માઈક્રોપ્લાસ્ટિક માનવ સ્વાસ્થ્ય માટે કેટલું જોખમી છે, સંશોધનમાં ચોંકાવનારી વાસ્તવિકતા સામે આવી
ઘણા દાયકાઓથી પ્લાસ્ટિકનો ઉપયોગ વિવિધ રીતે થઈ રહ્યો છે અને તેના ખતરનાક પરિણામો બહાર આવવા લાગ્યા છે. આજકાલ પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણનું સૌથી મહત્વનું કારણ બની ગયું છે.જેના કારણે માટીથી લઈને પાણીમાં પ્રદૂષણ વધી રહ્યું છે. પ્લાસ્ટિકના ખૂબ જ નાના ટુકડાઓને માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સ કહેવામાં આવે છે.
તેનું કદ 5 મિલીમીટરથી ઓછું અથવા 1 નેનોમીટર સુધીનું હોઈ શકે છે. હવા, પાણી અને ખાદ્ય પદાર્થોમાં માઇક્રોપ્લાસ્ટિક મળી આવ્યું છે અને તે માનવ શરીરમાં પહોંચવાનું શરૂ કર્યું છે. પરિસ્થિતિ એવી છે કે માનવ શરીરના દરેક ભાગમાં પ્લાસ્ટિકના કણો જમા થઈ રહ્યા છે.આ માનવ શરીરના પ્રાઈવેટ પાર્ટથી લઈને મગજ સુધી જોવા મળે છે. તાજેતરના એક અભ્યાસ મુજબ, છેલ્લા 8 વર્ષમાં, વધુને વધુ પ્લાસ્ટિકના ટુકડા માનવ મગજ સુધી પહોંચ્યા છે.
મગજમાં માઇક્રોપ્લાસ્ટિક એકઠું થઈ રહ્યું છે
સીએનએનના એક રિપોર્ટ અનુસાર, વર્ષ 2024માં સંશોધકોએ ડેડબોડી ટેસ્ટમાં માનવ મગજના ઘણા સેમ્પલ લીધા હતા અને ત્યારબાદ તેમાં માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સ પર સંશોધન કર્યું હતું.આ રિસર્ચમાં જાણવા મળ્યું કે 8 વર્ષ પહેલા લીધેલા સેમ્પલની સરખામણીમાં માનવ મગજમાં માઇક્રોપ્લાસ્ટિકની માત્રા 50 ટકા વધી છે.સંશોધનમાં સામેલ વૈજ્ઞાનિકોનું કહેવું છે કે જે લોકોની સરેરાશ ઉંમર 45 કે 50 વર્ષ છે તેમના મગજની પેશીઓમાં પ્લાસ્ટિકની સાંદ્રતા 4800 માઇક્રોગ્રામ પ્રતિ ગ્રામ હતી, એટલે કે વજન દ્વારા 0.5% હતી.
મગજની સમસ્યાઓનું જોખમ વધે છે
યુનિવર્સિટી ઓફ ન્યુ મેક્સિકો, યુએસએના ફાર્માસ્યુટિકલ સાયન્સના રીજન્ટ પ્રોફેસર અને અભ્યાસના મુખ્ય લેખક મેથ્યુ કેમ્પેનના જણાવ્યા અનુસાર, 2016ની સરખામણીમાં મગજમાં પ્લાસ્ટિકની માત્રામાં વધારો થવાને કારણે મગજની સમસ્યાઓનું જોખમ વધી ગયું છે.જો કે, માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સથી થતા નુકસાન અંગે સંશોધન હજુ બાકી છે. મગજના કોષો પર પ્લાસ્ટિકના કણોની અસર સમજવા માટે હજુ વધુ સંશોધનની જરૂર છે. કિડની અને લીવર કરતાં મગજમાં વધુ પ્લાસ્ટિકના ટુકડા એકઠા થયા હોવાનું પણ બહાર આવ્યું હતું.
માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સની આરોગ્ય અસરો
માનવ શરીરના ભાગોમાં માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સનું સંચય કોષોને નુકસાન અને બળતરાનું જોખમ વધારે છે. માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સ અંતઃસ્ત્રાવી કાર્યોને વિક્ષેપિત કરી શકે છે, જે હોર્મોનલ અસંતુલન તરફ દોરી જાય છે.આમાં હાજર રસાયણો કેન્સર, પ્રજનન સમસ્યાઓ અને વિકાસલક્ષી સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે. માઇક્રોપ્લાસ્ટિક આંતરડામાં અસ્વસ્થતા, પાચન અને રોગપ્રતિકારક શક્તિને નબળી બનાવી શકે છે.
