આંતરરાષ્ટ્રીય સાક્ષરતા દિવસ: 8 સપ્ટેમ્બર, 1967 ના રોજ, વિશ્વએ પ્રથમ વખત આ વિશિષ્ટ દિવસની ઉજવણી કરીc
નવી દિલ્હીઃ કોઈપણ દેશની સમૃદ્ધિ અને વિકાસ ત્યાં રહેતા લોકો કેટલા શિક્ષિત છે તેના પર આધાર રાખે છે. આવી સ્થિતિમાં લોકોને સાક્ષરતા પ્રત્યે જાગૃત કરવા દર વર્ષે 8 સપ્ટેમ્બરે આંતરરાષ્ટ્રીય સાક્ષરતા દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. ભારતમાં પણ આ અંગે ઘણા પ્રયાસો થઈ રહ્યા છે. સર્વ શિક્ષા અભિયાન તેનું ઉદાહરણ છે. કોઈપણ દેશમાં જેટલા લોકો શિક્ષણ મેળવશે તેટલું તે દેશનું ભવિષ્ય અને પર્યાવરણ સારું રહેશે. સાક્ષરતા શબ્દ સાક્ષર પરથી આવ્યો છે, જેનો અર્થ છે શિક્ષિત થવું. આંતરરાષ્ટ્રીય સાક્ષરતા દિવસનો હેતુ વિશ્વભરની વસ્તીને સાક્ષર બનાવવાના પ્રયાસોને પ્રેરણા આપવાનો છે. આ દિવસની ઉજવણીનો હેતુ એ છે કે વિશ્વભરમાં વધુને વધુ લોકો શિક્ષણ મેળવે.
આંતરરાષ્ટ્રીય સાક્ષરતા દિવસ 1965માં ઈરાનના તેહરાનમાં આયોજિત નિરક્ષરતા નાબૂદી પર શિક્ષણ મંત્રીઓની વિશ્વ પરિષદમાં તેના મૂળને શોધે છે. આ કોન્ફરન્સે વૈશ્વિક સ્તરે સાક્ષરતાને પ્રોત્સાહન આપવાના વિચારને જન્મ આપ્યો. ત્યારબાદ, યુનેસ્કોએ 1966માં તેની 14મી સામાન્ય પરિષદ દરમિયાન સત્તાવાર રીતે 8 સપ્ટેમ્બરને આંતરરાષ્ટ્રીય સાક્ષરતા દિવસ તરીકે જાહેર કર્યો.
એક વર્ષ પછી, 8 સપ્ટેમ્બર, 1967 ના રોજ, વિશ્વએ પ્રથમ વખત આ વિશિષ્ટ દિવસની ઉજવણી કરી, જે એક નોંધપાત્ર વૈશ્વિક પાલનની શરૂઆતને ચિહ્નિત કરે છે. ત્યારથી, વધુ સાક્ષર, ન્યાયી, શાંતિપૂર્ણ અને ટકાઉ સમાજ બનાવવા માટે સાક્ષરતાના મહત્વ વિશે નીતિ ઘડનારાઓ, પ્રેક્ટિશનરો અને લોકોને યાદ અપાવવા માટે દર વર્ષે 8 સપ્ટેમ્બરે આંતરરાષ્ટ્રીય સાક્ષરતા દિવસ ઉજવવામાં આવે છે.
આ વર્ષે આંતરરાષ્ટ્રીય સાક્ષરતા દિવસનું આયોજન “બહુભાષી શિક્ષણને પ્રોત્સાહન આપવું: પરસ્પર સમજણ અને શાંતિ માટે સાક્ષરતા” થીમ હેઠળ કરવામાં આવશે. આ વર્ષે આંતરરાષ્ટ્રીય સાક્ષરતા દિવસની થીમ “બહુભાષી શિક્ષણને પ્રોત્સાહન આપવું: પરસ્પર સમજણ અને શાંતિ માટે સાક્ષરતા” નક્કી કરવામાં આવી છે. વૈશ્વિક ઉત્સવ 9 અને 10 સપ્ટેમ્બર 2024 ના રોજ કેમેરૂનના Yaoundé માં યોજાશે.
