‘વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન’ અનુસાર, પોલિયો ઝડપથી ફેલાતો ખતરનાક રોગ છે. સમગ્ર વિશ્વમાં આને વાયરલ રોગ તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવે છે. આ બાળક પર સૌથી વધુ અસર કરે છે. આ રોગનો વાયરસ ગંદા પાણી અને ખોરાક દ્વારા એક વ્યક્તિથી બીજા વ્યક્તિમાં ફેલાય છે. આ પછી તે નર્વસ સિસ્ટમ પર અસર કરે છે. તમારી જાણકારી માટે તમને જણાવી દઈએ કે પોલિયોનો કોઈ ઈલાજ નથી. જો તમારે તેનાથી બચવું હોય તો તમારે રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત કરતી દવા લેવી જોઈએ.
1988માં વર્લ્ડ હેલ્થ એસેમ્બલી (WHA).
‘વર્લ્ડ હેલ્થ એસેમ્બલી’ (WHA) એ 1988માં વિશ્વને પોલિયો મુક્ત બનાવવા માટે એક ખાસ પ્રકારનો કાર્યક્રમ શરૂ કર્યો હતો. 1995માં, ભારતે પોલિયોને નાબૂદ કરવા માટે ખાસ પ્રકારનો પ્લસ પોલિયો કાર્યક્રમ શરૂ કર્યો. જેમાં 5 વર્ષ સુધીના નાના બાળકને પલ્સ પોલિયોની દવા આપવામાં આવે છે. ભારતમાં પોલિયોનો છેલ્લો કેસ જાન્યુઆરી 2011માં નોંધાયો હતો. આ પછી, ફેબ્રુઆરી 2012 માં, ભારતને પોલિયો વાયરસથી પ્રભાવિત દેશોની સૂચિમાંથી દૂર કરવામાં આવ્યું હતું.
2014માં WHOએ ભારતને પોલિયો મુક્ત દેશ જાહેર કર્યો હતો.
આ કાર્યક્રમ સાથે 24 લાખ કામદારો જોડાયેલા હતા. જેમાંથી 1.5 લાખ કર્મચારીઓ, દર વર્ષે રૂ. 1,000 કરોડનું બજેટ, દર વર્ષે 6-8 વખત પોલિયો નાબૂદી કાર્યક્રમ હાથ ધરવામાં આવ્યો હતો. દરેક કાર્યક્રમમાં લગભગ 17 કરોડ બાળકોને દવા આપવામાં આવી હતી. ભારતની આ મહેનતનું ફળ મળ્યું અને વર્ષ 2014માં WHOએ ભારતને પોલિયો મુક્ત દેશ જાહેર કર્યો.
જો આ દેશોના લોકો ભારતમાં આવે છે, તો તેમને પોલિયોની દવા અને રસીની જરૂર પડશે.
દેશમાં પોલિયો વાયરસના ફેલાવાને રોકવા માટે સરકારે વર્ષ 2014માં મહત્વપૂર્ણ પગલા લીધા હતા. ખાસ કરીને જો આ દેશોના લોકો ભારતમાં આવે છે, તો તેમના માટે પોલિયોની રસી અને દવા લેવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ યાદીમાં અફઘાનિસ્તાન, નાઈજીરીયા, પાકિસ્તાન, ઈથોપિયા, કેન્યા, સીરિયા અને કેમરૂન જેવા દેશો સામેલ છે.
પોલિયો એક ગંભીર રોગ છે જે ખૂબ જ ઝડપથી ફેલાય છે. આમાં વ્યક્તિ કાયમી અપંગતા અને ગંભીર કિસ્સાઓમાં મૃત્યુનો ભોગ બની શકે છે. ખાસ કરીને 5 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકો. સમગ્ર વિશ્વમાં બે પ્રકારના પોલિયો વાયરસ છે. પ્રથમ વાઇલ્ડ પોલિયો વાયરસ છે અને બીજું ઓરલ પોલિયો રસી છે. પાકિસ્તાન અને અફઘાનિસ્તાન સિવાય મોટાભાગના દેશોમાં વાઈલ્ડ પોલિયો વાયરસ સંપૂર્ણપણે નાબૂદ થઈ ગયો છે. તે યમન અને મધ્ય આફ્રિકામાં જોવા મળે છે.
પોલિયોના કારણે શરીરમાં આ ખાસ લક્ષણો દેખાય છે
ડબ્લ્યુએચઓ અનુસાર, પોલિઓવાયરસથી સંક્રમિત 70 થી 95 ટકા લોકોમાં કોઈ ચોક્કસ લક્ષણો દેખાતા નથી. પ્રારંભિક લક્ષણોમાં તાવ, થાક, માથાનો દુખાવો, ઉલટી, ગરદન અકડવી અને હાથ અને પગમાં દુખાવો શામેલ હોઈ શકે છે. 200 માંથી એક ચેપગ્રસ્ત લોકોને લકવો થઈ શકે છે (સામાન્ય રીતે પગમાં). જો લકવાગ્રસ્ત લોકોને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થાય છે, તો 5-10% મૃત્યુનું જોખમ છે. પોલિયો ખાસ કરીને 5 વર્ષથી વધુ ઉંમરના બાળકોને અસર કરે છે.
સમગ્ર વિશ્વમાં પોલિયોની આ સ્થિતિ છે
1988 થી જંગલી પોલિઓવાયરસના કેસોમાં 99% થી વધુનો ઘટાડો થયો છે. 125 થી વધુ સ્થાનિક દેશોમાં અંદાજિત 3 લાખ 50,000 કેસમાંથી 2021 માં 6 કેસ નોંધાયા છે. જંગલી પોલિઓવાયરસના 3 પ્રકારોમાંથી (પ્રકાર 1, પ્રકાર 2 અને પ્રકાર 3), જંગલી પોલિઓવાયરસ પ્રકાર 2 1999 માં સંપૂર્ણપણે નાબૂદ કરવામાં આવ્યો છે
વર્ષ 2024માં પાકિસ્તાનમાં WPV1ના બે નવા કેસ નોંધાયા છે. બંને કેસ બલૂચિસ્તાન પ્રાંત (ચમન અને ડેરા બુગતી જિલ્લા)માં જોવા મળ્યા હતા. 2023માં 125 પોઝિટિવ સેમ્પલ અને 2024માં અત્યાર સુધીમાં 34 પોઝિટિવ સેમ્પલ છે.