દેશમાં જ્યારે પણ આઝાદીની ચળવળ કે ક્રાંતિની વાત થાય છે ત્યારે ભગતસિંહનું નામ સૌથી પહેલા આવે છે. ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળમાં ભગતસિંહનું યોગદાન અજોડ રહ્યું છે. માત્ર 23 વર્ષની ઉંમરે ભગતસિંહે અંગ્રેજોને એટલા પરેશાન કર્યા કે તેમને મૃત્યુદંડની સજા કરવી પડી.
અંગ્રેજો ભગતસિંહ અને તેમના ચાહકોથી એટલા ડરતા હતા કે તેઓએ નિર્ધારિત તારીખના એક દિવસ પહેલા જ ગુપ્ત રીતે ભગતસિંહને ફાંસી આપી દીધી હતી. જો કે, લોકોને આ અંગેની માહિતી મળતા જ સ્થિતિ તંગ બની ગઈ હતી અને ઘણી જગ્યાએ અશાંતિ ફેલાઈ ગઈ હતી. અંગ્રેજોએ ભગતસિંહને ઝૂકવા માટે મજબૂર કરવાના ઘણા પ્રયાસો કર્યા, પરંતુ તેમણે ઝૂકવાને બદલે શહીદી પસંદ કરી.
ભગતસિંહનો જન્મ અને તેમની ફાંસી
મહાન ક્રાંતિકારી ભગત સિંહનો જન્મ 28 સપ્ટેમ્બર 1907ના રોજ લાયલપુર જિલ્લાના બંગામાં થયો હતો. બંગા હાલમાં પાકિસ્તાન પંજાબનો એક ભાગ છે. ભગતસિંહને માત્ર 23 વર્ષની ઉંમરે ફાંસીની સજા આપવામાં આવી હતી. આ દરમિયાન તેમની સાથે રાજગુરુ અને સુખદેવને પણ ફાંસીની સજા સંભળાવવામાં આવી હતી. બ્રિટિશ અધિકારીની હત્યાના આરોપમાં ત્રણેય સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓને લાહોરની સેન્ટ્રલ જેલમાં ફાંસી આપવામાં આવી હતી. આ દિવસને દેશભરમાં શહીદ દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
ભગતસિંહના ક્રાંતિકારી વિચારો
– પ્રેમી હોય, પાગલ હોય કે કવિ હોય, બધા એક જ વસ્તુથી બનેલા હોય છે, દેશભક્તોને લોકો મોટાભાગે પાગલ કહે છે.
– અન્યના ખભા પર માત્ર જનાજા ઉઠે છે. પોતાના ખભા પર જીવન જી શકી છી.
– લોકોના વિચારોને કચડીને પણ મારી ન શકાય.
– તેઓ મને મારી શકે છે પરંતુ મારા વિચારોને નહીં, મારી લાગણીઓને નહીં.
– જો બહેરાને અવાજ સંભળવો છે તો અવાજ ઊંચો કરવો પડશે.
ફાંસી પહેલા શું થયું?
ભગતસિંહને 23 માર્ચે ફાંસી આપવામાં આવી હતી. પરંતુ 22 માર્ચની રાત્રે લાહોરમાં જોરદાર તોફાન ફૂંકાઈ રહ્યું છે. આ સમય સુધીમાં ભગતસિંહની ફાંસીનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. 23 માર્ચની સવારે તોફાન શમી ગયું. આ સમય દરમિયાન, જેલ અધિકારીઓએ સેન્ટ્રલ જેલના જેલ અધિક્ષક મેજર પીડી ચોપરાના રૂમમાં શાંત સ્વરમાં વાત કરી.
આ પછી પંજાબ સરકારે સવારે 10 વાગ્યે ભગતસિંહ સાથે છેલ્લી મુલાકાતની મંજૂરી આપી હતી. આ દરમિયાન તેમના વકીલ પ્રાણનાથ મહેતા ભગતસિંહને મળ્યા હતા. આ સમય દરમિયાન જેલ સુપ્રિટેન્ડેન્ટ ચોપરા અને તેમના નેતૃત્વમાં કેટલાક અંગ્રેજ અધિકારીઓ ભગતસિંહને મળવા આવ્યા. આ દરમિયાન તેમણે ભગતસિંહને માફી માંગવા કહ્યું, જેને ભગતસિંહે તિરસ્કારપૂર્વક નકારી કાઢ્યું. ભગતસિંહ તેમની અંતિમ ક્ષણોમાં પણ અંગ્રેજ સરકાર સામે ઝૂક્યા ન હતા.