આજે દેશભરમાં બંધારણ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવી રહી છે.રાષ્ટ્રીય બંધારણ દિવસ અથવા રાષ્ટ્રીય કાયદો દિવસ ભારતીય બંધારણના સન્માનમાં અને તેના મૂલ્યોને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ઉજવવામાં આવે છે.ભારતમાં બંધારણ દિવસની ઉજવણી ત્યારે શરૂ થઈ જ્યારે સામાજિક ન્યાય અને સશક્તિકરણ મંત્રાલયે 2015 માં કેન્દ્ર સરકારને દર વર્ષે 26 નવેમ્બરના રોજ ઉજવણી કરવાની સૂચના આપી.હકીકતમાં 26 નવેમ્બર, 1949 ના રોજ, ભારતની બંધારણ સભાએ ભારતના બંધારણને અપનાવ્યું હતું.આ પછી, 26 જાન્યુઆરી 1950 ના રોજ, દેશમાં બંધારણ અમલમાં આવ્યું.
બંધારણ સભાની રચના જુલાઈ 1946માં થઈ હતી. તેમાં 389 સભ્યો હતા, જેમાંથી 12 મહિલાઓ હતી. બંધારણ દિવસ નિમિત્તે દેશભરમાં વિવિધ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે. લોકોને બંધારણના મહત્વ અને ઈતિહાસથી વાકેફ કરવા માટે દર વર્ષે બંધારણ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં આવો જાણીએ ભારતીય બંધારણ સાથે જોડાયેલા કેટલાક તથ્યો.
- સૌથી લાંબુ બંધારણઃ ભારતના બંધારણને વિશ્વનું સૌથી લાંબુ બંધારણ માનવામાં આવે છે. ભારતીય બંધારણમાં પ્રસ્તાવના, 448 કલમો, 12 અનુસૂચિઓ, 5 પરિશિષ્ટો અને 115 સુધારાઓ સાથેના 22 ભાગો છે. આ સૌથી લાંબુ બંધારણ પણ છે કારણ કે તેમાં કુલ 1.46 લાખ શબ્દો છે.
- બંધારણની તૈયારીનો સમય: ભારતીય બંધારણને તૈયાર કરવામાં બે વર્ષ, 11 મહિના અને 18 દિવસનો સમય લાગ્યો હતો.
- હસ્તલિખિત: આપણા દેશનું બંધારણ સંપૂર્ણપણે હસ્તલિખિત હતું.તે સુલેખનકાર પ્રેમ બિહારી નારાયણ રાયજાદા દ્વારા ઇટાલિક શૈલીમાં લખવામાં આવ્યું હતું.
- અનુચ્છેદ 32: ભારતીય બંધારણની કલમ 32 તેનું હૃદય અને આત્મા માનવામાં આવે છે.કલમ 32 એ ‘બંધારણીય ઉપાયોનો અધિકાર’ છે.તે વ્યક્તિના મૂળભૂત અધિકારોની ખાતરી આપે છે.આ લેખ અન્ય તમામ અધિકારોને પણ અસરકારક બનાવે છે.
- અમેરિકા દ્વારા પ્રેરિત પ્રસ્તાવના: ભારતના બંધારણની પ્રસ્તાવના અમેરિકાની પ્રસ્તાવનાથી પ્રેરિત છે. તે બંધારણના પ્રથમ પાના પર છે. સાર્વભૌમત્વની વિભાવનાઓ, રાજ્ય અને તેની સરકાર અને લોકોના અધિકારો યુએસ બંધારણથી પ્રેરિત હતા.
- બે ભાષાઓ: ભારતીય બંધારણ બે ભાષાઓમાં લખવામાં આવ્યું હતું. આ ભાષાઓ હિન્દી અને અંગ્રેજી છે. આ બંનેની નકલો પર બંધારણ સભાના દરેક સભ્યએ સહી કરી.
- અન્ય દેશોમાંથી પ્રેરિત: ભારતના બંધારણને bag of borrowings તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આમાં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ, સોવિયેત યુનિયન, યુનાઇટેડ કિંગડમ, ફ્રાન્સ, આયર્લેન્ડ અને અન્ય જેવા દેશોના કાયદાનો સમાવેશ થાય છે.