દિલ્હીઃ હવે નવલી નવરાત્રીને ગણતરીના દિવસો જ બાકી રહ્યા છે ત્યારે નવરાત્રીની જો વાત કરીએ તો દુર્ગાષ્ટમીનું ઘણું મહત્વ છે. તો દરેકને સવાલ તો થતચો હશે કે આ દુર્ગાષ્ટમીનો આરંભ ક્યારથી થયો તો આજે ા વિશે કેટલીક મહત્વની વાતો જાણીએ.દુર્ગા પૂજા આજે વિશ્વ પ્રસિદ્ધ છે, આ વાત બધા જાણે છે પરંતુ આ તહેવાર ક્યારે શરૂ થયો તે વિશે બહુ ઓછા લોકો જાણે છે. અવિભાજિત બંગાળમાં દુર્ગા પૂજાની શરૂઆત 16મી સદીના અંતમાં 1576માં થઈ હતી. જ્યાં પૂજા થઈ હતી તે હાલનું બાંગ્લાદેશ છે.
બાંગ્લાદેશના તાહિરપુરમાં એક રાજા કંસ નારાયણ હતા. એવું કહેવામાં આવે છે કે તેમણે તેમના ગામમાં દેવી દુર્ગાની પૂજાની શરૂઆત કરી હતી.વિશ્વમાં સૌપ્રથમ દુર્ગા પૂજાની શરૂઆત કોણે કરી: આ પછી, બદીશાના રાય ચૌધરી પરિવાર દ્વારા 1610 માં કોલકાતામાં દુર્ગા પૂજાનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. તે સમયે કોલકાતા શહેર નહીં પણ એક ગામ હતું, જેનું નામ કોલિકતા હતું. થોડા વર્ષો પછી, કોલકાતાના તે વિસ્તારમાં દેવી દુર્ગાની પૂજા અને પૂજા કરવામાં આવી હતી, જે આજે શોભા બજાર તરીકે ઓળખાય છે.
ઈતિહાસકારોનો મત છે કે કોલકાતાના શોભા બજાર રાજબારીમાં અશ્વિન શુક્લ પક્ષની નવરાત્રિમાં સૌપ્રથમ દુર્ગા પૂજાનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. આ પછી, બાંકુરા જિલ્લાના વિષ્ણુપુરના પ્રખ્યાત રાજવી પરિવારની દુર્ગા પૂજા શરૂ થઈ. ત્યારથી દર વર્ષે દુર્ગા પૂજાના આયોજકોની સંખ્યામાં વધારો થયો છે.
દુર્ગા પૂજાની વાર્તા
સમય સાથે દુર્ગા પૂજાની ભવ્યતા વધતી ગઈ, જેના પરિણામે બંગાળની દુર્ગા પૂજાને ગયા વર્ષે યુનેસ્કો દ્વારા વર્લ્ડ હેરિટેજનો દરજ્જો આપવામાં આવ્યો. ઈતિહાસકારોના મતે, રાજા કંસ નારાયણે તેમના લોકોની સમૃદ્ધિ અને તેમના રાજ્યના વિસ્તરણ માટે અશ્વમેધ યજ્ઞ વિશે વિચાર્યું અને તેમના કુળના પૂજારીઓ સાથે આ અંગે ચર્ચા કરી.
આ સાથે જ કહેવાય છે કે અશ્વમેધ યજ્ઞ વિશે સાંભળીને રાજા કંસ નારાયણના પૂજારીઓએ કહ્યું કે કળિયુગમાં અશ્વમેધ યજ્ઞ કરી શકાય નહીં. ભગવાન રામે સત્યયુગમાં આ કર્યું હતું. કળિયુગમાં અશ્વમેધ યજ્ઞને બદલે દુર્ગા પૂજા કરી શકાય છે. ત્યારબાદ પૂજારીઓએ તેમને દુર્ગા પૂજાના મહિમા વિશે જણાવ્યું.
દુર્ગા પૂજા બંગાળી:
પૂજારીઓએ કહ્યું કે કળિયુગમાં, શક્તિની દેવી મહિષાસુર મર્દિની, મા દુર્ગાની પૂજા કરવી જોઈએ. જે બધાને સુખ, સમૃદ્ધિ, જ્ઞાન અને શક્તિ પ્રદાન કરે છે. આ પછી રાજાએ ખૂબ જ ધામધૂમથી મા દુર્ગાની પૂજા કરી. ત્યારથી લઈને આજ સુધી બંગાળમાં દુર્ગા પૂજાની પ્રક્રિયા ચાલુ છે. નવરાત્રિ મહા ષષ્ઠીના દિવસે માતા દુર્ગાનો સાક્ષાત્કાર થાય છે. આમાં માતા દુર્ગાનું આહ્વાન કરવામાં આવે છે. મહાસપ્તમીના દિવસે નવપત્રિકા પૂજા કરવામાં આવે છે. આ નવપત્રિકા પૂજામાં ડાંગર, હળદરના ઝાડ, જયંતિ, અશોક, દાડમની ડાળી, વેલાની ડાળી વગેરેને કેળાના ઝાડ સાથે બાંધીને પૂજા કરવામાં આવે છે. ત્યાર બાદ ગંગામાં સ્નાન કરવામાં આવે છે. એવું કહેવાય છે કે નવપત્રિકા પૂજા એ માતા દુર્ગાના 9 સ્વરૂપોની શક્તિ સ્વરૂપ પૂજા છે. ત્યાર બાદ મહાઅષ્ટમી અને મહા નવમીની પૂજા કરવામાં આવે છે. દશમીના દિવસે, દેવી દુર્ગાનું વિસર્જન પરંપરાગત રીતે કરવામાં આવે છે.
