હવામાનમાં થતા ફેરફારની તમારા મગજ પર શું અસર પડે છે? તમને કદાચ ખબર નહીં હોય
દિવાળીના આગમનની સાથે જ વાતાવરણમાં પલટો આવવા લાગ્યો છે. સવાર અને સાંજના તાપમાનમાં ઘટાડો થવાના કારણે ઠંડીનો અનુભવ થવા લાગ્યો છે. જ્યારે હવામાન બદલાય છે ત્યારે શરીર પર ઘણી અસરો જોવા મળે છે, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે તેનો સીધો સંબંધ મન અને વર્તન સાથે છે. વધુ પડતી ગરમી કે ઠંડી તમારા મગજને અસર કરી શકે છે. ‘ધ લેન્સેટ પ્લેનેટરી હેલ્થ’ના અભ્યાસ અનુસાર, 12 થી 21 ડિગ્રી સેલ્સિયસની વચ્ચે મૂડ સારો રહે છે અને ગુસ્સો ઓછો થાય છે. જ્યારે તાપમાન ઊંચું હોય તો તેનાથી વિપરીત થઈ શકે છે.
• શરીર પર હવામાનમાં ફેરફારની અસર
એલર્જીઃ હવામાનમાં ફેરફારને કારણે એલર્જીની સમસ્યા વધી શકે છે. નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિને કારણે વાયરલ તાવ, શરદી અને ઉધરસ જેવી સમસ્યાઓ સામાન્ય બની જાય છે. જેના કારણે ત્વચા સંબંધિત સમસ્યાઓ પણ થઈ શકે છે.
સાંધાનો દુખાવોઃ હવામાન શરીરના સાંધાઓને પણ અસર કરે છે. શિયાળાની ઋતુમાં સાંધાનો દુખાવો વધી શકે છે. આનાથી ચાલવામાં અથવા બીજું કંઈપણ કરવામાં મુશ્કેલી થઈ શકે છે. એટલું જ નહીં થોડા સમય પછી દુખાવો પણ અસહ્ય થઈ જાય છે.
પાચન સમસ્યાઓઃ બદલાતા હવામાનની સૌથી વધુ અસર પેટ પર પડે છે. આનાથી પાચન સંબંધી ઘણી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. હવામાનમાં ફેરફારને કારણે ખાવાની આદતો બદલાઈ જાય છે, જેની અસર પેટ પર પડે છે અને ક્યારેક પેટનું સ્વાસ્થ્ય બગડે છે.
• બદલાતા હવામાનની મગજ પર શું અસર થાય છે?
તણાવ-ચિંતા સમસ્યાઃ જ્યારે હવામાન બદલાય છે ત્યારે તણાવ અને ચિંતા વધે છે. હકીકતમાં, વિશ્વભરના મનોવૈજ્ઞાનિકો માને છે કે સૂર્યપ્રકાશની અસર આપણા મૂડ પર પડે છે. જેના કારણે શિયાળામાં કેટલાક લોકોમાં ડિપ્રેશનના લક્ષણો જોવા મળે છે. તેને વિન્ટર ડિપ્રેશન અથવા સિઝનલ ઈફેક્ટિવ ડિસઓર્ડર કહેવામાં આવે છે. આમાં ચિંતા, બેચેની, અનિદ્રા, થાક, માથાનો દુખાવો જેવી સમસ્યાઓ કાયમ રહે છે. હવામાન બદલાય ત્યારે તણાવ-ચિંતા હોય તો કોઈ કામ કરવાનું મન થતું નથી.
મૂડ સ્વિંગઃ બદલાતી ઋતુઓ સાથે, આપણી ખાનપાન, કપડાં અને દિનચર્યા સંપૂર્ણપણે બદલાઈ જાય છે. જેની મન પર નકારાત્મક અસર પડે છે. આના કારણે માનસિક સમસ્યાઓ થાય છે અને ક્યારેક આ ફેરફાર મૂડ સ્વિંગનું કારણ બની જાય છે.
ગુસ્સો, ચીડિયાપણું: હવામાનમાં થતા ફેરફારોથી આપણા માનસિક સ્વાસ્થ્યને ખૂબ અસર થાય છે. જેના કારણે ગુસ્સો અને ચીડિયાપણું જેવી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. આબોહવા પરિવર્તનની અસર પુરુષો કરતાં સ્ત્રીઓમાં વધુ જોવા મળે છે.
યાદશક્તિ નબળી પડે: હવામાનમાં ફેરફારથી એકાગ્રતામાં ઘટાડો થઈ શકે છે. શિયાળાની ઋતુમાં યાદશક્તિમાં ઘટાડો થઈ શકે છે. કેટલીકવાર વસ્તુઓ યાદ રાખવી સરળ હોતી નથી. આ સિવાય હવામાનમાં ફેરફાર થવા પર વિચારવાની ક્ષમતા પણ નબળી પડી જાય છે.
• આબોહવા પરિવર્તનનો સામનો કરવાની રીતો
કસરત કરો, યોગ્ય દિનચર્યા અનુસરો, માત્ર તંદુરસ્ત ખોરાક ખાઓ, પૂરતી ઊંઘ મેળવો, તણાવ ઓછો કરવા માટે યોગ-ધ્યાન કરો અને હવામાન અનુસાર વસ્ત્ર ધારણ કરો.
