દિલ્હી:વિશ્વમાં કદાચ કોઈ દેશના સ્પેસ એજન્સી દ્વારા આવો વિચાર તો આવ્યો હશે નહી, કે અવકાશમાં ગેસ સ્ટેશન બને, પણ હવે આ પણ શક્ય બનતું જોવા મળી રહ્યું છે. વધુ જાણકારી અનુસાર, અમેરિકન ટેક કંપની ‘ઓર્બિટ ફેબ’ અવકાશમાં ગેસ સ્ટેશન સ્થાપવાના કોન્સેપ્ટને સાકાર કરવાની દિશામાં ઝડપી પગલાં લઈ રહી છે. કંપનીના કોન્સેપ્ટ મુજબ પૃથ્વીથી દૂર અવકાશ ભ્રમણકક્ષામાં સ્થાપિત ઉપગ્રહોને રિફ્યુઅલ કરવાની પ્રક્રિયાને સરળ અને આર્થિક બનાવવાની છે.
કંપનીના સીઇઓ ડેનિયલ ફેબરના જણાવ્યા અનુસાર, ‘કંપનીનું મિશન ઓછા ખર્ચે ગેસ સ્ટેશનની સ્થાપના કરવાનું છે જે અવકાશ ભ્રમણકક્ષામાં ઉપગ્રહોને રિફ્યુઅલ કરવા માટે વ્યવસાયિક રીતે ઉપલબ્ધ ઇંધણ પોર્ટની ઉપલબ્ધતાને સુનિશ્ચિત કરશે. હાલમાં સ્પેસમાં આવી કોઈ સુવિધા ઉપલબ્ધ નથી. ફેબરના કહેવા પ્રમાણે, તેમની કંપની અવકાશમાં આ ગેપ ભરવા માટે કામ કરી રહી છે.
ઓર્બિટ ફેબે અવકાશ ભ્રમણકક્ષામાં હાઈડ્રાઈઝિન (ઉપગ્રહમાં વપરાતું પ્રોપેલન્ટ) પહોંચાડવા માટે US$20 મિલિયનની કિંમત નક્કી કરી છે. 2018 માં, કંપનીએ આ ટેક્નોલોજીને માન્ય કરવા માટે ઇન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન પર બે ટેસ્ટબેડ લોન્ચ સફળતાપૂર્વક હાથ ધર્યા હતા. તેનો હેતુ ઇન્ટરફેસ, પંપ અને પ્લમ્બિંગનું મૂલ્યાંકન કરવાનો હતો. વર્ષ 2021 માં પણ, કંપનીએ ટેન્કર-001 તેનઝિંગ લોન્ચ કર્યું, જે અવકાશમાં ઇંધણ ડેપો તરીકે કામ કરે છે. તે હાલના હાર્ડવેરના શુદ્ધિકરણ વિશે માહિતી પ્રદાન કરે છે.
યુએસ સરકારે ઓર્બિટ ફેબ સાથે કુલ US$21 મિલિયનના કરાર કરવા પ્રતિબદ્ધ છે. આ કરારોમાં સ્પેસ ફોર્સના ઉપગ્રહોને રિફ્યુઅલિંગ અને ઓર્બિટલ ડોકિંગ ડેપોની સ્થાપનાનો સમાવેશ થાય છે.
જો કે અવકાશ ઉપગ્રહના કાટમાળથી ભરેલું છે, જેમાં નિષ્ક્રિય ઉપગ્રહો અને અવકાશયાન શામેલ છે જેનું બળતણ સમાપ્ત થઈ ગયું છે. 1950 ના દાયકાથી, 15,000 થી વધુ ઉપગ્રહો અવકાશમાં મોકલવામાં આવ્યા છે. આમાંથી અડધાથી વધુ હજુ પણ કાર્યરત છે, જ્યારે બાકીનું બળતણ સમાપ્ત થઈ ગયા પછી ઉપયોગમાં લેવાય છે અને કાં તો ડિકમિશન થઈ ગયું છે અથવા બળી ગયું છે અથવા તેમના જીવનના અંત સુધી પહોંચી ગયું છે.