિક ટન (એમએમટી) કાર્ગોનું સંચાલન કરીને નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં એક સીમાચિહ્નરૂપ હાંસલ કર્યું હતું, જે 2022-23માં 65.66 મિલિયન ટનના અગાઉના રેકોર્ડથી 1.11 ટકાનો વધારો દર્શાવે છે. અધ્યક્ષ રથેન્દ્ર રામન આ અભૂતપૂર્વ થ્રુપુટનો શ્રેય બંદર દ્વારા અમલમાં મૂકવામાં આવેલી શ્રેણીબદ્ધ વ્યૂહાત્મક પહેલોને આપ્યો હતો, જેનો ઉદ્દેશ ઉત્પાદકતા, સલામતીનાં પગલાં, વ્યાવસાયિક વિકાસ અને ક્ષમતાનો સંપૂર્ણ ઉપયોગ વધારવાનો હતો.
એચડીસીના નોંધપાત્ર યોગદાન પર પ્રકાશ પાડતા રામને નોંધ્યું હતું કે, આ સંકુલે નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં 49.54 એમએમટીનું સંચાલન કર્યું હતું, જે તેની સ્થાપનાથી અત્યાર સુધીમાં સૌથી વધુ કાર્ગો વોલ્યુમ હતું અને નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં 48.608 એમએમટીના અગાઉના વિક્રમને વટાવી ગયું હતું, જે 1.91 ટકાનો વધારો દર્શાવે છે. દરમિયાન, કેડીએસએ 2023-24માં 16.856 એમએમટી કાર્ગોનું સંચાલન કર્યું હતું, જે 2022-23માં 17.052 એમએમટી હતું.
અધ્યક્ષે વર્ષ 2023-24માં બંદરની મજબૂત નાણાકીય કામગીરી પર ભાર મૂક્યો હતો, જેમાં રૂ. 501.73 કરોડની ચોખ્ખી સરપ્લસ હાંસલ કરવા પર પણ ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો, જે ગયા વર્ષના રૂ. 304.07 કરોડના ચોખ્ખા સરપ્લસની સરખામણીમાં 65 ટકાની નોંધપાત્ર વૃદ્ધિ દર્શાવે છે, જે એક નોંધપાત્ર સિદ્ધિ દર્શાવે છે. પોર્ટની ક્ષમતા વધારવા માટે, એસએમપી કોલકાતા મોટા પાયે પીપીપી પ્રોજેક્ટ્સ પર ભાર મૂકે છે.
પીપીપી પ્રોજેક્ટ્સ માટે મુખ્ય પ્રોત્સાહનઃ
- કેપીડી-1 વેસ્ટના કાયાકલ્પ માટે (ખર્ચ રૂ. 181.81 કરોડ) અને બર્થ નંબર 2ના યાંત્રિકરણ માટે રૂ. 480 કરોડના ખર્ચે 2 પીપીપી પ્રોજેક્ટ્સ માટે એસએમપીકે દ્વારા કન્સેશન આપવામાં આવ્યું. એચડીસી (ખર્ચ 298.28 કરોડ) પર જે 6.78 એમએમટી (આશરે)ની સંવર્ધિત ક્ષમતામાં વધારો તરફ દોરી શકે છે.
- વધુ ત્રણ પ્રોજેક્ટ્સ (એચડીસી માટે બર્થ નંબર 5, બર્થ નંબર 7 અને 8 એનએસડીનું મજબૂતીકરણ અને મિકેનાઇઝેશન તથા ડાયમંડ હાર્બર ખાતે રૂ. 1160 કરોડનાં ખર્ચે ફ્લોટિંગ ક્રેન, 4.5 એમએમટીની સંવર્ધિત ક્ષમતા) વર્ષ 2024-25 સુધીમાં એવોર્ડનાં તબક્કે પહોંચવાની શક્યતા છે.
નાણાકીય વર્ષ 2023-24 દરમિયાન આપવામાં આવેલા મુખ્ય પ્રોજેક્ટ્સઃ
- હલ્દિયા ડોક કોમ્પ્લેક્સ, હલ્દિયા ખાતે ડોક બેઝિનની પૂર્વ બાજુએ માસ્ટર ડ્રેનેજ પ્લાન (ખર્ચ રૂ. 26.79 કરોડ) હેઠળ ડ્રેનેજ નેટવર્ક (ફેઝ-1આઇએ)નો વિકાસ કરવો
- કેડીએસમાં રૂફ ટોપ સોલાર પાવર પ્લાન્ટની સાથે ઊર્જાદક્ષ/સ્માર્ટ ફિટિંગ્સ અને આઉટડોર પર્પઝના અમલીકરણ અંગે સ્માર્ટ લાઇટ માટે એલઓએલ ઇશ્યૂ કરવામાં આવ્યા.
નાણાકીય વર્ષ 2023-24 દરમિયાન રૂ. 201.23 કરોડનો ખર્ચ ધરાવતી 4 મુખ્ય પરિયોજનાઓ પૂર્ણ થઈ છે:
- એચડીસી ખાતે 1 નંબર 40 ટન રેલ માઉન્ટેડ ક્વે ક્રેન (આરએમક્યુસી)ની ખરીદી (રૂ. 52.82 કરોડનો ખર્ચ અને 0.25 એમએમટીપીએની ક્ષમતા વધારવાનો ખર્ચ).
- એચઓજે-1 અને 2માં ફાયર ફાઇટિંગ સિસ્ટમનું વિસ્તરણ, જેમાં 2 નંબરનો સમાવેશ થાય છે. 10 વર્ષ માટે ઓએન્ડએમ સહિત બાર્જ જેટી (કિંમત રૂ. 107.49 કરોડ).
- જીસીડી યાર્ડનો વિકાસ (ખર્ચ રૂ. 5.87 કરોડ).
- 2 વર્ષની ઓન-સાઇટ વોરંટી સાથે 1 ડ્રાઇવ થ્રૂ એક્સ-રે કન્ટેનર સ્કેનિંગ સિસ્ટમ અને કેડીએસ (કિંમત રૂ. 35.05 કરોડ) માટે સ્પેર્સ/કન્ઝ્યુમેબલ્સ સાથે 8 વર્ષની સીએએમસીની પ્રાપ્તિ, સપ્લાય ઇન્સ્ટોલેશન, ટેસ્ટિંગ અને કમિશનિંગ – ટ્રાયલ રન પૂર્ણ થઈ ગઈ છે અને ટૂંક સમયમાં શરૂ થવાની અપેક્ષા છે
એચડીસીએ પીઓએલ (ઉત્પાદન), અન્ય પ્રવાહી, વનસ્પતિ તેલ, આયર્ન ઓર, અન્ય કોલસા કોક, ફિનિશ્ડ ફર્ટિલાઇઝર, કન્ટેનર ટીઇયુ વગેરેના સંદર્ભમાં વૃદ્ધિ નોંધાવી છે, જ્યારે કેડીએસએ વર્ષ 2022-23ની સરખામણીમાં વર્ષ 2023-24 દરમિયાન ફિનિશ્ડ ફર્ટિલાઇઝર, ટિમ્બર, અન્ય કોલસા/કોક, કઠોળ અને વટાણા, કન્ટેનર (ટીઇયુ અને ટોનેજ બંને) વગેરેના સંબંધમાં વૃદ્ધિ નોંધાવી છે.