ભારતની સ્પેસ ટેકનોલોજી દરેક વ્યક્તિના જીવનને સ્પર્શી રહી છે: ડો. જીતેન્દ્ર સિંહ

નવી દિલ્હીઃ કેન્દ્રીય પ્રધાન ડો.જિતેન્દ્રસિંહે આજે જણાવ્યું હતું કે, વૈશ્વિક અવકાશ અર્થતંત્રમાં ભારત તેના હિસ્સામાં પાંચ ગણો વધારો કરવાનું લક્ષ્ય રાખે છે.  તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, “ભારતનું અંતરિક્ષ અર્થતંત્ર આજે 8 અબજ ડોલરનું સાધારણ છે, પરંતુ અમારું પોતાનું અનુમાન એ છે કે 2040 સુધીમાં તે અનેકગણું વધી જશે. પરંતુ વધુ રસપ્રદ બાબત એ છે કે કેટલાક આંતરરાષ્ટ્રીય નિરીક્ષકોના મતે, ઉદાહરણ તરીકે તાજેતરના એડીએલ (આર્થર ડી લિટલ) રિપોર્ટમાં ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે કે 2040 સુધીમાં આપણી પાસે $100 બિલિયનની ક્ષમતા હોઈ શકે છે, “તેમણે જણાવ્યું હતું.

ડો. જિતેન્દ્રસિંહે જણાવ્યું હતું કે, અંતરિક્ષ ક્ષેત્રમાં ભારતની મોટી છલાંગ ત્યારે જ શક્ય બની છે જ્યારે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આ ક્ષેત્રને “ગુપ્તતાના પડદા”માંથી “અનલોક” કરવાનો સાહસિક નિર્ણય લીધો હતો. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, “પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ અંતરિક્ષ ક્ષેત્રને જાહેર-ખાનગી ભાગીદારી માટે ખુલ્લું મૂકીને ભૂતકાળનાં પ્રતિબંધોનો ભંગ કર્યો છે.”

કેન્દ્રીય મંત્રીએ ભારતના અંતરિક્ષ વૈજ્ઞાનિકોને ભારતના અંતરિક્ષ ક્ષેત્રને ‘અનલોક’ કરીને અને એક સક્ષમ વાતાવરણ પ્રદાન કરીને ભારતના અંતરિક્ષ વૈજ્ઞાનિકોને તેમના સ્થાપક પિતા વિક્રમ સારાભાઈના સ્વપ્નને સાબિત કરવા સક્ષમ બનાવવા માટે પીએમ મોદીને સંપૂર્ણ શ્રેય આપ્યો હતો, જેમાં ભારતની વિશાળ ક્ષમતા અને પ્રતિભા એક આઉટલેટ શોધી શકે છે અને બાકીની દુનિયા માટે પોતાને સાબિત કરી શકે છે. “જો કે દેશમાં પ્રતિભાની ક્યારેય કમી ન હતી, પરંતુ પીએમ મોદીના નેતૃત્વમાં વાતાવરણને સક્ષમ કરવાની ખૂટતી કડી બનાવવામાં આવી હતી. સ્પેસ સેક્ટરના ઉદઘાટન સાથે, સામાન્ય લોકો ચંદ્રયાન -3 અથવા આદિત્ય જેવા મેગા સ્પેસ ઇવેન્ટ્સના પ્રક્ષેપણના સાક્ષી બનવામાં સફળ થયા છે, “તેમણે જણાવ્યું હતું.

ડૉ. જિતેન્દ્રસિંહે જણાવ્યું હતું કે, ચાર-પાંચ વર્ષ પહેલાં, અવકાશ ક્ષેત્રમાં આપણી પાસે માત્ર એક અંકનું સ્ટાર્ટઅપ હતું, આજે આ ક્ષેત્રને ખોલ્યા પછી આપણી પાસે લગભગ 200 ખાનગી સ્પેસ સ્ટાર્ટઅપ્સ છે, જ્યારે અગાઉના સ્ટાર્ટઅપ્સ પણ ઉદ્યોગસાહસિક બન્યા છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, એપ્રિલથી ડિસેમ્બર 2023 સુધીના ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં ખાનગી સ્પેસ સ્ટાર્ટઅપ્સ દ્વારા રૂ.1,000 કરોડથી વધુનું રોકાણ કરવામાં આવ્યું છે.

ડો.જિતેન્દ્રસિંહે જણાવ્યું હતું કે, ભલે આપણો અવકાશ સંશોધન કાર્યક્રમ વર્ષ 1969માં શરૂ થયો હતો, તે વર્ષે જ્યારે યુ.એસ.એ ચંદ્ર પર પ્રથમ માણસને ઉતાર્યો હતો, અમે અંતરિક્ષમાં ભાગ લેનારા દેશો સાથે ઝડપથી જોડાણ કર્યું હતું અને ગયા વર્ષે ચંદ્રયાન -3 એ વર્જિન ચંદ્ર દક્ષિણ ધ્રુવીય ક્ષેત્ર પર ઐતિહાસિક ટચડાઉન કર્યું હતું જ્યાં અગાઉ કોઈ ઉતર્યું નથી. મંત્રીએ કહ્યું કે પીએમ મોદીએ અંતરિક્ષ બજેટમાં અનેકગણો વધારો કર્યો અને અંતરિક્ષ ક્ષેત્રને ખોલ્યું.

“જો તમે એકલા સ્પેસ બજેટ જુઓ છો, તો છેલ્લા નવ વર્ષમાં 142 ટકાનો વધારો થયો છે.” તેમણે જણાવ્યું હતું કે વિજ્ઞાન અને તકનીકી વિભાગ અને પરમાણુ ઊર્જા વિભાગ જેવા સંબંધિત બજેટમાં ત્રણ ગણો અથવા વધુ વધારો કરવામાં આવ્યો છે. ડો.જિતેન્દ્રસિંહે જણાવ્યું હતું કે ઇનોવેટર્સ, આર એન્ડ ડી અને સ્ટાર્ટઅપ્સ માટે સંભવતઃ આ શ્રેષ્ઠ સમય છે. પીએમ મોદીએ યોગ્ય ઇકોસિસ્ટમ આપી છે, જે ઇનોવેશનને ટેકો આપે છે અને તેમાં વધારો કરે છે, ઉદ્યોગસાહસિકતાને પ્રોત્સાહન આપે છે અને સમૃદ્ધ ઉદ્યોગને પ્રોત્સાહન આપે છે. . અને આ તે છે જેણે પરિણામો આપ્યા છે, – એક બહુવિધ, અનેકગણું રોકાણ; તેથી હવે સંશોધન, શિક્ષણ, સ્ટાર્ટઅપ્સ અને ઉદ્યોગ વચ્ચે મોટો સુમેળ છે, “તેમણે જણાવ્યું હતું.

ડો.જિતેન્દ્રસિંહે જણાવ્યું હતું કે, 1990ના દાયકાથી અત્યાર સુધીમાં ઈસરો દ્વારા લોન્ચ કરવામાં આવેલા 424 વિદેશી ઉપગ્રહોમાંથી 90 ટકાથી વધુ – 389 ઉપગ્રહો છેલ્લા નવ વર્ષમાં લોન્ચ કરવામાં આવ્યા હતા. “અમે વિદેશી ઉપગ્રહોના પ્રક્ષેપણથી અત્યાર સુધીમાં 174 મિલિયન અમેરિકન ડોલરની કમાણી કરી છે. આ 17.4 કરોડ ડોલરમાંથી 15.7 કરોડ ડોલરની કમાણી માત્ર છેલ્લા નવ વર્ષમાં જ થઈ છે. છેલ્લાં 30 વર્ષમાં અત્યાર સુધીમાં લોન્ચ કરવામાં આવેલા યુરોપિયન ઉપગ્રહોમાંથી કે તેનાથી વધુ સમયમાં કુલ 25.6 કરોડ યુરોની આવક થઈ છે, જેમાંથી 22.3 કરોડ યુરો, લગભગ 90 ટકા, છેલ્લા નવ વર્ષમાં કમાયા છે, જેનો અર્થ એ થયો કે સ્કેલ વધી ગયું છે, ઝડપ વધી છે અને તેથી એક મોટો ઉછાળો આવ્યો છે, “તેમણે કહ્યું.