સનાતન ધર્મમાં ભગવાન શિવની અપાર શ્રદ્ધાની ઘણી માન્યતા છે. ઉત્તરાખંડથી લઈને કેદારનાથથી લઈને રામેશ્વરમ જ્યોતિર્લિંગ સુધી ઘણા મોટા મંદિરો છે. દેશભરમાંથી ભક્તો અહીં ભગવાન શિવની પૂજા કરવા અને તેમના આશીર્વાદ લેવા આવે છે, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે આ બંને જ્યોતિર્લિંગ રેખાંશ રેખા પર છે. આ બે જ્યોતિર્લિંગોની વચ્ચે 5 વધુ શિવ મંદિરો છે જે માન્યતાઓ અનુસાર સૃષ્ટિના પાંચ તત્વો એટલે કે પાણી, વાયુ, અગ્નિ, આકાશ અને પૃથ્વીનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.
કેવી રીતે સાત મંદિરો એક સૂત્રમાં બંધાયેલા છે
ઉત્તરાખંડમાં કેદારનાથ, અરુણાચલેશ્વર, થિલ્લઈ નટરાજ, જંબુકેશ્વર, તમિલનાડુમાં અકામ્બેશ્વરનાથ, આંધ્રપ્રદેશમાં શ્રીકાલહસ્તી શિવ મંદિર અને છેલ્લે રામેશ્વરમ મંદિર એક સીધી રેખામાં સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા છે. આ તમામ મંદિરો 79 ડિગ્રી રેખાંશની ભૌગોલિક સીધી રેખામાં બાંધવામાં આવ્યા છે. આ રેખા ‘શિવ શક્તિ રેખા’ તરીકે પણ ઓળખાય છે. આ રેખા ઉત્તરથી દક્ષિણને જોડે છે.
આ તમામ મંદિરો લગભગ 4000 વર્ષ પહેલા બનાવવામાં આવ્યા છે, જ્યારે તે સમયે વિજ્ઞાનનો વિકાસ થયો ન હતો, પરંતુ તેમ છતાં આ બધા મંદિરો સંયોજન ગણતરીના આધારે બનાવવામાં આવ્યા હતા. જ્યાં આ રેખાના એક છેડે કેદારનાથ ધામ છે, ત્યાં દક્ષિણમાં રામેશ્વરમ જ્યોતિર્લિંગ છે. આવું કેમ છે તેનો જવાબ વિજ્ઞાન પાસે પણ નથી.
કેદારનાથ ધામ
કેદારનાથ ધામનું મંદિર 79.0669 ડિગ્રી રેખાંશ પર આવેલું છે. આ મંદિર ઉત્તરાખંડના રૂદ્રપ્રયાગ જિલ્લામાં આવેલું છે. તેને અર્ધજ્યોતિર્લિંગ પણ કહેવામાં આવે છે. એવું કહેવાય છે કે આ મંદિર મહાભારત કાળમાં પાંડવો દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું અને ત્યારબાદ આદિશંકરાચાર્યએ તેનો જીર્ણોદ્ધાર કરાવ્યો હતો.
શ્રીકાલાહસ્તી મંદિર
ભગવાન શિવનું આ મંદિર આંધ્ર પ્રદેશના ચિત્તૂરમાં છે. તિરુપતિથી 36 કિમી દૂર સ્થિત શ્રીકાલાહસ્તી મંદિરને પાંચ તત્વોમાં પાણીનું પ્રતિનિધિત્વ માનવામાં આવે છે. આ મંદિર 79.6983 ડિગ્રી E રેખાંશ પર આવેલું છે.
એકમ્બરેશ્વર મંદિર
આ મંદિર 79.42’00’ પૂર્વ રેખાંશ પર આવેલું છે. અહીં ભગવાન શિવને પૃથ્વી તત્વના રૂપમાં પૂજવામાં આવે છે. આ સુંદર શિવ મંદિરનું નિર્માણ પલ્લવ રાજાઓએ કરાવ્યું હતું. આ મંદિરના શિવલિંગમાં જળને બદલે જાસ્મિન સુગંધિત તેલ ચઢાવવામાં આવે છે.
અરુણાચલેશ્વર મંદિર
79.0677 E ડિગ્રી રેખાંશ પર સ્થિત આ મંદિર તમિલ રાજ્યના ચોલવંશી રાજાઓ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું.
જંબુકેશ્વર મંદિર
આ મંદિર લગભગ 1800 વર્ષ જૂનું છે. તેના ગર્ભગૃહ (જ્યાં શિવલિંગ રાખવામાં આવ્યું છે)માં હંમેશા પાણીનો પ્રવાહ વહે છે.
થિલ્લઈ નટરાજ મંદિર
આ મંદિર 79.6935 E ડિગ્રી રેખાંશ પર આવેલું છે. તે આકાશ તત્વ માટે બનાવવામાં આવ્યું છે. આ મંદિર ભગવાન શિવને મહાન નૃત્યાંગના નટરાજના રૂપમાં સમર્પિત છે. 108 નૃત્ય મુદ્રાઓનું સૌથી જૂનું ચિત્રણ ચિદમ્બરમમાં જ જોવા મળે છે.
રામેશ્વરમ જ્યોતિર્લિંગ
એવું માનવામાં આવે છે કે રામેશ્વરમ જ્યોતિર્લિંગની સ્થાપના શ્રીરામે લંકા ચઢાઈ પહેલા કરી હતી. તે 12 જ્યોતિર્લિંગોમાંનું એક છે.