દિલ્હીઃ- કેન્દ્રની સરરાક દ્રારા સપ્ટેમ્બર મહિનામાં 5 દિવસીય વિશેષ સત્ર બોલાવામાં આવ્યું હતુ ત્યારે આજ રોજ 18 સપ્ટેમ્બરથી લઈને 22 સપ્ટેમ્બર સુધી આ વિશેષ સત્ર નવી સંસદમાં યોજાવા જઈ રહ્યું છે.
શું હોય છે વિશેષ સત્ર
ભારતીય બંધારણમાં સંસદના વિશેષ સત્રનો કોઈ ઉલ્લેખ નથી.જો કે, સરકારો દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતા વિશેષ સત્રો કલમ 85(1) ની જોગવાઈઓ અનુસાર બોલાવવામાં આવે છે.બાકીના સત્રો પણ કલમ 85(1) હેઠળ બોલાવવામાં આવે છે.
પ્રિસાઈડીંગ ઓફિસર ખાસ સત્ર દરમિયાન કાર્યવાહીને મર્યાદિત કરી શકે છે અને પ્રશ્નકાળ જેવી પ્રક્રિયાઓ અવગણવામાં આવી શકે છે.જો જરૂરી હોય તો દેશના રાષ્ટ્રપતિને સંસદનું વિશેષ સત્ર બોલાવવાનો અધિકાર છે.સત્ર બોલાવવાનો નિર્ણય સંસદીય બાબતોની કેબિનેટ સમિતિ દ્વારા લેવામાં આવે છે અને સાંસદોને રાષ્ટ્રપતિના નામે બોલાવવામાં આવે છે.આ જોગવાઈનો ઉપયોગ કરીને કેન્દ્ર સરકારે રાષ્ટ્રપતિને સંસદનું વિશેષ સત્ર બોલાવવાની ભલામણ કરી અને મંજૂરી પણ લીધી.
આ પહેલા ઘ્વજ વંદન કરાયું
આ સત્ર પહેલા 17મી સપ્ટેમ્બરે નવા સંસદ ભવનનાં પ્રાંગણના ગેટ પર રાષ્ટ્રધ્વજ ફરકાવવામાં આવ્યો હતો.સંસદની નવી ઇમારતમાં આ પ્રથમ અને ઔપચારિક ધ્વજવંદન પણ કરવામાં આવ્યું હતું.ઉલ્લેખનીય છે કે આ અગાઉ, સેન્ટ્રલ રિઝર્વ પોલીસ ફોર્સ ના સંસદીય ફરજ જૂથે ઉપરાષ્ટ્રપતિ ધનખર અને લોકસભા અધ્યક્ષ ઓમ બિરલાને ‘ગાર્ડ ઓફ ઓનર’ પણ આપ્યું હતું.ઉપપ્રમુખ ધનખરે કહ્યું કે આ એક ઐતિહાસિક ક્ષણ છે. ભારત પરિવર્તનના યુગનું સાક્ષી બની રહ્યું છે. વિશ્વ ભારતની તાકાત, શક્તિ અને યોગદાનને સંપૂર્ણ રીતે ઓળખે છે.
જાણકારી પ્રમાણે આ ધ્વજવંદન સમારોહમાં પીયૂષ ગોયલ, પ્રહલાદ જોશી અને અર્જુન રામ મેઘવાલ સહિત અનેક કેન્દ્રીય મંત્રીઓ અને અન્ય રાજકીય પક્ષોના નેતાઓ પણ હાજર હતા. કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગેએ કાર્યક્રમમાં હાજરી આપી ન હતી. તેમણે આમંત્રણ મોડું મળવા પર તેઓ નારાજ થયા હતા.
ઐતિહાસિક રીતે, ખાસ સત્રો સામાન્ય રીતે મહત્વપૂર્ણ કાયદાકીય અથવા રાષ્ટ્રીય ઘટનાઓની યાદમાં બોલાવવામાં આવે છે.સંસદીય ઇતિહાસમાં સંસદના સાત વિશેષ સત્ર બોલાવવામાં આવ્યા છે.જ્યારે દેશ ઐતિહાસિક સિદ્ધિઓની ઉજવણી કરી રહ્યો હતો ત્યારે આવા સાતમાંથી ત્રણ સત્ર બોલાવવામાં આવ્યા હતા.
રાષ્ટ્રપતિ શાસન લાદવા માટે બે વખત વિશેષ સ્તરનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું.1977માં તમિલનાડુ અને નાગાલેન્ડમાં અને 1991માં હરિયાણામાં રાષ્ટ્રપતિ શાસન લાદવા માટે વિશેષ સત્રો યોજાયા હતા.ત્યારબાદ 2008માં વિશ્વાસનો મત મેળવવા માટે એક વિશેષ સત્ર બોલાવવામાં આવ્યું હતું.આ સમયે મનમોહન સિંહ દેશના વડાપ્રધાન હતા જેઓ કોંગ્રેસની આગેવાની હેઠળની યુપીએ સરકારનું નેતૃત્વ કરી રહ્યા હતા.દરમિયાન, ભારત-અમેરિકા પરમાણુ કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા.
શું હશે સત્રનો એજન્ડા ?
સરકારે વિશેષ સત્રનો એજન્ડા પણ બહાર પાડ્યો હતો.સત્રના પહેલા દિવસે લોકસભા અને રાજ્યસભામાં 75 વર્ષની સંસદની સફર પર ચર્ચા થશે.આ દરમિયાન બંધારણ સભાથી લઈને આજ સુધીની સંસદીય યાત્રા પર ચર્ચા કરવામાં આવશે.આથી સવાલ એ ઊભો થાય છે કે સંસદના વિશેષ સત્રની ચર્ચા શા માટે થઈ રહી છે?સંસદમાં કેટલા સત્રો હોય છે?વિશેષ સત્ર શું છે?શા માટે તે બાકીના કરતા અલગ છે?
જાણકારી અનુસાર 31 ઓગસ્ટે કેન્દ્ર સરકારે 18 થી 22 સપ્ટેમ્બર વચ્ચે સંસદનું વિશેષ સત્ર બોલાવવાની જાહેરાત કરી હતી.કેન્દ્રીય સંસદીય મંત્રી પ્રહલાદ જોશીએ ટ્વિટર પર એક પોસ્ટમાં આ માહિતી આપી હતી.
તસંસદના વિશેષ સત્રમાં પાંચ બેઠકો થશે.આ પછી, વન નેશન વન ઇલેક્શન, મહિલા આરક્ષણ, સમાન નાગરિક સંહિતા સહિત ઘણા મહત્વપૂર્ણ બિલોને લઈને અટકળો શરૂ થઈ.જો કે, કેન્દ્રીય મંત્રી પ્રહલાદ જોશીએ નિવેદનમાં કહ્યું કે તેઓ અમૃતકાળ દરમિયાન યોજાનાર આ સત્રમાં સંસદમાં અર્થપૂર્ણ ચર્ચા અને ચર્ચાની આશા રાખે છે.
આ સાથે જ 18 થી 22 સપ્ટેમ્બર સુધી ચાલનારા આ સત્રમાં પ્રથમ દિવસ સિવાય બાકીના દિવસોની કાર્યવાહી નવા સંસદ ભવનમાં ચાલશે.નવા બિલ્ડિંગમાં ગણેશ ચતુર્થીના દિવસે એટલે કે 19 સપ્ટેમ્બરે કાર્યવાહી શરૂ થશે.
વર્ષ દરમિયાન લોકસભાના કેટલા સત્ર યોજાઈ છે?
સામાન્ય રીતે એક વર્ષમાં લોકસભાના ત્રણ સત્ર યોજાય છે.સંસદનું બજેટ સત્ર વર્ષમાં ફેબ્રુઆરીથી મે મહિના સુધી ચાલે છે.આ સમયગાળા દરમિયાન બજેટને સંસદમાં વિચારણા અને મતદાન અને મંજૂરી માટે રજૂ કરવામાં આવે છે.વિભાગ સંબંધિત સમિતિઓ મંત્રાલયો અને વિભાગોની અનુદાન માટેની માંગણીઓ પર વિચાર કરે છે અને પછી સંસદમાં તેમનો અહેવાલ સુપરત કરે છે.ચોમાસાની બીજી મોસમ જુલાઈ અને ઓગસ્ટની વચ્ચે હોય છે.વર્ષ શિયાળુ સત્ર સાથે સમાપ્ત થાય છે જે નવેમ્બર અને ડિસેમ્બર વચ્ચે યોજાય છે.
