સુપ્રીમ કોર્ટે ગુરુવારે અનુસૂચિત જાતિ અને અનુસૂચિત જનજાતિને લઈને મોટો નિર્ણય આપ્યો છે. સુપ્રીમ કોર્ટના 7 ન્યાયાધીશોની બંધારણીય બેન્ચે 6:1ની બહુમતી સાથે કહ્યું કે SC/ST શ્રેણીમાં વધુ પછાત લોકો માટે અલગ ક્વોટા આપી શકાય.
મુખ્ય ન્યાયાધીશ ડીવાય ચંદ્રચુડની આગેવાની હેઠળની બેન્ચે સ્વીકાર્યું છે કે SC/ST આરક્ષણ હેઠળ જાતિઓને અલગ હિસ્સો આપી શકાય છે. સાત જજોની બેન્ચે બહુમતીથી આ નિર્ણય આપ્યો છે.
વાસ્તવમાં પંજાબમાં વાલ્મિકી અને મઝહબી શીખ જાતિઓને અનુસૂચિત જાતિની અનામતનો અડધો હિસ્સો આપવાનો કાયદો 2010 માં હાઇકોર્ટ દ્વારા રદ કરવામાં આવ્યો હતો. હાઈકોર્ટના નિર્ણય સામે સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી કરવામાં આવી હતી. ગુરુવારે આ અરજી પર સુનાવણી દરમિયાન સુપ્રીમ કોર્ટે અનામતને લઈને મોટો નિર્ણય લીધો હતો. એવું માનવામાં આવે છે કે SC/ST કેટેગરીમાં પણ ઘણી બધી જાતિઓ એવી છે જે ખૂબ જ પછાત છે. આ જાતિઓને સશક્તિકરણની સખત જરૂર છે.
પછાત હોવાના પુરાવા આપવા પડશે
સુપ્રીમ કોર્ટમાં સુનાવણી દરમિયાન કોર્ટે કહ્યું કે જે જાતિને અનામતમાં અલગથી હિસ્સો આપવામાં આવી રહ્યો છે તેના પછાત હોવાના પુરાવા હોવા જોઈએ. કોર્ટે કહ્યું કે અનુસૂચિત જાતિઓમાં કેટલીક જાતિઓ વધુ પછાત છે. તેમને તક આપવી યોગ્ય છે. અમે ઈન્દિરા સાહનીના નિર્ણયમાં ઓબીસીના પેટા વર્ગીકરણને મંજૂરી આપી હતી. આ સિસ્ટમ અનુસૂચિત જાતિ માટે પણ લાગુ થઈ શકે છે.
કેટલીક જાતિઓ અન્ય કરતા વધુ ભેદભાવ સહન કરે છે: સુપ્રીમ કોર્ટ
સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે કેટલીક અનુસૂચિત જાતિઓ સદીઓથી અન્ય અનુસૂચિત જાતિઓ કરતાં વધુ ભેદભાવ સહન કરી રહી છે. જો કે, અમે ફરીથી સ્પષ્ટતા કરીએ છીએ કે જો કોઈપણ રાજ્ય આરક્ષણનું વર્ગીકરણ કરવા માંગે છે, તો તેણે પહેલા ડેટા એકત્રિત કરવો પડશે.
કોર્ટે કહ્યું કે એવું જોવામાં આવ્યું છે કે ટ્રેનના ડબ્બાની બહાર ઊભેલા લોકો અંદર જવા માટે સંઘર્ષ કરે છે. પણ જેઓ અંદર જાય છે, તેઓ બીજાને અંદર આવતા રોકવા માગે છે.