યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સી દ્વારા ERS-2 સેટેલાઇટ જે લગભગ 1800 કિલોગ્રામનો વજન ધરાવે છે તે 1995માં લોન્ચ કરવામાં આવ્યો હતો. તેની ટેક્નોલોજી એટલી આધુનિક હતી કે અવકાશ વિજ્ઞાનની દુનિયામાં તેની ખૂબ પ્રશંસા થઈ. જો કે, આ પછી ઘણી એજન્સીઓએ આ ટેક્નોલોજી અપનાવી અને સફળતાપૂર્વક પોતાના ઉપગ્રહો અંતરિક્ષમાં સ્થાપિત કર્યા.
હવે બ્રહ્માંડમાંથી પૃથ્વી પર વધુ એક આફત આવી રહી હોય તેવું લાગી રહ્યું છે. આગામી થોડા કલાકોમાં, અવકાશમાંથી એક વિશાળ ઉપગ્રહ આગના ગોળામાં ફેરવાઈને પૃથ્વી તરફ ઝડપથી આગળ વધી રહ્યો છે. વૈજ્ઞાનિકોને એવો પણ ભય છે કે તેનો કાટમાળ કોઈપણ સમયે કોઈપણ દેશના શહેરો પર પડી શકે છે.
જ્યારે આ ઉપગ્રહ લોન્ચ કરવામાં આવ્યો ત્યારે તેની આધુનિક ટેક્નોલોજીને કારણે તેને ‘ફાધર ઓફ સેટેલાઇટ’ કહેવામાં આવતું હતું. હવે 2011 થી તે સતત પૃથ્વી તરફ પડી રહ્યું છે અને આજે વૈજ્ઞાનિકોનો ભય સાચો સાબિત થઈ શકે છે. આશંકા વધારે છે કારણ કે તેણે પોતાનો કાબૂ ગુમાવી દીધો છે અને તે ગમે ત્યાં પડી શકે છે.
આ ઉપગ્રહ પૃથ્વી પર થઈ રહેલી ગતિવિધિઓ પર નજર રાખવા માટે લોન્ચ કરવામાં આવ્યો હતો. જો કે આ પછી આ સેટેલાઇટ ખૂબ જ સામાન્ય બની ગયો. જોકે, યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સીનું કહેવું છે કે બે ટન વજનનો મોટા ભાગનો ઉપગ્રહ પૃથ્વી પર જવાના રસ્તે જ બળીને રાખ થઈ જશે, પરંતુ તેનો કેટલોક હિસ્સો પૃથ્વી પર જવાના રસ્તે બચી જાય અને શહેરો પર પડી શકે તેવી શક્યતા છે. .
કાટમાળ વિશ્વમાં ગમે ત્યાં પડી શકે છે
વૈજ્ઞાનિકોનું કહેવું છે કે, આ સેટેલાઈટનો કાટમાળ દુનિયામાં ગમે ત્યાં પડી શકે છે. જોકે, રાહતની વાત એ છે કે નુકસાનની શક્યતા ઘણી ઓછી જણાઈ રહી છે. પરંતુ એવું માનવામાં આવે છે કે તેનો મોટાભાગનો કાટમાળ સમુદ્રમાં જઈ શકે છે. રાહતની વાત એ છે કે આ કાટમાળમાંથી ઝેરી તત્વો નીકળવાની શક્યતા ઘણી ઓછી છે.
1990 ના દાયકાની શરૂઆતમાં, યુરોપિયન એજન્સીએ બે સરખા અર્થ રીમોટ સેન્સિંગ (ERS) ઉપગ્રહો લોન્ચ કર્યા હતા. તે સમયે, આ ઉપગ્રહ ખૂબ જ ઉપયોગી હતો, તેમાં એવા ઉપકરણો હતા જે પૃથ્વી, સમુદ્ર અને હવામાં થતા ફેરફારો પર નજર રાખી શકે. આ ઉપગ્રહોએ પૂર, સમુદ્રનું વધતું તાપમાન, ધરતીકંપની શક્યતા અને પૃથ્વીના બરફ પર નજર રાખી હતી. શરૂઆતમાં તેને પૃથ્વીથી 780 કિલોમીટર ઉપર મૂકવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ બાદમાં તેમાં રહેલા ઈંધણને કારણે તેની ઊંચાઈ ઓછી થઈ ગઈ હતી. તે છેલ્લા 15 વર્ષથી સતત પૃથ્વી તરફ આગળ વધી રહ્યું હતું.
આ સેટેલાઇટનો કાટમાળ ક્યારે અને ક્યાં પડશે તે અત્યારે ચોક્કસ કહી શકાય તેમ નથી. આ મોટાભાગે પર્યાવરણ અને સૌર પ્રવૃત્તિ પર નિર્ભર રહેશે. પરંતુ એવું માનવામાં આવે છે કે, આ ઉપગ્રહ 82 ડિગ્રી ઉત્તર અને દક્ષિણની વચ્ચે પડશે.
સ્પેસ એજન્સીએ અનુમાન લગાવ્યું છે કે, મેટલ પાર્ટ્સ અને પ્રેશર ટેન્ક જેવા ભાગો પૃથ્વી પર પડી શકે છે. જે ભાગ પૃથ્વી પર પડવાની સૌથી વધુ સંભાવના ધરાવે છે તે આ ઉપગ્રહનો એન્ટેના છે. તેનું ઉત્પાદન બ્રિટનમાં થયું હતું. કાર્બન ફાઈબરથી બનેલું આ એન્ટેના ઊંચા તાપમાનનો સામનો કરી શકે છે. આ ઉપગ્રહ જે સમયે લોન્ચ કરવામાં આવ્યો હતો તે સમયે સ્પીચ વેસ્ટ અંગેની માર્ગદર્શિકા બહુ કડક ન હતી. પણ હવે એવું નથી. હવે સેટેલાઇટનું આયુષ્ય 100 વર્ષ સુધી ચાલે છે.