નવી દિલ્હીઃ પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ 15 ઓગસ્ટ, 2019નાં રોજ જળ જીવન મિશન (જેજેએમ)ની શરૂઆત કરી હતી, જેનો ઉદ્દેશ વર્ષ 2024 સુધીમાં દરેક ગ્રામીણ પરિવારને નળનાં પાણીનો પુરવઠો પ્રદાન કરવાનો છે. તેની સ્થાપના સમયે, માત્ર 3.23 કરોડ (17 ટકા) ગ્રામીણ પરિવારો પાસે નળના પાણીના જોડાણો હતા. આ મિશનનો ઉદ્દેશ વર્ષ 2024 સુધીમાં આશરે 16 કરોડ વધારાનાં કુટુંબોને નળમાંથી પાણી પ્રદાન કરીને, હાલની પાણી પુરવઠા વ્યવસ્થાની કામગીરી સુનિશ્ચિત કરીને અને 19 કરોડથી વધારે ગ્રામીણ પરિવારોને સીધો લાભ આપીને આ અંતરને દૂર કરવાનો છે. આ પહેલનો હેતુ ગ્રામીણ-શહેરી વિભાજનને ઘટાડવાનો અને જાહેર આરોગ્યને વધારવાનો છે.
જલ જીવન મિશન, માતાઓ અને બહેનોની સદીઓ જૂની કઠોરતાથી માંડીને ઘર માટે પાણી લાવવાની અને તેમના સ્વાસ્થ્ય, શિક્ષણ અને સામાજિક-આર્થિક સ્થિતિમાં સુધારો કરવાની આઝાદી માટે પણ પ્રયત્નશીલ છે. આ મિશન ‘જીવનની સરળતા’ લાવી રહ્યું છે અને ગ્રામીણ પરિવારો માટે ગૌરવ અને ગૌરવમાં વધારો કરી રહ્યું છે. જલ જીવન મિશન દ્વારા ગ્રે વોટર મેનેજમેન્ટ, જળ સંરક્ષણ અને વરસાદી પાણીના સંગ્રહ દ્વારા રિચાર્જ અને પુનઃઉપયોગ જેવા ફરજિયાત તત્ત્વો તરીકે સ્ત્રોત ટકાઉપણાના પગલાંનો પણ અમલ કરે છે. આ મિશન પાણી માટે સામુદાયિક અભિગમ પર આધારિત છે અને તેમાં મુખ્ય ઘટક તરીકે વિસ્તૃત માહિતી, શિક્ષણ અને સંચાર (આઇઇસી) સામેલ હશે. જેજેએમ પાણી માટે જનાંદોલન બનાવવાનું વિચારે છે, જેથી તે દરેકની પ્રાથમિકતા બની જાય છે.
6 ઓક્ટોબર, 2024 સુધીમાં, જલ જીવન મિશને 11.95 કરોડ વધારાના ગ્રામીણ પરિવારોને સફળતાપૂર્વક નળના પાણીના જોડાણો પૂરા પાડ્યા છે, જેનાથી કુલ 15.19 કરોડથી વધુ પરિવારોને આવરી લેવામાં આવ્યા છે, જે ભારતના તમામ ગ્રામીણ ઘરોમાં 78.58 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે. આ મિશન એક નોંધપાત્ર સિમાચિહ્ન સુધી પહોંચ્યું છે, જેણે ગ્રામીણ લોકોના જીવનને તેમના ઘરોમાં પીવાલાયક પાણીની વિશ્વસનીય સુલભતા પૂરી પાડીને ઘેરી અસર કરી છે.