નવી દિલ્હીઃ પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આજે નવી દિલ્હીમાં ભારત મંડપમ ખાતે દેશમાં આયોજિત થનારા સૌથી મોટા વૈશ્વિક ટેક્સટાઇલ કાર્યક્રમોમાંના એક એવા ભારત ટેક્સ 2024નું ઉદઘાટન કર્યું હતું. પ્રધાનમંત્રીએ આ પ્રસંગે પ્રદર્શિત થયેલા પ્રદર્શનની પણ ઝાંખી કરાવી હતી. અહીં ઉપસ્થિત જનમેદનીને સંબોધતા પ્રધાનમંત્રીએ ભારત ટેક્સ 2024માં દરેકને આવકાર આપ્યો હતો અને કહ્યું હતું કે, આજનો પ્રસંગ વિશેષ છે, કારણ કે આ કાર્યક્રમ ભારતનાં બે સૌથી મોટાં પ્રદર્શન કેન્દ્રો ભારત મંડપમ અને યશો ભૂમિમાં યોજાઈ રહ્યો છે. તેમણે આશરે 100 દેશોના 3000થી વધુ પ્રદર્શકો અને વેપારીઓ તથા આશરે 40,000 મુલાકાતીઓના જોડાણનો સ્વીકાર કર્યો હતો, કારણ કે તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, ભારત ટેક્સ આ તમામને એક મંચ પ્રદાન કરે છે.
પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, આજની ઇવેન્ટમાં ભારત ટેક્સનાં ઘણાં પાસાંઓ સામેલ છે, જે ભારતીય પરંપરાનાં ભવ્ય ઇતિહાસને આજની પ્રતિભા સાથે જોડે છે; પરંપરાઓ સાથેની ટેકનોલોજી અને શૈલી/ટકાઉપણા/સ્કેલ/કૌશલ્યને એકસાથે લાવવા માટેનો એક તંતુ છે. તેમણે આ પ્રસંગને એક ભારત, શ્રેષ્ઠ ભારતનાં શ્રેષ્ઠ ઉદાહરણ સ્વરૂપે પણ જોયો હતો, જેમાં સમગ્ર ભારતમાંથી અસંખ્ય ટેક્સટાઇલ પરંપરાઓ સામેલ છે. તેમણે ભારતની ટેક્સટાઇલ પરંપરાની ઊંડાઈ, દીર્ધાયુષ્ય અને ક્ષમતા પ્રદર્શિત કરવા બદલ આ પ્રદર્શનની પણ પ્રશંસા કરી હતી.
ટેક્સટાઇલ વેલ્યુ ચેઇનમાં વિવિધ હિતધારકોની હાજરીની નોંધ લઈને પ્રધાનમંત્રીએ ભારતનાં ટેક્સટાઇલ ક્ષેત્રને સમજવા તેમજ પડકારો અને આકાંક્ષાઓથી વાકેફ થવા માટે તેમની બૌદ્ધિકતા પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો. તેમણે વણકરોની હાજરી અને જમીન સ્તરેથી તેમના પેઢીના અનુભવની પણ નોંધ લીધી હતી, જેઓ મૂલ્ય સાંકળ માટે નિર્ણાયક છે. આ સંબોધનને દિશામાન કરીને પ્રધાનમંત્રીએ વિકસિત ભારત અને તેના ચાર મુખ્ય સ્તંભો પર ભાર મૂક્યો હતો તથા ભારતનું ટેક્સટાઇલ ક્ષેત્ર ગરીબો, યુવાનો, ખેડૂતો અને મહિલાઓ એમ દરેક ક્ષેત્ર સાથે જોડાયેલું છે એ બાબત પર ભાર મૂક્યો હતો. એટલે પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, ભારત ટેક્સ 2024 જેવી ઇવેન્ટનું મહત્ત્વ વધી રહ્યું છે.
પ્રધાનમંત્રીએ વિકસિત ભારતની સફરમાં ટેક્સટાઇલ્સ ક્ષેત્રની ભૂમિકાને વિસ્તૃત કરવા માટે સરકાર કયા ક્ષેત્રમાં કામ કરી રહી છે તેની વિસ્તૃત ચર્ચા કરી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે, “અમે પરંપરા, ટેકનોલોજી, પ્રતિભા અને તાલીમ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યાં છીએ.” તેમણે ધ્યાન દોર્યું હતું કે સમકાલીન વિશ્વની માંગ માટે પરંપરાગત ડિઝાઇનને અપડેટ કરવા પર ભાર મૂકવામાં આવી રહ્યો છે. તેમણે ફાઇવ એફની વિભાવનાનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો – ફાર્મ ટુ ફાઇબર, ફાઇબરથી ફેક્ટરી, ફેક્ટરી ટુ ફેશન, ફેશન ટુ ફોરેન, જે વેલ્યુ ચેઇનના તમામ તત્વોને એક સંપૂર્ણ સાથે જોડે છે. એમએસએમઇ ક્ષેત્રને મદદરૂપ થવા પ્રધાનમંત્રીએ એમએસએમઇની વ્યાખ્યામાં ફેરફારનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો, જેથી કદમાં વૃદ્ધિ પછી પણ સતત લાભને સુનિશ્ચિત કરી શકાય. તેમણે સીધા વેચાણ, પ્રદર્શનો અને ઓનલાઇન પોર્ટલ વિશે પણ વાત કરી હતી, જેનાથી કારીગરો અને બજાર વચ્ચેનું અંતર ઓછું થયું છે.
પ્રધાનમંત્રીએ વિવિધ રાજ્યોમાં સાત પીએમ મિત્ર પાર્ક બનાવવાની સરકારની વિસ્તૃત યોજનાઓ પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો અને સંપૂર્ણ ટેક્સટાઇલ ક્ષેત્ર માટે તકો ઊભી કરવા પર ભાર મૂક્યો હતો. પ્રધાનમંત્રીએ નોંધ્યું હતું કે, “સરકાર એક જ સ્થળે સંપૂર્ણ વેલ્યુ ચેઇન ઇકોસિસ્ટમ સ્થાપિત કરવા આતુર છે, જ્યાં પ્લગ એન્ડ પ્લે સુવિધાઓ સાથે આધુનિક માળખું ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવે.” તેમણે કહ્યું કે તેનાથી માત્ર સ્કેલ અને ઓપરેશનમાં જ સુધારો થશે નહીં, પરંતુ લોજિસ્ટિક્સ ખર્ચ પણ નીચે આવશે.
ટેક્સટાઇલ્સનાં ક્ષેત્રમાં રોજગારીની સંભવિતતા અને ગ્રામીણ વસતિ અને મહિલાઓની ભાગીદારીનો ઉલ્લેખ કરીને પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, 10માંથી 7 પરિધાન ઉત્પાદકો મહિલાઓ છે અને હાથવણાટમાં આ સંખ્યા હજુ વધારે છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, છેલ્લાં 10 વર્ષમાં લેવાયેલાં પગલાંએ ખાદીને વિકાસ અને રોજગારીનું એક મજબૂત માધ્યમ બનાવ્યું છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, એ જ રીતે કલ્યાણકારક યોજનાઓ અને માળખાગત સુવિધાઓને વેગ આપવાથી છેલ્લાં દાયકામાં ટેક્સટાઇલ ક્ષેત્રને પણ લાભ થયો છે.
કપાસ, શણ અને રેશમ ઉત્પાદક તરીકે ભારતની વધતી પ્રોફાઇલ વિશે વાત કરતા પીએમ મોદીએ કહ્યું કે સરકાર કપાસના ખેડૂતોને ટેકો આપી રહી છે અને તેમની પાસેથી કપાસ ખરીદી રહી છે. તેમણે કહ્યું હતું કે, સરકાર દ્વારા શરૂ કરવામાં આવેલી કસ્તુરી કોટન વૈશ્વિક સ્તરે ભારતની બ્રાન્ડ વેલ્યુ ઊભી કરવાની દિશામાં મોટું પગલું હશે, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું. પ્રધાનમંત્રીએ શણ અને રેશમ ક્ષેત્ર માટેનાં વિવિધ પગલાંઓનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો. તેમણે તકનીકી કાપડ જેવા નવા ક્ષેત્રો વિશે પણ વાત કરી અને રાષ્ટ્રીય તકનીકી કાપડ મિશન અને આ ક્ષેત્રમાં સ્ટાર્ટઅપ્સ માટેના અવકાશ વિશે માહિતી આપી.
પ્રધાનમંત્રીએ એક તરફ ટેકનોલોજી અને મિકેનાઇઝેશનની જરૂરિયાત પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો અને બીજી તરફ વિશિષ્ટતા અને પ્રમાણિકતા પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો અને કહ્યું હતું કે, ભારત પાસે એવું સ્થાન છે, જ્યાં આ બંને માગણીઓ સહઅસ્તિત્વમાં છે. ભારતના કારીગરો દ્વારા ઉત્પાદિત ઉત્પાદનોમાં હંમેશા આગવી વિશેષતા જોવા મળે છે તેની નોંધ લઈને પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, વિશિષ્ટ ફેશનની માગની સાથે આ પ્રકારની પ્રતિભાઓની માગમાં વધારો થાય છે. એટલે પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, સરકાર કૌશલ્ય અને વ્યાપ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહી છે અને દેશમાં નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ફેશન ટેકનોલોજી (એનઆઇએફટી) સંસ્થાઓની સંખ્યા વધીને 19 થઈ છે. તેમણે કહ્યું કે સ્થાનિક વણકરો અને કારીગરોને પણ નવી તકનીકી વિશે વિશેષ તાલીમ કાર્યક્રમોના સંગઠન સાથે એન.આઈ.એફ.ટી. સાથે જોડવામાં આવી રહ્યા છે. પ્રધાનમંત્રીએ સમર્થ યોજનાનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો, જેમાં અત્યાર સુધીમાં 2.5 લાખથી વધારે લોકોને ક્ષમતા નિર્માણ અને કૌશલ્ય વિકાસની તાલીમ આપવામાં આવી છે. તેમણે માહિતી આપી હતી કે મોટાભાગની મહિલાઓએ આ યોજનામાં ભાગ લીધો છે જ્યાં લગભગ 1.75 લાખ લોકોને ઉદ્યોગમાં પ્લેસમેન્ટ મળી ચૂક્યું છે.
પ્રધાનમંત્રીએ વોકલ ફોર લોકલના પરિમાણ પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું હતું. તેમણે કહ્યું હતું કે, “આજે દેશમાં ‘વોકલ ફોર લોકલ એન્ડ લોકલ ટુ ગ્લોબલ’ માટે જન આંદોલન ચાલી રહ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે સરકાર નાના કારીગરો માટે પ્રદર્શનો અને મોલ્સ જેવી સિસ્ટમો બનાવી રહી છે. સકારાત્મક, સ્થિર અને દૂરદર્શી સરકારી નીતિઓની અસર પર ટિપ્પણી કરતા પીએમ મોદીએ કહ્યું કે ભારતીય કાપડ બજારનું મૂલ્યાંકન 2014 માં 7 લાખ કરોડ રૂપિયાથી ઓછું હતું તે 12 લાખ કરોડ રૂપિયાને પાર કરી ગયું છે. યાર્ન, ફેબ્રિક અને એપેરલ પ્રોડક્શનમાં 25 ટકાનો વધારો થયો છે. 380 નવા બીઆઈએસ ધોરણો આ ક્ષેત્રમાં ગુણવત્તા નિયંત્રણની ખાતરી આપી રહ્યા છે. તેમણે માહિતી આપી હતી કે, આને પગલે છેલ્લાં 10 વર્ષમાં આ ક્ષેત્રમાં એફડીઆઇને બમણું કરવામાં આવ્યું છે.
