દિવાળીના આગમનની સાથે જ દિલ્હીનું વાતાવરણ ફરી એકવાર બગડવા લાગ્યું છે. સરકારે નિયંત્રણો લાદવાનું શરૂ કર્યું છે. આ વખતે પણ ગત દિવાળીની જેમ વધુ પ્રદુષણની શક્યતા છે. રાજધાનીની ઝેરી હવાનું સૌથી મોટું કારણ ફટાકડા અને વાહનોમાંથી નીકળતો ધુમાડો છે.
રાજ્યમાં એટલા બધા વાહનો છે કે થોડા વર્ષો પહેલા પણ ઓડ-ઈવન ફોર્મ્યુલા દાખલ કરવી પડી હતી. વાસ્તવમાં, વાહનોથી ફેલાતું પ્રદૂષણ માત્ર પર્યાવરણ માટે જ નહીં પણ સ્વાસ્થ્ય માટે પણ મોટો ખતરો છે. કાર અને બાઇક બંને પ્રદૂષણનું કારણ બને છે. આવી સ્થિતિમાં, ચાલો જાણીએ કે પ્રદૂષણના બે સ્ત્રોતોમાંથી કયો વધુ ખતરનાક છે…
પેટ્રોલ અને ડીઝલ પર ચાલતા વાહનો હવામાં કાર્બન મોનોક્સાઇડ છોડે છે જે સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક છે. આ સિવાય કાર્બન, સલ્ફર ડાયોક્સાઈડ અને નાઈટ્રોજન ઓક્સાઈડ પણ મોટી માત્રામાં છોડવામાં આવે છે, જે સ્વાસ્થ્ય પર ખતરનાક અસર કરે છે. આનાથી શ્વસન સંબંધી ગંભીર રોગો થઈ શકે છે
સૌથી વધુ પ્રદૂષણ ભારે વાહનોના કારણે થાય છે. આ પછી બાઇકનો વારો આવે છે. પેટ્રોલ અને ડીઝલ કારનું મિશ્રણ બાઇક જેટલું પ્રદૂષણ પેદા કરતું નથી. ધ એનર્જી એન્ડ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (TERI) અને યુનિવર્સિટી ઓફ કેલિફોર્નિયામાં કરવામાં આવેલા અભ્યાસમાં આ વાત સામે આવી છે.
ઇન્ટરનેશનલ કાઉન્સિલ ફોર ક્લીન ટ્રાન્સપોર્ટેશન (ICCT)ના અભ્યાસ મુજબ, 2021માં પેટ્રોલનો 70% વપરાશ રોડ ટ્રાન્સપોર્ટ અને 25% ટુ-વ્હીલર માટે થયો હતો. અભ્યાસમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે જો પેટ્રોલ પર ચાલતા દ્વિચક્રી વાહનોની સંખ્યામાં વધારો થશે તો 2050 સુધીમાં અશ્મિભૂત ઇંધણ પરની નિર્ભરતા બમણીથી પણ વધી જશે.
વાહન પ્રદૂષણથી બચવાના ઉપાયો: 1. ઇલેક્ટ્રિક વાહનોનો ઉપયોગ કરો. 2. જાહેર પરિવહનનો વધુ ઉપયોગ કરો. 3. કાર પૂલિંગ કરી શકે છે. 4. બાઇકને બદલે સાઇકલ ચલાવો. 5. કાર-બાઈકનું યોગ્ય મેન્ટેનન્સ રાખો.