પાકિસ્તાનને લોન આપતા પહેલા IMFએ વધુ એક શરત મુકી, 2023-24ના પ્રસ્તાવિત બજેટ પહેલા થશે ચર્ચા
નવી દિલ્હીઃ ઇન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડ (IMF) એ પાકિસ્તાનને લોન આપતા પહેલા વધુ એક શરત મૂકી છે. તેમણે પાકિસ્તાન સરકારને નાણાંકીય વર્ષ 2023-24ના પ્રસ્તાવિત બજેટ પર પહેલા તેમની સાથે ચર્ચા કરવા કહ્યું છે. પાકિસ્તાની મીડિયામાં છપાયેલા સમાચાર મુજબ, પાકિસ્તાનની શહેબાઝ શરીફ સરકાર આ માટે સહમત થઈ ગઈ છે. એક અહેવાલમાં કહ્યું છે કે બજેટ અને રાજકોષીય ખાધ પરની ચર્ચા છેલ્લી અડચણો નથી, જેને દૂર કર્યા પછી પાકિસ્તાનને IMF લોન મળશે. IMFએ ગયા વર્ષે પાકિસ્તાન માટે $6.5 બિલિયનની લોન મંજૂર કરી હતી. પાકિસ્તાનને તેના પ્રથમ હપ્તા તરીકે $1.1 બિલિયન મળવાના છે. પરંતુ આ રકમ મહિનાઓથી પેન્ડીંગ છે. દરમિયાન પાકિસ્તાન ડિફોલ્ટર બનવાની આશંકા વધી રહી છે.
લોન મુક્ત કરતા પહેલા, IMFએ પાકિસ્તાનની આર્થિક સ્થિતિ અને તેના નાણાકીય કાર્યક્રમો અંગે સમીક્ષા બેઠકો શરૂ કરી હતી. આ સંબંધમાં આઠ બેઠકો પૂર્ણ થઈ હતી, પરંતુ નવમી બેઠકમાં IMF દ્વારા જે શરતો મુકવામાં આવી, તેને લઈને વિવાદ ઉભો થયો. IMF અનુસાર, પાકિસ્તાને હજુ સુધી તે શરતોને પૂર્ણ કરી નથી, જ્યારે પાકિસ્તાન સરકારનો દાવો છે કે તેણે તમામ શરતો પૂરી કરી છે. આ વિવાદને કારણે IMFએ દસમી સમીક્ષા બેઠક રદ્દ કરી દીધી. શું એવી કોઈ શક્યતા છે કે 9મી અને 10મી સમીક્ષા બેઠકો એજન્ડા પર ચર્ચા કરવા માટે એક સામાન્ય બેઠક હોઈ શકે, એક સમાચાર એજન્સી દ્વારા IMFના પાકિસ્તાન મિશનના વડા નાથન પોર્ટરને પૂછવામાં આવેલ પ્રશ્ન. તેના પર તેમણે કહ્યું કે સમીક્ષાની પ્રક્રિયા તેના પોતાના ક્રમમાં ચાલશે. તેમણે કહ્યું- ‘IMFના તમામ કાર્યક્રમોમાં અધિકારીઓ ઇરાદા પત્ર જારી કરે છે. આ અગાઉની સમીક્ષા બેઠક સાથે સંબંધિત છે. નીતિના ઉદ્દેશ્યો આ પત્રમાં વિગતવાર છે.
નવમી સમીક્ષા બેઠક ગયા નવેમ્બરમાં યોજાઈ હતી. વિશ્લેષકોએ ધ્યાન દોર્યું છે કે બેલઆઉટ પ્રોગ્રામના ભાગરૂપે 2019માં પાકિસ્તાન માટે $6.5 બિલિયનની લોન મંજૂર કરવામાં આવી હતી. તેથી જ આ કાર્યક્રમ જૂનમાં પૂર્ણ થશે. એવી આશંકા છે કે જો ત્યાં સુધીમાં લોનના હપ્તા બહાર પાડવામાં નહીં આવે, તો આ સમગ્ર કાર્યક્રમ સમાપ્ત થઈ જશે (એટલે કે તેની મુદત પૂરી થઈ જશે). પાકિસ્તાનના નાણા મંત્રાલયે હાલમાં IMFની નવી શરતો પર ટિપ્પણી કરવાનો ઇનકાર કર્યો છે. આ અઠવાડિયે ગુરુવારે, નાણા પ્રધાન ઇશાક ડારે ફરી દાવો કર્યો હતો કે શેહબાઝ શરીફ સરકારે નવમી સમીક્ષા બેઠક હેઠળ પાકિસ્તાન સમક્ષ મૂકેલા એજન્ડાને સંપૂર્ણ રીતે લાગુ કરી દીધો છે.
પાકિસ્તાનની ટીવી ચેનલના અહેવાલ અનુસાર, શાહબાઝ શરીફ સરકાર 9 અથવા 10 જૂને નેશનલ એસેમ્બલીમાં 2023-24 માટેનું સંઘીય બજેટ રજૂ કરશે. ચેનલે સરકારી સૂત્રોને ટાંકીને જણાવ્યું છે કે સરકાર આ મહિનાના મધ્યથી બજેટની તૈયારીના સંદર્ભમાં ઉચ્ચ સ્તરીય બેઠકોનું આયોજન શરૂ કરશે. સરકાર આ બેઠકો પહેલા IMF સાથે સમજૂતી કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે, જેથી બજેટમાં તેમાંથી મળેલી રકમને ધ્યાનમાં રાખીને ફાળવણી નક્કી કરવામાં આવે.
