નિર્મલા સીતારમણ બજેટની રજૂઆત પહેલા રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુને મળ્યા
નવી દિલ્હીઃ કેન્દ્રીય નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે પરંપરા મુજબ સંસદમાં કેન્દ્રીય બજેટ 2024 રજૂ કરતા પહેલા રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુ સાથે મુલાકાત કરી. નાણામંત્રી અને તેમની ટીમે રાષ્ટ્રપતિને બજેટની જોગવાઈઓ વિશે માહિતી આપી હતી. ત્યારબાદ રાષ્ટ્રપતિ મુર્મુએ કેન્દ્રીય નાણામંત્રીને ‘દહીં અને ખાંડ’ ખવડાવી. નાણામંત્રી હવે સંસદમાં બજેટ રજૂ કરે તે પહેલાં કેબિનેટની બેઠકમાં જશે.
આ દરમિયાન, 2024ના કેન્દ્રીય બજેટ માટેના દસ્તાવેજો મંગળવારે સંસદમાં પહોંચ્યા કારણ કે કેન્દ્રીય નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણ કેન્દ્રીય બજેટ 2024 રજૂ કરવા માટે તૈયાર છે. જમ્મુ-કાશ્મીર બજેટના દસ્તાવેજો પણ સંસદમાં પહોંચી ગયા છે. સીતારમણ વર્ષ માટે સામાન્ય બજેટ રજૂ કર્યા બાદ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ જમ્મુ અને કાશ્મીરનું વર્ષ 2024-25નું બજેટ પણ રજૂ કરશે.
આ બજેટ સીતારમણના સતત સાતમા બજેટને ચિહ્નિત કરશે, જે સ્વર્ગસ્થ મોરાજી દેસાઈના સતત છ બજેટના રેકોર્ડને તોડશે. જે આવકવેરાના માળખામાં ફેરફાર અને ભારતમાં વ્યવસાય કરવાની સરળતામાં સુધારો કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે તેવી શક્યતા છે. મીડિયા સાથે વાત કરતા, નાણા રાજ્ય મંત્રી પંકજ ચૌધરીએ અગાઉ કહ્યું હતું કે ત્રીજી નરેન્દ્ર મોદી સરકારનું પ્રથમ કેન્દ્રીય બજેટ તેમના મંત્ર “સબકા સાથ સબકા વિકાસ” પર આધારિત હશે.
સોમવારે સંસદમાં નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે રજૂ કરેલા આર્થિક સર્વેમાં જણાવ્યું છે કે મધ્યમ ગાળામાં ભારતીય અર્થતંત્ર 7 ટકાના દરે વૃદ્ધિ પામી શકે છે. આર્થિક સર્વેમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે, “મધ્યમ ગાળામાં ભારતીય અર્થતંત્ર 7 ટકાના દરે પ્લસ ટકાઉ ધોરણે વૃદ્ધિ પામી શકે છે જો આપણે છેલ્લા દાયકામાં હાથ ધરાયેલા માળખાકીય સુધારાઓને આધારે બનાવીએ. આ માટે કેન્દ્ર સરકાર, રાજ્ય સરકારો અને ખાનગી ક્ષેત્ર વચ્ચે ત્રિપક્ષીય કોમ્પેક્ટ જરૂરી છે.”
સર્વેમાં વધુમાં ઉમેર્યું હતું કે વૈશ્વિક પ્રવાહો જેમ કે ભૌગોલિક-આર્થિક વિભાજન, આત્મનિર્ભરતા માટે દબાણ, આબોહવા પરિવર્તન, ટેક્નોલોજીનો ઉદય અને મર્યાદિત નીતિ અવકાશ જેવા વૈશ્વિક પ્રવાહો વચ્ચે ભારત તકો અને પડકારોના અનન્ય મિશ્રણનો સામનો કરી રહ્યું છે. તેણે સૂચવ્યું હતું કે પાછલા દાયકાના માળખાકીય સુધારાઓ મજબૂત, ટકાઉ, સંતુલિત અને સર્વસમાવેશક વૃદ્ધિમાં પરિણમે છે તેની ખાતરી કરવા માટે સરકારનું ફોકસ બોટમ-અપ રિફોર્મ્સ અને ગવર્નન્સને મજબૂત બનાવવું જોઈએ.
સર્વે અનુસાર, “અમૃત કાલ” તરીકે ઓળખાતા મધ્યમ ગાળા માટે વૃદ્ધિની વ્યૂહરચના છ નિર્ણાયક ક્ષેત્રો પર ટકી છે. સૌપ્રથમ, ખાનગી રોકાણ વધારવા પર ઇરાદાપૂર્વક ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ. બીજું, ભારતના MSMEs (Mittelstand) ની વૃદ્ધિ અને વિસ્તરણ એ વ્યૂહાત્મક પ્રાથમિકતા હોવી જોઈએ. ત્રીજું, ભવિષ્યની વૃદ્ધિના એન્જિન તરીકે કૃષિની સંભવિતતાને ઓળખવી જોઈએ, જેમાં નીતિ અવરોધો દૂર કરવામાં આવશે. ચોથું, ભારતના ગ્રીન ટ્રાન્ઝિશન માટે ધિરાણ સુરક્ષિત કરવું જરૂરી છે. પાંચમું, એજ્યુકેશન-રોજગારીનું અંતર ઓછું કરવું જરૂરી છે. છેવટે, ભારતની પ્રગતિને ટકાવી રાખવા અને વેગ આપવા માટે રાજ્યની ક્ષમતા અને ક્ષમતાનું કેન્દ્રિત નિર્માણ જરૂરી છે.
