નવી દિલ્હીઃ વડાપ્રધાને 24મી એપ્રિલ, 2022ના રોજ ભવિષ્ય માટે પાણી બચાવવા માટે મિશન અમૃત સરોવરની શરૂઆત કરી હતી. મિશનનો ઉદ્દેશ્ય આઝાદીના અમૃત મહોત્સવ નિમિત્તે દેશના દરેક જિલ્લામાં ઓછામાં ઓછા 75 અમૃત સરોવરોનું નિર્માણ અને વિકાસ કરવાનો છે. એકંદરે, આ મિશન હેઠળ, 15 ઓગસ્ટ, 2023 સુધીમાં 50 હજાર અમૃત સરોવર બનાવવાનું લક્ષ્ય નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું, જે નિર્ધારિત સમય પહેલા પ્રાપ્ત કરવામાં આવ્યું છે. અત્યાર સુધીમાં 50071 અમૃત સરોવરોનું નિર્માણ કરવામાં આવ્યું છે.
મિશન અમૃત સરોવર દ્વારા વરસાદી પાણીના સંરક્ષણ અને સંચયના ઠરાવને સાકાર કરવા માટે, ગ્રામીણ વિકાસ મંત્રાલય, ભારત સરકાર, નોડલ મંત્રાલય તરીકે કામ કરી રહ્યું છે, વિવિધ મંત્રાલયો સાથે મળીને આ લક્ષ્યને હાંસલ કરવા માટે મિશન મોડમાં કામ કરી રહ્યું છે. લુપ્ત થવાના આરે પહોંચી ગયેલા તળાવોના નવીનીકરણથી લઈને નવા તળાવો બનાવવા સુધીનો વિગતવાર એક્શન પ્લાન તૈયાર કરવામાં આવ્યો હતો.
મિશનના તમામ પાસાઓમાં “સંપૂર્ણ સરકારી” અભિગમ અને “જનભાગીદારી” એ કરેલા પ્રયત્નોનું પરિણામ છે કે 50 હજાર અમૃત સરોવરોના નિર્માણનું લક્ષ્ય સમય પહેલા પ્રાપ્ત કરી શકાયું છે. જિલ્લા વહીવટીતંત્ર, પંચાયત રાજ અધિકારીઓ, જનપ્રતિનિધિઓ, પંચાયતો, સ્વૈચ્છિક સંસ્થાઓ, વિવિધ સંસ્થાઓ અને રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં જનભાગીદારીના સંકલિત પ્રયાસોથી 10 મે, 2023 સુધીમાં અમૃત સરોવરોના નિર્માણ માટે લગભગ 1,05,243 સ્થળોની ઓળખ કરવામાં આવી છે. જેમાંથી 72,297 સાઈટ પર કામ શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. અત્યાર સુધીમાં 50,071 હજાર અમૃત તળાવો બનાવવામાં આવ્યા છે.
મિશન અમૃત સરોવરનો પણ ઉદ્દેશ્ય સરોવરોનું એવી રીતે નિર્માણ અથવા નવીનીકરણ કરવાનો છે કે તેઓ સ્થાનિક સમુદાય પ્રવૃત્તિઓના કેન્દ્રો બની જાય. તળાવોની જાળવણીમાં સમુદાયની માલિકી હોવી જોઈએ જેથી કરીને તેમના લાંબા ગાળાના સંરક્ષણની ખાતરી કરી શકાય. આ માટે દરેક તળાવ માટે એક યુઝર ગ્રુપ બનાવવામાં આવી રહ્યું છે. અત્યાર સુધીમાં 59,282 વપરાશકર્તા જૂથો મિશન અમૃત સરોવરમાં તળાવોની જાળવણી અને તેમાંથી તેમની આજીવિકા ઉત્પન્ન કરવા માટે જોડાયા છે.
મિશન અમૃત સરોવર હેઠળ, સમયમર્યાદા પહેલા 50 હજાર અમૃત સરોવરના નિર્માણ/વિકાસના લક્ષ્યાંકને હાંસલ કરવા માટે જનભાગીદારીને ફરીથી રેખાંકિત કરવી જરૂરી છે, જેણે આ મિશનને જન આંદોલનમાં રૂપાંતરિત કર્યું છે. આ મિશનમાં અત્યાર સુધીમાં 1784 સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓ, 684 શહીદોના પરિવારો, 448 સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓના પરિવારો, 18173 પંચાયતોના વરિષ્ઠ સભ્યો અને 56 પદ્મ પુરસ્કારોએ ભાગ લીધો છે.