નવી દિલ્હીઃ NITI આયોગ 21મી જુલાઈના રોજ NITI ભવનમાં એક કાર્યક્રમમાં ઈન્ડિયા ઈનોવેશન ઈન્ડેક્સની ત્રીજી આવૃત્તિ બહાર પાડશે. ઈન્ડિયા ઈનોવેશન ઈન્ડેક્સ 2021, નીતિ આયોગના ઉપાધ્યક્ષ શ્રી સુમન બેરી દ્વારા ડૉ. વી કે સારસ્વત, સભ્ય, શ્રી પરમેશ્વરન ઐયર, મુખ્ય કાર્યકારી અધિકારી અને અન્ય આદરણીય મહાનુભાવોની હાજરીમાં બહાર પાડવામાં આવશે.
અનુક્રમે ઑક્ટોબર, 2019 અને જાન્યુઆરી, 2021માં ઇન્ડેક્સની – પ્રથમ અને બીજી આવૃત્તિઓ શરૂ કરવામાં આવી હતી, ત્રીજી આવૃત્તિનું પ્રકાશન – રાષ્ટ્રને નવીનતા-સંચાલિત અર્થતંત્રમાં રૂપાંતરિત કરવાની સરકારની સતત પ્રતિબદ્ધતાને સમર્થન આપે છે.
ઈન્ડિયા ઈનોવેશન ઈન્ડેક્સ 2021 એ રોગચાળાની પૃષ્ઠભૂમિ સામે સેટ કરવામાં આવ્યો છે, જેણે વૈશ્વિક વસતી વિષયક લેન્ડસ્કેપને વિક્ષેપિત કર્યો છે. સ્થિતિસ્થાપકતા અને કટોકટી-સંચાલિત નવીનતાએ ભારતને આ મુશ્કેલ સમયમાં પાછા ઊભરવામાં મદદ કરી છે. ઈન્ડિયા ઈનોવેશન ઈન્ડેક્સ 2021, જે ઉપ-રાષ્ટ્રીય સ્તરે ઈનોવેશન ક્ષમતાઓ અને ઈકોસિસ્ટમનું પરીક્ષણ કરે છે, આવી કટોકટી આધારિત ઈનોવેશનને પ્રોત્સાહન આપવા માટેના તાજેતરના પરિબળો અને ઉત્પ્રેરકને પ્રકાશિત કરે છે.
ત્રીજી આવૃત્તિ ગ્લોબલ ઈનોવેશન ઈન્ડેક્સ (GII) ના માળખા પર દોરવાથી દેશમાં ઈનોવેશન વિશ્લેષણના અવકાશને મજબૂત બનાવે છે. નવું માળખું ભારતમાં નવીનતાની કામગીરીને માપવા માટે વધુ સૂક્ષ્મ અને વ્યાપક દૃષ્ટિકોણ રજૂ કરે છે, જેમાં અગાઉની આવૃત્તિમાં વપરાતા 36 સૂચકાંકોની સરખામણીમાં 66 અનન્ય સૂચકાંકો રજૂ કરવામાં આવ્યા છે (જેમ કે ઈન્ડિયા ઈનોવેશન ઈન્ડેક્સ 2020). આ વ્યાપક માળખા દ્વારા, ઈન્ડેક્સ ભારતના તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના ઈનોવેશન કામગીરીનું મૂલ્યાંકન કરે છે. રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને તેમની કામગીરીની અસરકારક રીતે સરખામણી કરવા માટે 17 ‘મુખ્ય રાજ્યો’, 10 ‘ઉત્તર-પૂર્વ અને પર્વતીય રાજ્યો’ અને 9 ‘કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો અને શહેરી રાજ્યો’માં વહેંચવામાં આવ્યા છે.
ઈન્ડિયા ઈનોવેશન ઈન્ડેક્સ 2021માં ઈન્ડીકેટર્સમાં થયેલા સુધારાનું મૂલ્યાંકન કરીને ઈનોવેશનના ડ્રાઈવરોનું વિગતવાર વિશ્લેષણ દર્શાવવા માટે એક વિશેષ વિભાગ પણ રજૂ કરવામાં આવ્યો છે. રાજ્યો તેમની સ્થિતિનું મૂલ્યાંકન કરી શકે છે અને ભારત ઇનોવેશન ઇન્ડેક્સ 2020માં તેમના રેન્કિંગમાં ફેરફાર તરફ દોરી જતા પરિબળોનું મૂલ્યાંકન કરી શકે છે.
ઈન્ડિયા ઈનોવેશન ઈન્ડેક્સ સાથે, NITI આયોગે દેશના રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોની ઈનોવેશન ઈકોસિસ્ટમને બેન્ચમાર્ક કરવા માટે સુસંગત સાધન વિકસાવવા માટે સફર શરૂ કરી છે, જેનાથી તેમની વચ્ચે સ્પર્ધાત્મક અને સહકારી સંઘવાદ બંનેને પ્રોત્સાહન મળે છે.