નવી દિલ્હીઃ કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અમિત શાહ દ્વારા રજૂ કરાયેલા નવા ફોજદારી કાયદામાં પહેલીવાર આતંકવાદ એટલે કે આતંકવાદી કાયદા માટે અલગ જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, જો કોઈ વ્યક્તિ ભારતની આર્થિક સ્થિરતા અને સુરક્ષા માટે ખતરો ઉભો કરે છે અને તેના માટે નકલી નોટો અથવા સિક્કાઓની દાણચોરી કરે છે, બનાવે છે અથવા તેને પ્રસારિત કરે છે, તો તેને આતંકવાદી કૃત્ય ગણવામાં આવશે.
ઈન્ડિયન જ્યુડિશિયલ કોડ બિલ, 2023 (BNS) ના અપડેટેડ વર્ઝનમાં આતંકવાદના કૃત્યોને લગતી કલમ 113માં સુધારો કરવામાં આવ્યો છે. તેનો ઉદ્દેશ્ય BNS ને UAPA ની જોગવાઈઓ અનુસાર લાવવાનો છે. આમાં, ‘આતંકવાદી અધિનિયમ‘ની વ્યાખ્યા બદલવામાં આવી છે, જેમાં દેશની આર્થિક સુરક્ષા અને નાણાકીય સ્થિરતા પર હુમલાનો સમાવેશ થાય છે. જો કે, સામાન્ય જનતાને ધમકાવવી અથવા જાહેર વ્યવસ્થામાં ખલેલ પહોંચાડવી એ હવે આતંકવાદી કૃત્ય ગણવામાં આવશે નહીં.
ઈન્ડિયન જ્યુડિશિયલ કોડ બિલની કલમ 113(1) જોગવાઈ છે જો કોઈ વ્યક્તિ એવો કોઈ ઈરાદો અથવા કૃત્ય કરે છે જેનાથી દેશની સાર્વભૌમત્વ, એકતા, અખંડિતતાને નુકસાન થાય અથવા જોખમ ઊભું થાય અથવા આતંકવાદી હુમલો કરવાનો ઈરાદો હોય, જો આ માટે બોમ્બ, હથિયારો, રસાયણો, જૈવિક અને ઝેર વગેરેનો ઉપયોગ કરવામાં આવે, જેના કારણે જાનમાલનું નુકસાન થાય, તો આવા કિસ્સામાં દોષિત વ્યક્તિને આજીવન કેદ અથવા મૃત્યુદંડની સજા થઈ શકે છે. .
ભારતીય ન્યાયિક સંહિતા બિલની કલમ 113 (5) અનુસાર, જો કોઈ વ્યક્તિ ભારતની સંરક્ષણ સંપત્તિ અથવા સરકારની અન્ય કોઈ મિલકતને નુકસાન પહોંચાડે છે, તો તેને આતંકવાદ એટલે કે આતંકવાદી અધિનિયમ તરીકે ગણવામાં આવશે. સમાન કાયદાની કલમ 113(B) અનુસાર, જો કોઈ વ્યક્તિ બંધારણીય પદ અથવા જાહેર કાર્યકર્તા પર હુમલો કરે છે અથવા તેનું અપહરણ કરે છે અથવા તેનો આવો ઈરાદો છે, તો આવા કેસને પણ આતંકવાદી કૃત્ય ગણવામાં આવશે. આના કારણે મૃત્યુ થાય તો આજીવન કેદ અને મૃત્યુદંડની જોગવાઈ છે.
ભારતીય ન્યાય (સેકન્ડ) કોડ બિલમાં આતંકવાદની વ્યાખ્યામાં હવે અન્ય ફેરફારોની સાથે ‘આર્થિક સુરક્ષા‘ શબ્દનો પણ સમાવેશ થાય છે. સુધારામાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, ‘જે કોઈ, ભારતની એકતા, અખંડિતતા, સાર્વભૌમત્વ, સુરક્ષા અથવા આર્થિક સુરક્ષાને જોખમમાં મૂકવાના ઈરાદા સાથે અથવા ભારત અથવા અન્ય કોઈ પણ દેશના લોકો અથવા કોઈપણ વર્ગના લોકો આતંક ફેલાવવાના ઈરાદાથી કંઈક કરે છે. …‘ ભારતીય ન્યાય (સેકન્ડ) કોડ બિલમાં વિવિધ આતંકવાદી કૃત્યો માટે 5 લાખથી 10 લાખ રૂપિયા સુધીનો પ્રસ્તાવિત દંડ હટાવી દેવામાં આવ્યો છે. હવે દંડની રકમ કોર્ટ નક્કી કરશે.
અપડેટ કરાયેલ BNS બિલની કલમ 113 (તે ઓગસ્ટમાં રજૂ કરવામાં આવેલા મૂળ બિલમાં કલમ 111 તરીકે નંબર આપવામાં આવ્યું હતું) માં જે કહેવામાં આવ્યું છે તે UAPAની કલમ 15 થી 21 માં સમાયેલ છે તેની નજીક છે. બિલ સ્પષ્ટ કરે છે કે ભારતીય દંડ સંહિતા અથવા UAPAની કલમ 111 હેઠળ કેસ નોંધવાનો નિર્ણય પોલીસ અધિક્ષક (SP) ના રેન્કથી નીચેના અધિકારીઓ દ્વારા લેવામાં આવશે નહીં.
તમામ પ્રકારના આતંકવાદી કૃત્યો માટે મહત્તમ અને લઘુત્તમ સજાને જાળવી રાખતી વખતે, નવા BNS બિલમાં આતંકવાદી પ્રશિક્ષણ શિબિરનું આયોજન કરવા અને આતંકવાદી કૃત્ય માટે વ્યક્તિની ભરતી કરવા માટે દંડ સાથે ઓછામાં ઓછા પાંચ વર્ષ અને વધુમાં વધુ આજીવન કેદની જોગવાઈ છે.
(ફોટો-પ્રતિકાત્મક)