દિલ્હી : યેવગેની પ્રિગોઝિનની ખાનગી સેના વેગનરના બળવા બાદ રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિનની સત્તા પર ઉભા થયેલા પ્રશ્નો વચ્ચે પુતિન મંગળવારે શાંઘાઈ કોઓપરેશન ઓર્ગેનાઈઝેશનની સમિટમાં વર્ચ્યુઅલ રીતે ભાગ લેશે. ભારત આ સમિટની અધ્યક્ષતા કરી રહ્યું છે
જો રાજદ્વારી દૃષ્ટિકોણથી જોવામાં આવે તો છેલ્લું અઠવાડિયું રશિયન રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન માટે પડકારોથી ભરેલું હતું. યેવગીની પ્રિગોઝિનની આગેવાની હેઠળના વેગનર આર્મીના સૈનિકોએ, જેઓ રાષ્ટ્રપતિ પુતિનના ખાસ હતા, રશિયાના દક્ષિણ શહેર રોસ્ટોવ પર કબજો કર્યો. આ સાથે વેગનર સેનાની રાજધાની મોસ્કો તરફ કૂચની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. પરંતુ બેલારુસના રાષ્ટ્રપતિએ રશિયા અને વેગનર ચીફ પ્રિગોઝિન વચ્ચે સમાધાન કરાવ્યું. જે બાદ યેવગીનીએ પોતાની સેના પાછી ખેંચવાનો નિર્ણય લીધો હતો.
SCO કાઉન્સિલના રાજ્યોના વડાઓની 22મી સમિટ વર્ચ્યુઅલ રીતે 4 જુલાઈ, 2023ના રોજ એટલે કે આજે આયોજિત કરવામાં આવી રહી છે. આ વખતે ભારત તેની યજમાની કરી રહ્યું છે. સમિટમાં તમામ સભ્ય દેશોને આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું છે. જેનું નેતૃત્વ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી કરશે. આ વર્ચ્યુઅલ સમિટમાં ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ અને પાકિસ્તાનના વડાપ્રધાન શાહબાઝ શરીફ પણ ભાગ લેશે.
SCO ની સ્થાપના 2001 માં રશિયા, ચીન, કિર્ગીઝ રિપબ્લિક, કઝાકિસ્તાન, તાજિકિસ્તાન અને ઉઝબેકિસ્તાનના પ્રમુખો દ્વારા શાંઘાઈમાં સમિટમાં કરવામાં આવી હતી. તેનો હેતુ પૂર્વ એશિયાથી લઈને હિંદ મહાસાગર સુધીના પશ્ચિમી દેશો સાથે સ્પર્ધા કરવાનો છે. ભારત 2017માં તેનું સભ્ય બન્યું. રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ પુતિનની શક્તિઓ પર ઉઠતા પ્રશ્નો વચ્ચે ભારત માટે તેની વધતી વૈશ્વિક શક્તિ બતાવવાની આ સારી તક છે.
શાંઘાઈ કોઓપરેશન ઓર્ગેનાઈઝેશનમાં રશિયા, ચીન, ભારત ઉપરાંત મધ્ય એશિયાના ચાર દેશો કઝાકિસ્તાન, કિર્ગિસ્તાન, તાજિકિસ્તાન અને ઉઝબેકિસ્તાન છે. આ દેશોમાં રશિયન પ્રભાવ ખૂબ વધારે છે. આ સિવાય પાકિસ્તાન પણ આ જૂથનો એક ભાગ છે. પાકિસ્તાન પણ 2017માં તેનો ભાગ બન્યું હતું.
હાલમાં, શાંઘાઈ કોઓપરેશન ઓર્ગેનાઈઝેશનનું ધ્યાન પરસ્પર સુરક્ષા આર્થિક સહયોગને પ્રોત્સાહન આપવા, આતંકવાદ અને માદક દ્રવ્યોની હેરાફેરી અટકાવવા અને આબોહવા પરિવર્તનનો સામનો કરવા પર છે. આ સાથે SCO એ તાલિબાન સત્તામાં આવ્યા બાદ અફઘાનિસ્તાનની સ્થિતિ પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. પરંતુ હાલના સંજોગોમાં આ પ્લેટફોર્મ રશિયા માટે પહેલા કરતા વધુ મહત્વપૂર્ણ હોવાનું કહેવાય છે. રશિયા આ પ્લેટફોર્મ પરથી કહેવાનો પ્રયાસ કરશે કે પશ્ચિમી દેશો તેને અલગ કરવામાં નિષ્ફળ રહ્યા છે.