મચ્છરને મનુષ્ય માટે સૌથી ખતરનાક જીવ માનવામાં આવે છે. તે ઘણી જીવલેણ બીમારીઓનું કારણ છે. સૌથી મોટી મુશ્કેલી એ છે કે મચ્છરોને જોઈને આપણે ઓળખી શકતા નથી કે કયો મચ્છર કઈ બીમારી લાવ્યો છે. WHO અનુસાર, દર વર્ષે સમગ્ર વિશ્વમાં મચ્છરો દ્વારા ફેલાતી બીમારીઓને કારણે 10 લાખથી વધુ લોકો મૃત્યુ પામે છે.
સમગ્ર વિશ્વમાં મચ્છરના કરડવાથી 10 થી વધુ રોગો થાય છે. જેમાં ડેન્ગ્યુ, મેલેરિયા, ચિકનગુનિયાનો સમાવેશ થાય છે. ડેન્ગ્યુના મચ્છર હંમેશા સવારે કરડે છે. આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ થાય છે કે મેલેરિયા અને ચિકનગુનિયાના મચ્છરો ક્યારે કરડે છે?
ડેન્ગ્યુ
તાપમાન અને ભેજ વધુ હોય ત્યારે ડેન્ગ્યુના મચ્છર સવારે અને સાંજે વધુ સક્રિય હોય છે. આ મચ્છરો દિવસના સમયે પણ કરડી શકે છે, પરંતુ તેમની પ્રવૃત્તિ સવારે અને સાંજે વધુ હોય છે. ડેન્ગ્યુ મચ્છર કરડવાથી ડેન્ગ્યુ તાવ, ડેન્ગ્યુ હેમરેજિક ફીવર અને ડેન્ગ્યુ શોક સિન્ડ્રોમ જેવા ગંભીર રોગો થઈ શકે છે.
મેલેરિયા
મેલેરિયાના મચ્છરો રાત્રે વધુ સક્રિય હોય છે. જ્યારે લોકો સૂતા હોય ત્યારે તેઓ હુમલો કરે છે. મેલેરિયાના મચ્છરના કરડવાથી મેલેરિયાનો તાવ આવી શકે છે, જે જીવલેણ પણ બની શકે છે. સમગ્ર વિશ્વમાં દર વર્ષે મેલેરિયાના લગભગ 25 કરોડ કેસ નોંધાય છે. મેલેરિયાના 5 પ્રકાર છે. તેમાં પ્લાઝમોડિયમ ફાલ્સીપેરમ, પ્લાઝમોડિયમ વિવેક્સ, પ્લાઝમોડિયમ ઓવલ મેલેરિયા, પ્લાઝમોડિયમ મેલેરિયા અને પ્લાઝમોડિયમ નોલેસીનો સમાવેશ થાય છે.
ચિકનગુનિયા
દિવસ દરમિયાન ચિકનગુનિયા કરડવા માટે જવાબદાર એડીસ આલ્બોપિકટસ મચ્છર. ડેન્ગ્યુના મચ્છર પણ ચિકનગુનિયાનું કારણ બની શકે છે. ડેન્ગ્યુની જેમ આ મચ્છરો પણ સવાર-સાંજ કરડી શકે છે. ચિકનગુનિયા મચ્છર કરડવાથી ચિકનગુનિયા તાવ થઈ શકે છે, જે સાંધામાં દુખાવો અને તાવનું કારણ બને છે. ચિકનગુનિયા માટે હજુ સુધી કોઈ ચોક્કસ સારવાર નથી. એન્ટિવાયરલ દવાઓથી તેમના લક્ષણોમાં ઘટાડો થાય છે.
ડેન્ગ્યુ અને મેલેરિયા સૌથી ખતરનાક છે
મચ્છર કરડવાથી થતા રોગોમાં સૌથી ખતરનાક રોગો ડેન્ગ્યુ અને મેલેરિયા છે. બંને મચ્છર કરડવાથી ફેલાય છે. આ સિઝનમાં પાણી એકઠું થઈ જાય છે, જેમાં મચ્છરોની ઉત્પત્તિ થાય છે. તેમના કરડવાથી ડેન્ગ્યુ અને મેલેરિયા વધે છે. જો સમયસર સારવાર ન કરવામાં આવે તો તે જીવલેણ પણ બની શકે છે.