નવી દિલ્હીઃ આવાસ અને શહેરી બાબતોના મંત્રાલયે પ્રથમ પે જલ સર્વેક્ષણ એવોર્ડ્સ 5 માર્ચ 2024એ વિજ્ઞાન ભવનમાં આપવાની જાહેરાત કરી હતી. ભારતના રાષ્ટ્રપતિ શ્રીમતી દ્રોપદી મુર્મુ આ સમારંભના અધ્યક્ષ બનશે, જેમાં જળ ક્ષેત્રમાં ઉત્કૃષ્ટ દેખાવ કરવા બદલ શહેરો અને રાજ્યોનું સન્માન કરવામાં આવશે. 130 પુરસ્કારોની વિશિષ્ટ શ્રેણી એનાયત થવાની છે, જે શહેરો અને રાજ્યોની નોંધપાત્ર સિદ્ધિઓને પ્રતિબિંબિત કરે છે. આ પુરસ્કારો વિવિધ કેટેગરીમાં અપાયા છે, જેમાં પ્રતિષ્ઠિત પે જલ ગોલ્ડ, સિલ્વર અને બ્રોન્ઝ સિટી એવોર્ડ્સનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં ગોલ્ડ ટોચના પર્ફોર્મર્સનો સંકેત આપે છે (1st)ની પોતપોતાની વસતીની કેટેગરીમાં (1થી 10 લાખ, 10થી 40 લાખ અને 40 લાખથી વધુ), સિલ્વર 2 nd અને બ્રોન્ઝ 3rd સ્થાન સૂચવે છે. આ પુરસ્કારોમાં બેસ્ટ વોટર બોડી, સસ્ટેનેબિલિટી ચેમ્પિયન, રિયુઝ ચેમ્પિયન, વોટર ક્વોલિટી, સિટી સેચ્યુરેશન અને પ્રતિષ્ઠિત અમૃત 2.0 રોટેટિંગ ટ્રોફી ઓફ ધ યરની કેટગરી રખાઈ છે.
485 શહેરોમાં અમૃત 2.0 હેઠળ હાથ ધરવામાં આવેલા આ મૂલ્યાંકનમાં વિવિધ માપદંડોનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં સુલભતા, કવરેજ, ટ્રીટમેન્ટ પ્લાન્ટ્સ અને ઘરોમાં પાણીની ગુણવત્તા, અને જળાશયોના સ્વાસ્થ્ય, સ્કાડા/ફ્લોમીટરની ઉપલબ્ધતા અને ટ્રીટેડ વપરાયેલા પાણીના પુનઃઉપયોગ સાથે સંબંધિત ટકાઉપણાનો સમાવેશ થાય છે. શહેરોને સ્ટાર રેટિંગ સ્કેલ પર વર્ગીકૃત કરવામાં આવશે, જેમાં 5 સ્ટાર્સથી લઈને નો સ્ટાર સુધીનો સમાવેશ થાય છે, જે આ મહત્વપૂર્ણ માપદંડોમાં તેમના પ્રદર્શનને સમાવી લે છે. જેઓ તેમના સમુદાયો માટે સ્વચ્છ અને ટકાઉ જળ સંસાધનોની ખાતરી કરવામાં સફળ થયા છે તેમનું સન્માન કરવાનો તબક્કો તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે.
1,500થી વધુ પારિતોષિક વિજેતાઓ અને સહભાગીઓના મેળાવડાનું આયોજન કરવા માટે આયોજિત આ ભવ્ય કાર્યક્રમ માત્ર ઉત્કૃષ્ટતાની ઉજવણી જ નહીં કરે, પરંતુ આ કાર્યક્રમનો શુભારંભ પણ કરશે. અમૃત મિત્ર પહેલ, મહિલા એસએચજી સાથે દેશભરમાં વિવિધ સ્થળોએથી જીવંત રીતે જોડાયેલી છે. સમજદારમાંથી જન્મ “વુમન ફોર વોટર, વોટર ફોર વિમેન ” અમૃત 2.0 હેઠળ 7 થી 9થ નવેમ્બર 2023 અભિયાન હાથ ધરવામાં આવ્યું , અમૃત મિત્રાનો ઉદ્દેશ શહેરી જળ ક્ષેત્રમાં મહિલા સ્વ-સહાય જૂથો (એસએચજી)ને સક્રિયપણે સામેલ કરવાનો છે, જેમાં મહિલાઓને મુખ્ય યોગદાનકર્તા તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવે છે અને ઘરગથ્થુ જળ વ્યવસ્થાપનમાં તેમની ભૂમિકા પર ભાર મૂકવામાં આવે છે.
મિત્રો અમૃત 2.0 પ્રોજેક્ટ્સના અમલીકરણમાં રોકાયેલા રહેશે, જેમાં બિલિંગ, કલેક્શન, લીક ડિટેક્શન, પ્લમ્બિંગ વર્ક્સ, પાણીની ગુણવત્તાના નમૂના લેવા અને ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરની જાળવણી જેવી પ્રવૃત્તિઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવશે. અમૃત મિત્રનો મુખ્ય ઉદ્દેશ મહિલાઓમાં માલિકીની ભાવના જગાવવાનો, પરંપરાગત રીતે પુરુષ-પ્રભુત્વ ધરાવતાં ક્ષેત્રોમાં સર્વસમાવેશકતા અને વિવિધતાને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે, ત્યારે કુટુંબો માટે પીવાનું સુરક્ષિત પાણી સુલભ કરાવવાનો અને લિંગ અસમાનતાને દૂર કરવાનો છે. અપેક્ષિત પરિણામોમાં મહિલા એસએચજીની સામાજિક-આર્થિક સ્થિતિના ઉત્થાન, અમૃત 2.0ના ઉદ્દેશો સાથે ગાઢ જોડાણ, વધેલી જાગૃતિ, હકારાત્મક સામુદાયિક અસર અને ભવિષ્યની પહેલો માટેના મોડેલનો સમાવેશ થાય છે.
પે જલ સર્વેક્ષણને સ્ત્રોત અને નાગરિક-છેડે સ્વતંત્ર એનએબીએલ લેબ પરીક્ષણ દ્વારા સ્વચ્છ પાણીની ખાતરી આપી હતી. જીઆઈએસ-સક્ષમ વેબ પોર્ટલ, જીઓ-ટેગિંગ અને ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર મેપિંગનો ઉપયોગ કરીને, સર્વેક્ષણમાં સચોટ અને પારદર્શક ડેટા એકત્રિત કરવામાં આવ્યા હતા. એક હજારથી વધુ સુવિધાઓમાં 5 લાખથી વધુ ઘરગથ્થુ પ્રતિભાવો અને મૂલ્યાંકન સાથે, તેણે 24,000 થી વધુ પાણીના નમૂનાઓના પરીક્ષણ સહિત, એક વ્યાપક મૂલ્યાંકનને પ્રાથમિકતા આપી હતી. પે જલ સર્વેક્ષણના પરિણામો યુએલબીના નિર્ણયોને વેગ આપશે, સેવા વિતરણમાં વધારો કરશે અને નાગરિક જોડાણને પ્રોત્સાહન આપશે તેવી અપેક્ષા છે, જે જળ સંરક્ષણ અને મહત્તમ ઉપયોગ વિશે માલિકી અને જ્ઞાનના પ્રસારની ભાવના પેદા કરશે.
