દેશમાં ધાર્મિક લઘુમતીઓના બંધારણીય અધિકારોનું રક્ષણ કરવા દર વર્ષે 18 ડિસેમ્બરે ભારતમાં લઘુમતી અધિકાર દિવસ ઉજવવામાં આવે છે.લઘુમતી શબ્દ થોડા અને સંખ્યા એમ બે શબ્દોથી બનેલો છે. જેનો અર્થ થાય છે અન્ય કરતા ઓછી સંખ્યા. ભારતમાં લઘુમતીઓમાં મુસ્લિમ, ખ્રિસ્તી, શીખ, બૌદ્ધ, જૈન અને પારસીઓનો સમાવેશ થાય છે.
આ દિવસે, દેશના લઘુમતી સમુદાયો દ્વારા સામનો કરવામાં આવતા પડકારો અને સમસ્યાઓ તરફ ધ્યાન દોરવામાં આવે છે.લોકો ધાર્મિક, સાંસ્કૃતિક, ભાષાકીય અને વંશીય લઘુમતીઓના અધિકારોનું રક્ષણ કરવાની વાત કરે છે. આ દિવસ લઘુમતીઓ સામેના તમામ પ્રકારના ભેદભાવને સમાપ્ત કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે ઉજવવામાં આવે છે.કાયદાકીય રીતે, ભારતના બંધારણમાં લઘુમતીની કોઈ સ્પષ્ટ વ્યાખ્યા નથી,પરંતુ લઘુમતીઓના હિતોના રક્ષણ માટે બંધારણની કલમ 29, 30 વગેરેની ઘણી જોગવાઈઓ છે.
લઘુમતી અધિકાર દિવસ પર શું થાય છે? ભારતમાં લઘુમતી અધિકાર દિવસ નિમિત્તે આ વિષય પર ચર્ચાઓ અને પરિસંવાદોનું આયોજન કરવામાં આવે છે.દેશમાંથી કોઈપણ પ્રકારના ભેદભાવને દૂર કરવા માટે લઘુમતીઓની દુર્દશા અને સ્થિતિનો ઊંડો અભ્યાસ કરવામાં આવે છે.
લઘુમતી અધિકાર દિવસનો ઇતિહાસ વર્ષ 1992 માં, સંયુક્ત રાષ્ટ્ર દ્વારા 18 ડિસેમ્બરને લઘુમતી અધિકાર દિવસ તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો.તે ધાર્મિક અથવા ભાષાકીય રાષ્ટ્રીય અથવા વંશીય લઘુમતીઓ સાથે જોડાયેલા વ્યક્તિઓના અધિકારોનું રક્ષણ કરવા માટે સંયુક્ત રાષ્ટ્ર દ્વારા અપનાવવામાં આવ્યું હતું. રાષ્ટ્રીય લઘુમતી આયોગ (NCM) આ દિવસની ઘટનાઓ માટે જવાબદાર છે.કેન્દ્ર સરકારે 1992માં નેશનલ કમિશન ફોર માઈનોરિટી એક્ટ હેઠળ NCMની સ્થાપના કરી હતી.
લઘુમતી અધિકાર દિવસ 2022: મહત્વ લઘુમતી અધિકાર દિવસ રાષ્ટ્રીય અથવા વંશીય, ધાર્મિક અને ભાષાકીય લઘુમતીઓ સાથે જોડાયેલા વ્યક્તિઓના અધિકારો પરની ઘોષણાઓની યાદમાં ઉજવે છે.સરકાર આ દિવસે તેમના બિન-ભેદભાવ અને સમાનતાના અધિકારોની ખાતરી આપવાના પ્રયાસો સુનિશ્ચિત કરે છે.