મુંબઈઃ 17 મે 2022ના રોજ, રાષ્ટ્ર સ્વદેશી યુદ્ધ જહાજના નિર્માણના ઇતિહાસમાં એક સીમાચિહ્નરૂપ ઘટનાનું સાક્ષી બનશે જ્યારે ભારતીય નૌકાદળ, સુરતના બે ફ્રન્ટલાઈન યુદ્ધ જહાજો, એક પ્રોજેક્ટ 15B ડિસ્ટ્રોયર અને ઉદયગીરી, પ્રોજેક્ટ 17A ફ્રિગેટ મઝગાંવ ડોક્સ લિમિટેડ, મુંબઈ ખાતે એકસાથે લોન્ચ કરવામાં આવશે. શ્રી રાજનાથ સિંહ, માનનીય રક્ષા મંત્રી બંને કાર્યક્રમોના મુખ્ય અતિથિ હશે.
પ્રોજેક્ટ 15B વર્ગના જહાજો એ ભારતીય નૌકાદળના નેક્સ્ટ જનરેશનના સ્ટીલ્થ ગાઈડેડ મિસાઈલ ડિસ્ટ્રોયર છે જે મુંબઈના મઝગાંવ ડોક્સ લિમિટેડ ખાતે બનાવવામાં આવી રહ્યા છે. ‘સુરત’ એ પ્રોજેક્ટ 15B ડિસ્ટ્રોયર્સનું ચોથું જહાજ છે જે P15A (કોલકાતા ક્લાસ) ડિસ્ટ્રોયર્સનું નોંધપાત્ર નવનિર્માણ કરે છે અને તેનું નામ ગુજરાત રાજ્યની વ્યાપારી રાજધાની અને મુંબઈ પછી પશ્ચિમ ભારતનું બીજું સૌથી મોટું વ્યાપારી હબ પણ છે. સુરત શહેરમાં સમૃદ્ધ દરિયાઈ અને જહાજ નિર્માણનો ઈતિહાસ છે અને શહેરમાં 16મી અને 18મી સદીમાં બાંધવામાં આવેલા જહાજો તેમના લાંબા આયુષ્ય (100 વર્ષથી વધુ) માટે જાણીતા હતા. સુરતનું જહાજ બ્લોક બાંધકામ પદ્ધતિનો ઉપયોગ કરીને બનાવવામાં આવ્યું છે જેમાં બે અલગ-અલગ ભૌગોલિક સ્થાનો પર હલનું બાંધકામ સામેલ છે અને તેને MDL, મુંબઈ ખાતે એકસાથે જોડવામાં આવ્યું છે. આ વર્ગનું પ્રથમ જહાજ 2021માં કાર્યરત કરવામાં આવ્યું હતું. બીજા અને ત્રીજા જહાજને લોન્ચ કરવામાં આવ્યા છે અને તે આઉટફિટિંગ/ટ્રાયલના વિવિધ તબક્કામાં છે.
આંધ્રપ્રદેશ રાજ્યમાં પર્વતમાળાના નામ પરથી ‘ઉદયગીરી’ નામ આપવામાં આવ્યું છે, તે પ્રોજેક્ટ 17A ફ્રિગેટ્સનું ત્રીજું જહાજ છે. આ સુધારેલ સ્ટીલ્થ લક્ષણો, અદ્યતન શસ્ત્રો અને સેન્સર્સ અને પ્લેટફોર્મ મેનેજમેન્ટ સિસ્ટમ્સ સાથે P17 ફ્રિગેટ્સ (શિવાલિક ક્લાસ) નું અનુસરણ છે. ‘ઉદયગીરી’ એ અગાઉના ‘ઉદયગીરી’નો પુનર્જન્મ છે, લિએન્ડર ક્લાસ ASW ફ્રિગેટ, જેણે 18 ફેબ્રુઆરી 1976 થી 24 ઑગસ્ટ 2007 સુધી ત્રણ દાયકાઓ સુધી વિસ્તરેલી દેશ માટે તેની પ્રસિદ્ધ સેવામાં અસંખ્ય પડકારજનક કામગીરી જોઈ. કુલ P17A પ્રોગ્રામ હેઠળ સાત જહાજોમાંથી MDL ખાતે 04 અને GRSE ખાતે 03 બાંધકામ હેઠળ છે. આ પ્રોજેક્ટમાં સ્વદેશી યુદ્ધ જહાજની ડિઝાઇન અને બાંધકામમાં પ્રથમ વખત ઇન્ટિગ્રેટેડ કન્સ્ટ્રક્શન, મેગા બ્લોક આઉટસોર્સિંગ, પ્રોજેક્ટ ડેટા મેનેજમેન્ટ/પ્રોજેક્ટ લાઇફસાઇકલ મેનેજમેન્ટ (PDM/PLM) વગેરે જેવી વિવિધ નવીન વિભાવનાઓ અને તકનીકો અપનાવવામાં આવી છે. અત્રે ઉલ્લેખનીય છે કે P17A પ્રોજેક્ટના પ્રથમ બે જહાજો, 2019 અને 2020 માં અનુક્રમે MDL અને GRSE ખાતે લોન્ચ કરવામાં આવ્યા હતા.
15B અને P17A બંને જહાજો ડિરેક્ટોરેટ ઑફ નેવલ ડિઝાઇન (DND) દ્વારા અંદરથી ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યા છે, જે રાષ્ટ્રની તમામ યુદ્ધ જહાજ ડિઝાઇન પ્રવૃત્તિઓ માટે ફાઉન્ટનહેડ છે અને શિપયાર્ડ ખાતે નિર્માણ તબક્કા દરમિયાન, લગભગ 75% ઓર્ડર માટે MSMEs સહિત સ્વદેશી કંપનીઓ પર સાધનો અને સિસ્ટમો મૂકવામાં આવી છે જે દેશમાં ‘આત્મનિર્ભરતા’નું સાચું પ્રમાણપત્ર છે.
