લંગરની શરૂઆત કેવી રીતે થઈ? કોણે સૌથી પહેલા ખવડાવ્યું હતું ?
ગુરુ નાનક જયંતિ દર વર્ષે કાર્તિક પૂર્ણિમાના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસને ગુરુ પુરબ અને પ્રકાશ પર્વ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. શીખ સમુદાય માટે પ્રકાશ પર્વનું વિશેષ મહત્વ છે. માન્યતાઓ અનુસાર આ દિવસે ગુરુ નાનકજીનો જન્મ થયો હતો. ગુરુ નાનકજીએ શીખ સમુદાયની સ્થાપના કરી હતી.ગુરુ નાનક જયંતિના દિવસે તમામ ગુરુદ્વારા ફૂલો અને રંગબેરંગી રોશનીથી શણગારવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત ગુરુદ્વારામાં અખંડ પાઠ અને કીર્તનનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ વર્ષે ગુરુ નાનક જયંતિ 27 નવેમ્બર 2023ના રોજ ઉજવવામાં આવશે.
શીખ સમુદાયમાં સેવા આપવાની પ્રથા ઘણી વધારે છે. ગુરુદ્વારામાં લોકો ચંપલઘર થી લઈને લંગરની રસોઈ સુધી સેવા આપી રહ્યા છે. અહીં શીખ સમુદાયના દરેક વર્ગના લોકો આ કાર્યો દ્વારા ગુરુની સેવામાં લાગેલા રહે છે. શીખ સમુદાયમાં લંગરનું વિશેષ મહત્વ છે. નાના-મોટા ગુરુદ્વારાઓમાં લંગરની વિશેષ વ્યવસ્થા છે.આ લંગરોમાં જરૂરિયાતમંદો અને ગુરુદ્વારા આવતા લોકો માટે દરરોજ ભોજન તૈયાર કરવામાં આવે છે. તો ચાલો હવે જાણીએ કે શીખ સમુદાયમાં લંગરની શરૂઆત કેવી રીતે થઈ અને સૌથી પહેલા કોણે લંગર પીરસ્યું.
લંગર ખવડાવવાનો ઇતિહાસ
માન્યતાઓ અનુસાર લંગરની શરૂઆત શીખોના પ્રથમ ગુરુ નાનક દેવજીએ કરી હતી. એવું કહેવાય છે કે એકવાર ગુરુ નાનક દેવજીને તેમના પિતાએ વેપાર કરવા માટે કેટલાક પૈસા આપ્યા હતા. નાનકદેવે આ પૈસાનો વેપારમાં ઉપયોગ કરવાને બદલે સાધુ-સંતોને જમાડ્યા અને ધાબળા પણ આપ્યા. નાનકજીના પિતા આ નિર્ણયથી ખૂબ નારાજ થયા, જેના સ્પષ્ટીકરણમાં નાનક દેવજીએ કહ્યું કે સાચો લાભ સેવામાં છે. આ ઘટના પછી લંગર પીરસવાની પરંપરા શરૂ થઈ.
લંગરનું મહત્વ
આજે લગભગ દરેક ગુરુદ્વારામાં લંગર પીરસવામાં આવે છે, જેમાં લોકો નિઃસ્વાર્થ ભાવે સેવા આપે છે. લંગર દરમિયાન તમામ વર્ગના લોકો જમીન પર એકસાથે બેસીને ભોજન કરે છે. અહીં કોઈ પણ પ્રકારના ધર્મ કે જાતિનું બંધન નથી. ગુરુદ્વારાના લંગરમાં, બધા એક લાઇનમાં બેસીને પ્રસાદ લે છે. માન્યતાઓ અનુસાર, શીખોના ત્રીજા ગુરુ અમર દાસજીએ કહ્યું હતું કે લંગર ખાધા વિના તમે ભગવાન સુધી પહોંચી શકતા નથી.
