અમદાવાદ: તે જાણીતું છે કે બનાવટી દસ્તાવેજો પર અને તૃતીય પક્ષના નામ પર સબસ્ક્રાઇબ કરેલા સિમ મોટાભાગના સાયબર ક્રાઇમ અને રાષ્ટ્ર વિરોધી પ્રવૃત્તિઓમાં સામેલ છે. છેતરપિંડી કરનારાઓની કુશળતાનું સ્તર એવું છે કે તેઓએ ઓળખ / સરનામાના દસ્તાવેજોના નકલી પુરાવા બનાવ્યા છે, જે એકલતામાં એક કેસનું વિશ્લેષણ કરીને મનુષ્યો ક્યારેય શોધી શકતા નથી. આથી, ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ ટેલિકોમ (DoT) એ એક નવીન અને સ્વદેશી AI અને ફેશિયલ રેકગ્નિશન પાવર્ડ સોલ્યુશન (ASTR) – નકલી/બનાવટી સિમને શોધવા અને તેને બહાર કાઢવા માટે નેક્સ્ટજેન પ્લેટફોર્મની કલ્પના અને અમલીકરણ દ્વારા સાયબર ક્રાઇમ્સને રોકવા માટે પડકાર લીધો હતો.
ASTR પ્રોજેક્ટનું વિઝન તમામ ટેલિકોમ સર્વિસ પ્રોવાઈડર્સ (TSPs) ના સમગ્ર સબસ્ક્રાઈબર બેઝનું પૃથ્થકરણ કરવાનો છે અને મોબાઈલ સબસ્ક્રાઈબર ડેટાબેઝને બિન-બોનાફાઈડ મોબાઈલ નંબરો ઓળખીને સાફ કરવાનો છે. હાલમાં, સિસ્ટમ સબ્સ્ક્રાઇબર ઈમેજીસ અને ટેલિકોમ સબસ્ક્રાઈબર પ્રોવાઈડર્સ (TSP) દ્વારા DoTને પ્રદાન કરવામાં આવેલ સબસ્ક્રાઈબર ડેટાબેઝનો ઉપયોગ કરે છે, તેની સરખામણી કરે છે અને આઉટપુટ અલગ-અલગ નામો સાથે સમાન ઈમેજોના જૂથોમાં જનરેટ થાય છે.
ગુજરાત LSA એ તેના સબ્સ્ક્રાઇબર ડેટાબેઝ માટે વિશ્લેષણ હાથ ધર્યું હતું અને કુલ 486 જૂથોને ઓળખ્યા છે જ્યાં અલગ-અલગ નામો સાથે સમાન છબીઓ જોવા મળે છે. જૂથમાં 20 કે તેથી વધુ સબ્સ્ક્રાઇબર્સની થ્રેશોલ્ડ સાથે, આ 486 જૂથોમાં કુલ 29552 સબ્સ્ક્રાઇબરની ઓળખ કરવામાં આવી હતી. આનાથી પોઈન્ટ ઓફ સેલ (PoS) એટલે કે SIM વિક્રેતાઓ, ખાસ કરીને એવા PoS કે જેમનું જૂથમાં નકલી સિમનું યોગદાન અસાધારણ રીતે વધારે છે, શંકાસ્પદ નકલી સિમ ઈશ્યુ કરવામાં સ્પષ્ટ સહયોગ દર્શાવે છે.
જેના અનુસંધાને રાજ્ય સાયબર ક્રાઈમ સેલ અને ગુજરાત ATS દ્વારા રાજ્ય સાયબર ક્રાઈમ પોલીસ સ્ટેશન, સાયબર ક્રાઈમ સેલ અને SOG દ્વારા નકલી સિમ કાર્ડના વેચાણમાં સંડોવાયેલા આવા PoS સામે રાજ્યવ્યાપી સંયુક્ત ઓપરેશન હાથ ધરવા નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. DoT ગુજરાતે ગ્રાહક એપ્લિકેશન ફોર્મ (CAF)ની નકલ અને સંબંધિત TSPs પાસેથી તાત્કાલિક ધોરણે આવા નકલી સિમ મેળવવા સમયે ઉપયોગમાં લેવાતા દસ્તાવેજો, સામેલ PoSની વિગતો વગેરે જેવા સંપૂર્ણ બેકએન્ડ સપોર્ટનો વિસ્તાર કર્યો.
જેના અનુસંધાને રાજ્ય સાયબર ક્રાઈમ સેલ અને ગુજરાત ATS દ્વારા રાજ્ય સાયબર ક્રાઈમ પોલીસ સ્ટેશન, સાયબર ક્રાઈમ સેલ અને SOG દ્વારા નકલી સિમ કાર્ડના વેચાણમાં સંડોવાયેલા આવા PoS સામે રાજ્યવ્યાપી સંયુક્ત ઓપરેશન હાથ ધરશે તેવો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. DoT ગુજરાતે ગ્રાહક એપ્લિકેશન ફોર્મ (CAF)ની નકલ અને સંબંધિત TSPs પાસેથી તાત્કાલિક ધોરણે આવા નકલી સિમ મેળવવા સમયે ઉપયોગમાં લેવાતા દસ્તાવેજો, સામેલ PoSની વિગતો વગેરે જેવા સંપૂર્ણ બેકએન્ડ સપોર્ટનો વિસ્તાર કર્યો.
નકલી સિમના વેચાણમાં સંડોવાયેલા PoS સામે DoT, રાજ્ય સાયબર ક્રાઈમ અને ATS દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલી આ પ્રકારની પ્રથમ રાજ્યવ્યાપી કાર્યવાહી છે અને આજ સુધીમાં આવા 7000થી વધુ નકલી સિમ વેચનારા 30 PoS સામે 15 FIR દાખલ કરવામાં આવી છે. છેલ્લા એક સપ્તાહમાં સમગ્ર ગુજરાત રાજ્યમાં કાર્ડની નોંધણી કરવામાં આવી છે:-
| જિલ્લો | FIRs | POS |
| સુરત | 4 | 14 |
| અમદાવાદ | 3 | 12 |
| નવસારી | 4 | 4 |
| ભાવનગર | 3 | 3 |
| રાજકોટ | 1 | 1 |
| કુલ | 15 | 30 |
સંયુક્ત ઓપરેશન ઓછામાં ઓછા બે અઠવાડિયા સુધી ચાલુ રહેવાની શક્યતા છે અને નકલી સિમ કાર્ડના વેચાણમાં સામેલ આવા PoS સામે વધુ FIR થવાની શક્યતા છે.