નવી દિલ્હીઃ ભૂતકાળના રેકોર્ડને પાર કરીને કેન્દ્રએ 2022-23માં બફર માટે 2.50 લાખ ટન ડુંગળીની ખરીદી કરી છે. ચાલુ વર્ષે ડુંગળીના બફરનું કદ 2021-22 દરમિયાન સર્જાયેલા 2.0 લાખ ટન કરતાં 0.50 લાખ ટન વધારે છે. ભાવ સ્થિરતા બફર માટે વર્તમાન રવિ પાકમાંથી ડુંગળીની ખરીદી કરવામાં આવી હતી. નેશનલ એગ્રીકલ્ચરલ કોઓપરેટિવ માર્કેટિંગ ફેડરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (NAFED) દ્વારા મહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત અને મધ્યપ્રદેશના રવિ ડુંગળી ઉગાડતા રાજ્યોમાં ખેડૂત ઉત્પાદક સંગઠનો (FPOs) દ્વારા ખેડૂતો પાસેથી સ્ટોક ખરીદવામાં આવ્યો છે.
સ્ટોકને લક્ષ્યાંકિત ઓપન માર્કેટ વેચાણ દ્વારા બહાર પાડવામાં આવશે અને તે રાજ્યો/યુટી અને સરકારી એજન્સીઓને પણ નબળા મહિનાઓ (ઓગસ્ટ-ડિસેમ્બર) થી મધ્યમ ભાવ વધારા દરમિયાન રિટેલ આઉટલેટ્સ દ્વારા સપ્લાય માટે ઓફર કરવામાં આવશે. એકંદરે ઉપલબ્ધતા વધારવા માટે ઓપન માર્કેટ રીલીઝને એવા રાજ્યો/શહેરો તરફ અને મુખ્ય મંડીઓમાં પણ લક્ષિત કરવામાં આવશે જ્યાં કિંમતો પાછલા મહિનાની સરખામણીએ વધી રહી છે.
ભાવ સ્થિરીકરણ બફર ડુંગળીના ખેડૂતોને લાભદાયી ભાવ આપવા અને ગ્રાહકોને પોષણક્ષમ ભાવે ડુંગળીની ઉપલબ્ધતા વધારવાના બે ઉદ્દેશ્યો પૂરા કરે છે. ડુંગળી એ અર્ધ નાશવંત શાકભાજી છે અને લણણી પછી ફિઝિયોલોજિકલી વજન ઘટવું, સડો, અંકુર ફૂટવા વગેરેને કારણે થતા નુકસાન નોંધપાત્ર હોવાનો અંદાજ છે. એપ્રિલ-જૂન દરમિયાન લણવામાં આવેલી રવી ડુંગળી ભારતના ડુંગળીના ઉત્પાદનમાં 65% હિસ્સો ધરાવે છે અને ઓક્ટોબર-નવેમ્બરથી ખરીફ પાક લણવામાં આવે ત્યાં સુધી ગ્રાહકની માંગને સંતોષે છે. તેથી નિયમિત પુરવઠો સુનિશ્ચિત કરવા માટે ડુંગળીનો સફળતાપૂર્વક સંગ્રહ કરવો મહત્વપૂર્ણ છે.
સબ-ઑપ્ટિમલ સ્ટોરેજ અને પ્રોસેસિંગના કારણે થયેલા નુકસાન સહિત ડુંગળીના કાપણી પછીના નુકસાનને પહોંચી વળવા માટે, ગ્રાહક બાબતોના વિભાગે “ડુંગળીના પ્રાથમિક પ્રક્રિયા, સંગ્રહ અને મૂલ્યાંકન માટેની તકનીકીઓ”ના વિકાસ માટે એક ગ્રાન્ડ ચેલેન્જની જાહેરાત કરી છે. ઉપભોક્તા બાબતોનો વિભાગ ડુંગળીમાં કાપણી પછીના નુકસાનને ઘટાડવા માટેની વ્યૂહરચના વિકસાવવા માટે વિદ્યાર્થીઓ, સંશોધકો અને સ્ટાર્ટ-અપ્સ સાથે જોડાઈ રહ્યું છે.
ડુંગળી પરની ગ્રાન્ડ ચેલેન્જ વિદ્યાર્થીઓ (યુજી/પીજી/ડિપ્લોમા), સંશોધન વિદ્વાનો, ફેકલ્ટી સભ્યો, સ્ટાર્ટ અપ અને આ ક્ષેત્રમાં રસ ધરાવતી અન્ય વ્યક્તિઓ પાસેથી ડુંગળીનો બગાડ ઘટાડવા માટે કાર્યક્ષમ અને ખર્ચ-અસરકારક ઉકેલને આમંત્રણ આપે છે. ચેલેન્જના ચાર વર્ટીકલ છે જેમ કે. સ્ટોરેજ સ્ટ્રક્ચરની ડિઝાઇનમાં સુધારો, લણણી પહેલાનો તબક્કો, પ્રાથમિક પ્રક્રિયા અને મૂલ્યાંકન: મૂલ્યવર્ધન અને ડુંગળીના કચરાનો ઉપયોગ.
આ પડકારને ત્રણ તબક્કામાં રજૂ કરવામાં આવ્યો છે. પ્રસ્તાવિત ટેકનિકલ સોલ્યુશનના ત્રણ તબક્કામાં વિચારો, ટેક્નોલોજી સોલ્યુશન્સનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવશે (વિચારથી પ્રૂફ-ઓફ-કન્સેપ્ટ સ્ટેજ, પ્રૂફ ઓફ કન્સેપ્ટથી પ્રોડક્ટ સ્ટેજ અને ક્ષેત્રીય અમલીકરણ) અને દરેક તબક્કે શોર્ટલિસ્ટ થયેલા સહભાગીઓ માટે આકર્ષક ઈનામી રકમ છે.