અમદાવાદઃ જથ્થાબંધ ખાદ્યપદાર્થોના ભાવ દર મહિને આકાશને આંબી ગયા છે, ખાદ્યપદાર્થોનો સંપૂર્ણ ભાવ સૂચકાંક એપ્રિલમાં 5.52 ટકાથી વધીને મેમાં 7.40 ટકા થયો છે. ખાદ્યપદાર્થોમાં અનાજ, ડાંગર, કઠોળ, શાકભાજી, બટેટા, ડુંગળી, ફળો, અને મસાલાનો સમાવેશ થાય છે. વાણિજ્ય મંત્રાલયના અધિકૃત આંકડા દર્શાવે છે કે, ભારતમાં જથ્થાબંધ ભાવ સૂચકાંક પર આધારિત જથ્થાબંધ ફુગાવો મે મહિનામાં વધીને 2.61 ટકા થયો હતો જે અપ્રિલમાં 1.26 ટકા હતો. આમ, ઑક્ટોબર સુધી સાત મહિના સુધી નેગેટિવ ઝોનમાં રહ્યા પછી સાતમા મહિને તે સકારાત્મક દિશામાં રહ્યો. એપ્રિલમાં જથ્થાબંધ ફુગાવાનો ઊંચો દર મુખ્યત્વે ખાદ્ય ચીજવસ્તુઓ અને ખનિજોના ભાવમાં વધારાને કારણે હતો.
ઉપરાંત, ખાદ્યપદાર્થો, ક્રૂડ પેટ્રોલિયમ અને કુદરતી ગેસ, ખનિજ તેલ અને અન્ય ઉત્પાદનના ભાવમાં વધારો થવાને કારણે મે મહિનામાં ઊંચી સપાટી સર્જાઈ હતી. અર્થશાસ્ત્રીઓ વારંવાર કહે છે કે જથ્થાબંધ ફુગાવામાં થોડો વધારો સારો છે કારણ કે તે સામાન્ય રીતે માલ ઉત્પાદકોને વધુ ઉત્પાદન કરવા પ્રોત્સાહિત કરે છે. પીએચડી ચેમ્બર ઓફ કોમર્સ એન્ડ ઇન્ડસ્ટ્રીના પ્રમુખ સંજીવ અગ્રવાલે જણાવ્યું હતું કે સપ્ટેમ્બર-ઓક્ટોબર 2024 સુધીમાં ખાદ્ય ચીજોમાં ફુગાવો તર્કસંગત થવાની ધારણા છે કારણ કે ઘણા ખરીફ પાકો બજારોમાં પ્રવેશ કરશે અને સરકાર દ્વારા પુરવઠા શૃંખલાને મજબૂત બનાવશે અને દક્ષિણ પશ્ચિમ ચોમાસાની અપેક્ષા કરતાં વર્તમાન પુરવઠાને પૂરક બનાવશે.
ગયા વર્ષે એપ્રિલમાં જથ્થાબંધ ફુગાવો નકારાત્મક ક્ષેત્રમાં ગયો હતો. એ જ રીતે, COVID-19 ના પ્રારંભિક દિવસોમાં, જુલાઈ 2020 માં, જથ્થાબંધ ભાવ સૂચકાંક નકારાત્મક નોંધાયા હતા. ઓક્ટોબર 2022માં એકંદરે જથ્થાબંધ ફુગાવો 8.39 ટકા હતો અને ત્યારથી તેમાં ઘટાડો થયો છે. ઉલ્લેખનીય છે કે, સપ્ટેમ્બર 2022 સુધી સળંગ 18 મહિના સુધી જથ્થાબંધ ભાવ સૂચકાંક (WPI) આધારિત ફુગાવો બે આંકડામાં હતો. સરકાર દર મહિનાની 14મી તારીખે (અથવા તેના પછીના કામકાજના દિવસે) માસિક ધોરણે જથ્થાબંધ ભાવોના સૂચકાંકો જાહેર કરે છે. ઈન્ડેક્સ નંબરો સંસ્થાકીય સ્ત્રોતો અને દેશભરના પસંદ કરેલ ઉત્પાદન એકમોમાંથી પ્રાપ્ત ડેટા સાથે સંકલિત કરવામાં આવે છે.
દરમિયાન, ભારતનો છૂટક ફુગાવાનો દર મે મહિનામાં નજીવો નરમ પડ્યો છે અને તે સ્થિતિ ચાલુ છે, જોકે, ખાદ્યપદાર્થોના ભાવ નીતિ ઘડવૈયાઓ માટે પડકારરૂપ બની રહ્યા છે. મે મહિનામાં વાર્ષિક રિટેલ ફુગાવો 4.75 ટકાના 12 મહિનાના નીચા સ્તરે હતો, જે એપ્રિલમાં 4.83 ટકાથી નજીવો ઓછો હતો. છૂટક ફુગાવો અથવા ગ્રાહક ભાવ સૂચકાંક, ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરમાં 5.7 ટકા હતો અને ત્યારથી તે સાધારણ થઈ રહ્યો છે. ભારતમાં છૂટક ફુગાવો આરબીઆઈના 2-6 ટકાના આરામદાયક સ્તર પર છે છતાં આદર્શ 4 ટકાથી ઉપર છે અને ખાદ્ય ફુગાવો ખાસ કરીને ચિંતાનો વિષય છે. RBIએ મોંઘવારી સામેની લડાઈમાં મે 2022 થી રેપો રેટમાં 250 બેસિસ પોઈન્ટ્સનો વધારો કરીને 6.5 ટકા કર્યો છે. વ્યાજ દરોમાં વધારો કરવો એ નાણાકીય નીતિનું સાધન છે જે સામાન્ય રીતે અર્થતંત્રમાં માંગને દબાવવામાં મદદ કરે છે, જેનાથી ફુગાવાના દરમાં ઘટાડો કરવામાં મદદ મળે છે.