ભારતના પ્રસિદ્ધ સૂર્ય મંદિરો,જ્યાં ફક્ત આસ્થા જ નહીં પરંતુ પોતાની ભવ્યતા માટે પણ છે પ્રખ્યાત

• સૂર્યના આ પાંચ મુખ્ય મંદિરો
• દેશ-વિદેશથી લોકો આવે છે દર્શનાર્થે
• આ મંદિરો પાછળ છુપાયેલા રહસ્યો

દેશમાં સનાતન પરંપરા સાથે જોડાયેલા ઘણા એવા મંદિરો છે, જે માત્ર તેમની આસ્થા માટે જ નહીં પરંતુ તેમની ભવ્યતા અને રસપ્રદ તથ્યો માટે પણ જાણીતા છે.દરરોજ પ્રત્યક્ષ દર્શન આપનારા ભગવાન સૂર્યના દેશમાં આવા અનેક પ્રસિદ્ધ મંદિરો છે, જેને જોવા માટે દેશ-વિદેશથી લોકો આવે છે.ઓડિશાના કોણાર્ક સૂર્ય મંદિરથી લઈને ગુજરાતના મોઢેરા ખાતેના સૂર્ય મંદિર સુધી, તમામ સૂર્ય મંદિરોની પાછળ કોઈને કોઈ ધાર્મિક દંતકથા અથવા કોઈ અનન્ય ધાર્મિક-આધ્યાત્મિક રહસ્ય છુપાયેલું છે.તો આવો જાણીએ દેશના એવા પાંચ પ્રમુખ સૂર્ય મંદિર વિશે

કોણાર્ક સૂર્ય મંદિર

ભગવાન સૂર્યદેવના પ્રસિદ્ધ મંદિરોમાં કોણાર્કનું નામ પ્રથમ આવે છે. ઓડિશામાં સ્થિત કોણાર્કના સૂર્ય મંદિરની ગણના દેશના 10 સૌથી મોટા મંદિરોમાં થાય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે,આ મંદિરની સ્થાપના ભગવાન કૃષ્ણના પુત્ર સામ્બ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. પોતાની અંદર તમામ પ્રકારના રહસ્યો સમાયેલું આ મંદિર ઓડિશા રાજ્યના પુરી શહેરથી લગભગ 23 માઈલ દૂર ચંદ્રભાગા નદીના કિનારે આવેલું છે. મંદિરનું નિર્માણ એવી રીતે કરવામાં આવ્યું છે કે એક રથમાં 12 પૈડા હોય છે. આ પૈડાઓને 12 મહિનાનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. આ મંદિરનું અનોખું શિલ્પ અને તેની સાથે જોડાયેલી વાર્તાઓ આ મંદિરને ખાસ બનાવે છે. આ મંદિરની વિશેષતા એ છે કે સૂર્યોદયનું પ્રથમ કિરણ મંદિરના મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર પર પડે છે.

ઔરંગાબાદનું દેવ સૂર્ય મંદિર

બિહારના ઔરંગાબાદ જિલ્લામાં ભગવાન સૂર્યદેવનું આવું અનોખું સૂર્ય મંદિર છે, જેનો દરવાજો પૂર્વની જગ્યાએ પશ્ચિમ તરફ છે. દેવ સૂર્ય મંદિર અથવા દેવર્ક સૂર્ય મંદિરને ત્રેતાયુગનું માનવામાં આવે છે, જ્યાં સાત રથો પર સવાર ભગવાન સૂર્યદેવના ત્રણ સ્વરૂપો જોવા મળે છે. આમાં ઉદયચલ- એટલે ઊગતો, મધ્યચલ- એટલે દિવસનો મધ્ય ભાગ અને અસ્તાચલ- એટલે કે અસ્ત થતો સૂર્ય દેખાય છે. આ સૂર્ય મંદિર વિશે એવું માનવામાં આવે છે કે તેનો દરવાજો એક રાતમાં આપમેળે બીજી દિશામાં બદલાઈ ગયો હતો.

મોઢેરાનું સૂર્ય મંદિર

મોઢેરા સૂર્ય મંદિર ગુજરાતમાં પાટણથી 30 કિમી દક્ષિણે આવેલા મોઢેરા ગામમાં બનેલ છે. આ સૂર્ય મંદિર અનોખી સ્થાપત્ય અને કારીગરીનું અનોખું ઉદાહરણ છે.જેનું નિર્માણ સોલંકી વંશના રાજા ભીમદેવ પ્રથમ દ્વારા 1026 ઈ.સ. મોઢેરાનું સૂર્ય મંદિર બે ભાગમાં બનેલું છે, જેમાં પહેલો ભાગ ગર્ભગૃહનો છે અને બીજો સભામંડપનો છે. મંદિર એવી રીતે બનાવવામાં આવ્યું છે કે સૂર્યોદય સમયે સૂર્યના કિરણો ગર્ભગૃહમાં આવે છે. મંદિરના હોલ પાસે સૂર્યકુંડ આવેલું છે. જે રામ કુંડ તરીકે ઓળખાય છે.

કાશ્મીરનું માર્તંડ મંદિર

કાશ્મીરમાં સ્થિત માર્તંડ મંદિર દેશના પ્રસિદ્ધ સૂર્ય મંદિરોમાં ખૂબ પ્રખ્યાત છે.આ મંદિર કાશ્મીરના દક્ષિણ ભાગમાં અનંતનાગથી પહેલગામ જવાના માર્ગ પર માર્તંડ નામના સ્થળે આવેલું છે.એવું માનવામાં આવે છે કે,આ સૂર્ય મંદિર આઠમી સદીમાં કારકોટા વંશના રાજા લલિતાદિત્ય દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું. જેનો પંદરમી સદીમાં એલેક્ઝાન્ડર બુતશિકને નાશ કર્યો હતો.આ મંદિરમાં એક મોટું તળાવ પણ છે

આંધ્રપ્રદેશનું સૂર્યનારાયણ મંદિર

આંધ્રપ્રદેશમાં શ્રીકાકુલમ જિલ્લાના અરસાવલ્લી ગામથી લગભગ 1 કિમી પૂર્વમાં લગભગ 1300 વર્ષ જૂનું ભગવાન સૂર્યનું ભવ્ય મંદિર છે. અહીં ભગવાન સૂર્ય નારાયણની તેમની પત્નીઓ ઉષા અને છાયા સાથે પૂજા કરવામાં આવે છે.આ મંદિરની વિશેષતા એ છે કે,અહીં વર્ષમાં બે વાર સૂર્યના પ્રથમ કિરણો સીધા મૂર્તિ પર પડે છે.એવું માનવામાં આવે છે કે અહીં ભગવાન સૂર્યની મૂર્તિ એક સમયે કશ્યપ ઋષિ દ્વારા વિધિ-વિધાનથી સ્થાપિત કરવામાં આવી હતી. આ મંદિરમાં ભગવાન સૂર્યદેવના દર્શન માત્રથી સુખ અને સૌભાગ્યની પ્રાપ્તિ થાય છે.