હાલમાં લોકોની જીવનશૈલી ઝડપથી બદલાવા લાગી છે. લોકોની જીવનશૈલી અને કામ કરવાની પદ્ધતિમાં બદલાવ આવ્યો છે. આ દિવસોમાં વધતી જતી મહત્વાકાંક્ષાઓને કારણે વર્ક કલ્ચર પણ બદલાવા લાગ્યું છે. દિવસની સાથે સાથે, રાત્રે કામ કરવાની સંસ્કૃતિ ભારતમાં ખૂબ લોકપ્રિય થવા લાગી છે. આવી સ્થિતિમાં નાઇટ શિફ્ટના કારણે આરોગ્યને ગંભીર નુકસાન થઇ રહ્યું છે.
નાઇટ શિફ્ટ સ્વાસ્થ્યની દૃષ્ટિએ ઘણી રીતે નુકસાનકારક છે. જેના કારણે શરીરમાં અનેક પ્રકારની બીમારીઓ દેખાવા લાગે છે. ભલે ગમે તેટલું સ્વસ્થ લોકો ખાય અથવા વર્કઆઉટ કરે, કેટલીક આદતો તેમના સ્વાસ્થ્ય સાથે પાયમાલી કરે છે, જેમાંથી મુખ્ય છે રાત્રે પૂરતી ઊંઘ ન લેવી. ચાલો જાણીએ કે નાઈટ શિફ્ટ ડ્યુટી તમારા સ્વાસ્થ્ય સાથે કેવી રમત રમી રહી છે-
નાઇટ શિફ્ટ કેટલી હાનિકારક છે?
નાઇટ શિફ્ટ ડ્યુટી એટલે શરીરની 24 કલાકની આંતરિક ઘડિયાળને ખલેલ પહોંચાડવી. આ ઘડિયાળ આપણા ઊંઘ-જાગવાના ચક્રને નિયંત્રિત કરે છે અને જ્યારે તે ખલેલ પહોંચે છે, ત્યારે તેની અસર આપણા સ્વાસ્થ્ય પર જોવા મળે છે.
નાઇટ શિફ્ટના ગેરફાયદા
ઘણા સંશોધનો અનુસાર, નાઇટ શિફ્ટ કામદારો મોડી રાત્રે જમતા હોય છે, જેના કારણે તેમની પાચન પ્રક્રિયામાં ખલેલ પહોંચે છે. આ કારણે કાર્બોહાઇડ્રેટનું યોગ્ય રીતે પાચન થતું નથી, જેના કારણે નાઇટ શિફ્ટ ડ્યુટી કરતા લોકોમાં હ્રદય રોગ અને ડાયાબિટીસનો ખતરો વધી જાય છે.
અનિયમિત અને ઓછી ઊંઘના કારણે હોર્મોનલ અસંતુલન થાય છે, જેનાથી સ્થૂળતા વધે છે.
જ્યારે ધીમી ચયાપચયને કારણે ખોરાકનું યોગ્ય રીતે પાચન થતું નથી, ત્યારે અપચો, પેટનું ફૂલવું, ગેસ અથવા કબજિયાત જેવી સમસ્યાઓ પણ થવા લાગે છે.
રાત્રે ત્વચા રિપેર અને હીલિંગ મોડમાં જાય છે, પરંતુ યોગ્ય સમયે ઊંઘ ન આવવાને કારણે આવું થતું નથી, જેનાથી હીલિંગ પ્રક્રિયા ધીમી પડી જાય છે. આવી સ્થિતિમાં શરીરમાં ઝેરી તત્વો જમા થવા લાગે છે જે અનેક રોગોને આમંત્રણ આપે છે.
રાત્રે શાંત ઊંઘ ન મળવાને કારણે મગજને મહત્વની માહિતી સ્ટોર કરવા અને બિનજરૂરી વસ્તુઓને ફિલ્ટર કરવાનો સમય મળતો નથી, જેના કારણે યાદશક્તિ અને જ્ઞાનાત્મક કાર્યમાં ઘટાડો થાય છે.
શરીરના કુદરતી સર્કેડિયન ચક્રને અસર થતી હોવાને કારણે, રાત્રિની પાળીમાં કામ કરતા લોકોમાં હતાશા, ચિંતા, પદાર્થના દુરૂપયોગ જેવી સમસ્યાઓ જોવા મળે છે.
હતાશા અને ચિંતાથી પીડિત હોવાને કારણે તેઓ તેમના અંગત સંબંધો પણ બગાડી શકે છે.