નવી દિલ્હીઃ કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકાર મંત્રી અમિત શાહે નવી દિલ્હીમાં વિજ્ઞાન ભવનમાં રાજ્ય અને કેન્દ્ર શાસિત પ્રદેશોના આપત્તિ વ્યવસ્થાપન મંત્રીઓની બેઠકની અધ્યક્ષતા કરી હતી. દરમિયાન કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અમિત શાહે દેશમાં આપત્તિ વ્યવસ્થાપન માટે ₹8000 કરોડથી વધુ મૂલ્યની ત્રણ મુખ્ય યોજનાઓની જાહેરાત કરી હતી. રાજ્યોમાં ફાયર સર્વિસના વિસ્તરણ અને આધુનિકીકરણ માટે ₹5,000 કરોડનો પ્રોજેક્ટ, મુંબઈ, ચેન્નાઈ, કોલકાતા બેંગલુરુ, હૈદરાબાદ, અમદાવાદ અને પુણે – સાત સૌથી વધુ વસ્તી ધરાવતા મહાનગરો માટે ₹2,500 કરોડનો પ્રોજેક્ટ શહેરોમાં પૂરનું જોખમ ઘટાડવા માટે અને ભૂસ્ખલન શમન માટે 17 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં ₹825 કરોડનો નેશનલ લેન્ડસ્લાઈડ રિસ્ક મિટિગેશન પ્રોજેક્ટની જાહેરાત કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે હવે અમારો ઉદ્દેશ્ય એ હોવો જોઈએ કે આપત્તિના કારણે એક પણ વ્યક્તિનું મૃત્યુ ન થાય.
કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે આજની બેઠકમાં થયેલી ચર્ચા રાષ્ટ્રીય સ્તરે નીતિઓ બનાવવા અને બદલવા માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. કેન્દ્ર અને રાજ્યોએ છેલ્લા નવ વર્ષમાં ઘણું બધું હાંસલ કર્યું છે, પરંતુ આપણે ખુશ થઈ શકીએ નહીં. તેમણે કહ્યું કે આપત્તિઓનું સ્વરૂપ બદલાયું છે અને તેની આવર્તન અને તીવ્રતા પણ વધી છે, તેથી જ આપણે તેની સાથે આપણી સજ્જતાને વધુ તીવ્ર અને વિસ્તૃત કરવી પડશે. તેમણે કહ્યું કે હવે ઘણી નવી જગ્યાઓ પર નવી આફતો આવી રહી છે, તેના માટે પણ આપણે આપણી જાતને તૈયાર કરવી પડશે.
અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે 2004 પછી ભારતમાં રાષ્ટ્રીય સ્તરે આપત્તિ વ્યવસ્થાપન પર વ્યાપક ચર્ચા કર્યા બાદ કેન્દ્ર અને રાજ્ય સ્તરે સામૂહિક જવાબદારી અને પ્રતિભાવ નક્કી કરવામાં આવ્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે વડાપ્રધાન શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં કોવિડ દરમિયાન કેન્દ્ર અને રાજ્યોએ મળીને સદીની સૌથી ખરાબ મહામારીનો સફળતાપૂર્વક સામનો કર્યો. તે મુશ્કેલ સમયે, દરેક મોરચે, કેન્દ્ર સરકાર, રાજ્યો અને જનતાએ વિશ્વની સામે એક સાથે લડવાનું ઉત્તમ ઉદાહરણ રજૂ કર્યું. શ્રી શાહે કહ્યું કે મોદી સરકારે 220 કરોડથી વધુ કોરોનાની મફત રસી આપી છે, કરોડો ગરીબો માટે ભોજનની વ્યવસ્થા કરી છે, લાખો મજૂરોને તેમના વતન પરત લાવ્યાં છે અને DBT દ્વારા તેમની ચિંતાઓને દૂર કરવાની વ્યવસ્થા કરી છે.
કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકાર મંત્રીએ કહ્યું કે થોડા વર્ષો પહેલા સુધી આપત્તિ પ્રત્યે અમારો અભિગમ રાહત-કેન્દ્રિત અને પ્રતિક્રિયાત્મક હતો. તેમણે કહ્યું કે છેલ્લા 9 વર્ષોમાં, વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં, અમે સામૂહિક મહેનત અને સમર્પણ સાથે પ્રારંભિક ચેતવણી પ્રણાલી, નિવારણ, શમન અને સજ્જતા આધારિત આપત્તિ વ્યવસ્થાપનના નવા અધ્યાયને જમીન પર લાવ્યા છીએ. મોદી સરકાર દ્વારા 350 ઉચ્ચ જોખમી આપત્તિ-સંભવિત જિલ્લાઓમાં લગભગ એક લાખ યુવા સ્વયંસેવકોને તૈયાર કરવાનો લક્ષ્યાંક નક્કી કરવામાં આવ્યો છે, અમે આપત્તિના સમયે ખૂબ સારા પરિણામો મેળવી રહ્યા છીએ અને તેનું વિશ્લેષણ ખૂબ જ સકારાત્મક અને પ્રોત્સાહક છે.
અમિત શાહે કહ્યું કે મોદીજીના નેતૃત્વમાં કેન્દ્રે છેલ્લા ચાર વર્ષમાં માત્ર 10 દિવસમાં 73 વખત IMCT ટીમો મોકલીને રાજ્યોને સક્રિય રીતે મદદ કરવાના પ્રયાસો કર્યા છે. તેમણે કહ્યું કે 2005-06 થી 2013-14 અને 2014-15 થી 2022-23 ના નવ વર્ષની સરખામણી કરીએ તો SDRFને અગાઉ રૂ. 35,858 કરોડ ફાળવવામાં આવ્યા હતા, જે લગભગ ત્રણ ગણા વધીને રૂ. 1,000 કરોડ થઈ ગયા છે. 04,704 કરોડ. થઈ ગયુ છે. વધુમાં, એનડીઆરએફમાંથી મુક્તિ રૂ. 25,000 કરોડથી વધીને રૂ. 77,000 કરોડ થઈ છે, જે લગભગ ત્રણ ગણી વધીને રૂ. 77,000 કરોડ થઈ છે.
તેમણે જણાવ્યું હતું કે સક્રિય અભિગમને કારણે, કેન્દ્ર અને રાજ્યોએ આપત્તિના જોખમમાં ઘટાડો અને ત્યારબાદ રાહત માટે પગલાં લીધાં છે. તેમણે કહ્યું કે વર્ષ 2021માં કેન્દ્ર સરકાર હેઠળ 16,700 કરોડ રૂપિયા સાથે નેશનલ ડિઝાસ્ટર મિટિગેશન ફંડની રચના કરવામાં આવી હતી અને SDMF હેઠળ 32,000 કરોડ રૂપિયા શમન પ્રવૃત્તિઓ માટે રાખવામાં આવ્યા છે. ,
અમિત શાહે કહ્યું કે ઈન્ડિયા ડિઝાસ્ટર રિસોર્સ નેટવર્કને દેશભરમાં સૂચિબદ્ધ કરવામાં આવ્યું છે અને તેમાં એક લાખ નવા રેકોર્ડ દાખલ કરવામાં આવ્યા છે. રૂ.354 કરોડના ખર્ચે એસએમએસ દ્વારા કોમન એલર્ટિંગ પ્રોટોકોલનો અમલ કરવાની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. ડિઝાસ્ટર મેનેજમેન્ટ ઇન્ફોર્મેશન સિસ્ટમ પોર્ટલ, 112 ઇમરજન્સી રિસ્પોન્સ સપોર્ટ સિસ્ટમ જેવા પગલાં ઉપયોગી અને બહુપક્ષીય પહેલ છે. તેમણે કહ્યું કે વડાપ્રધાન મોદીએ સુભાષ ચંદ્ર બોઝ આપ પ્રબંધન પુરસ્કાર દ્વારા આપત્તિ વ્યવસ્થાપનના ક્ષેત્રમાં યોગદાન આપનાર વ્યક્તિઓ અને સંસ્થાઓને પુરસ્કાર આપવાની પરંપરા શરૂ કરી છે. આનાથી ચોક્કસપણે આ ક્ષેત્રમાં કામ કરતી વ્યક્તિઓ અને સંસ્થાઓને પ્રોત્સાહન મળ્યું છે.
કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે દેશમાં પૂર વ્યવસ્થાપન માટે ISRO દ્વારા પૂર્વોત્તરમાં 271 વેટલેન્ડની ઓળખ કરવામાં આવી છે. IMD વરસાદ અને પૂરની સંભાવના વિશે ત્રણ દિવસ અગાઉ માહિતી મોકલતું હતું, હવે બચાવ માટે વધારાનો સમય આપવા માટે તેને 5 દિવસ અગાઉ મોકલવામાં આવે છે. આ વર્ષે પૂર અંગે યોજાયેલી બેઠકમાં આવતા વર્ષ સુધી 7 દિવસ સુધીમાં પહોંચી જવા સૂચના આપવામાં આવી છે. તેમણે માહિતી આપી હતી કે જ્યાંથી પૂર આવે છે તે 13 મોટી નદીઓના કિનારે વૃક્ષારોપણ કરીને પર્યાવરણ મંત્રાલય દ્વારા પૂરને નિયંત્રિત કરવામાં આવ્યું છે.
