- વન નેશન-વન ઈલેક્શન બિલ આગામી શિયાળુ સત્રમાં રજૂ કરવામાં આવશે
- સમિતિએ ગત માર્ચ મહિનામાં કેબિનેટ સમક્ષ પોતાનો રિપોર્ટ રજૂ કર્યો
નવી દિલ્હીઃ વન નેશન-વન ઈલેક્શન એટલે કે એક દેશ-એક ચૂંટણીને મોદી કેબિનેટની મંજૂરી મળી ગઈ છે. કેન્દ્રીય કેબિનેટે બુધવારે એક દેશ, એક ચૂંટણી પર રજૂ કરેલા અહેવાલને મંજૂરી આપી હતી. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર વન નેશન-વન ઈલેક્શન બિલ આગામી શિયાળુ સત્રમાં રજૂ કરવામાં આવશે.
પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદની આગેવાની હેઠળની સમિતિએ લોકસભા ચૂંટણી 2024 પહેલા માર્ચ મહિનામાં કેબિનેટ સમક્ષ પોતાનો રિપોર્ટ રજૂ કર્યો હતો. મોદી 3.0ના 100 દિવસના એજન્ડામાં વન નેશન-વન ઈલેક્શનનો રિપોર્ટ કેબિનેટ સમક્ષ મૂકવાનો પણ સમાવેશ થાય છે.
ઉચ્ચસ્તરીય સમિતિએ પ્રથમ તબક્કા તરીકે લોકસભા અને રાજ્ય વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ એકસાથે કરાવવાની ભલામણ કરી હતી. 100 દિવસમાં સ્થાનિક સ્વરાજ્યની ચૂંટણી યોજાશે તેવું કહેવામાં આવ્યું હતું. સમિતિએ ભલામણોના અમલીકરણ પર વિચારણા કરવા માટે એક ‘અમલીકરણ જૂથ’ની રચના કરવાની પણ દરખાસ્ત કરી હતી. સમિતિના મતે એકસાથે ચૂંટણી યોજવાથી સંસાધનોની બચત થશે. વિકાસ અને સામાજિક સમરસતાને પ્રોત્સાહન મળશે. લોકશાહી માળખાનો પાયો મજબૂત થશે. આનાથી ‘ભારત, જે ભારત’ની આકાંક્ષાઓને સાકાર કરવામાં મદદ મળશે.
સમિતિએ રાજ્ય ચૂંટણી સત્તાવાળાઓ સાથે પરામર્શ કરીને ચૂંટણી પંચ દ્વારા એક સમાન મતદાર યાદી અને મતદાર ઓળખ કાર્ડ તૈયાર કરવાની પણ ભલામણ કરી હતી. હાલમાં, ભારતીય ચૂંટણી પંચ માત્ર લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓનું ધ્યાન રાખે છે. નગરપાલિકાઓ અને પંચાયતોની સ્થાનિક સંસ્થાઓની ચૂંટણીઓ રાજ્ય ચૂંટણી પંચ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવે છે. એવું નોંધવામાં આવ્યું હતું કે સમિતિએ 18 બંધારણીય સુધારાઓની ભલામણ કરી છે, જેમાંથી મોટા ભાગનાને રાજ્ય વિધાનસભાના સમર્થનની જરૂર રહેશે નહીં. જો કે, આ માટે કેટલાક બંધારણીય સુધારા બિલની જરૂર પડશે, જેને સંસદે પસાર કરવા પડશે.
સિંગલ વોટર લિસ્ટ અને સિંગલ વોટર આઈડી કાર્ડ સંબંધિત કેટલાક પ્રસ્તાવિત ફેરફારોને ઓછામાં ઓછા અડધા રાજ્યોના સમર્થનની જરૂર પડશે. આ ઉપરાંત કાયદા પંચ પણ એકસાથે ચૂંટણી યોજવા અંગે પોતાનો રિપોર્ટ ટૂંક સમયમાં લાવવા જઈ રહ્યું છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી આના પ્રબળ સમર્થક રહ્યા છે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, લો કમિશન 2029થી સરકારના ત્રણેય સ્તરો, લોકસભા, રાજ્ય વિધાનસભાઓ અને નગરપાલિકા-પંચાયતો જેવી સ્થાનિક સંસ્થાઓ માટે એકસાથે ચૂંટણીની ભલામણ કરી શકે છે. ત્રિશંકુ ગૃહ જેવા મામલામાં એકતા સરકારની જોગવાઈની ભલામણ કરી શકે છે.