નવી દિલ્હીઃ યુએન ટ્રેડ બોડીએ ચેતવણી આપી હતી કે લાલ સાગરમાં હુમલા, યુક્રેનમાં યુદ્ધ અને પનામા કેનાલમાં નીચા પાણીના સ્તરને કારણે વૈશ્વિક વેપાર ખોરવાઈ રહ્યો છે. UNCTAD તરીકે ઓળખાતી યુનાઈટેડ નેશન્સ કોન્ફરન્સ ઓન ટ્રેડ એન્ડ ડેવલપમેન્ટના વેપાર નિષ્ણાત જાન હોફમેને ચેતવણી આપી હતી કે શિપિંગ ખર્ચ પહેલાથી જ વધી ગયો છે અને તે ઊર્જા અને ખાદ્યપદાર્થોના ખર્ચને અસર કરી રહ્યો છે, જેનાથી ફુગાવાનું જોખમ વધી રહ્યું છે.
“યમનના હુથી બળવાખોરો દ્વારા લાલ સમુદ્રમાં જહાજો પરના હુમલા નવેમ્બરમાં શરૂ થયા ત્યારથી, શિપિંગ ઉદ્યોગના મોટા ખેલાડીઓએ અસ્થાયી રૂપે ઇજિપ્તની સુએઝ કેનાલનો ઉપયોગ કરવાનું બંધ કરી દીધું છે, જે ભૂમધ્ય સમુદ્રને લાલ સમુદ્ર સાથે જોડે છે.” તે એક એશિયા અને યુરોપ વચ્ચે એનર્જી કાર્ગોના ટ્રાન્સફર માટે મહત્વપૂર્ણ જળમાર્ગ છે.
હોફમેને જણાવ્યું હતું કે, સુએઝ કેનાલ 2023માં વૈશ્વિક વેપારના 12 ટકાથી 15 ટકા સુધીનું સંચાલન કરી શકે છે, પરંતુ UNCTADનો અંદાજ છે કે છેલ્લા બે મહિનામાં જળમાર્ગમાંથી પસાર થતા વેપારનું પ્રમાણ 42 ટકા ઘટી ગયું છે. નવેમ્બરથી, ઈરાન સમર્થિત હુથીઓએ સુએઝ કેનાલ તરફ જતા જળમાર્ગો દ્વારા શિપિંગ પર ઓછામાં ઓછા 34 હુમલા કર્યા છે. હુથિઓ એક શિયા બળવાખોર જૂથ છે જે 2015 થી સાઉદીની આગેવાની હેઠળના ગઠબંધન સાથે યુદ્ધમાં છે જે યમનની દેશનિકાલ સરકારને સમર્થન આપે છે અને પેલેસ્ટિનિયનોને ટેકો આપે છે. તેણે ઇઝરાયેલ-હમાસ યુદ્ધ સમાપ્ત ન થાય ત્યાં સુધી હુમલા ચાલુ રાખવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી છે. યુ.એસ. અને બ્રિટને હુતી સ્થાનો પર હુમલાઓ સાથે પ્રતિક્રિયા આપી છે, પરંતુ બળવાખોરોએ તેમના હુમલા ચાલુ રાખ્યા છે.
જિનીવા સ્થિત UNCTAD ખાતે ટ્રેડ લોજિસ્ટિક્સ શાખાના વડા હોફમેને જણાવ્યું હતું કે હુથી હુમલા એવા સમયે આવે છે જ્યારે અન્ય મુખ્ય વેપાર માર્ગો તણાવ હેઠળ છે. તેમણે કહ્યું કે રશિયાના 24 ફેબ્રુઆરી, 2022ના યુક્રેન પરના આક્રમણ પછીના લગભગ બે વર્ષના યુદ્ધ અને અન્ય ભૌગોલિક રાજકીય તણાવે કાળા સમુદ્ર મારફતે તેલ અને અનાજના વેપારના માર્ગોને પુન: આકાર આપ્યો છે. હોફમેને જણાવ્યું હતું કે, ગંભીર દુષ્કાળે શિપિંગ કંપનીઓ માટે સમસ્યાઓ વધારી દીધી છે. પનામા કેનાલમાં પાણીનું સ્તર દાયકાઓમાં તેમના સૌથી નીચા સ્તરે પહોંચી ગયું છે, જેના કારણે વહાણોની સંખ્યા અને કદમાં ઘટાડો થયો છે.
હોફમેને જણાવ્યું હતું કે ડિસેમ્બરમાં પનામા કેનાલ દ્વારા કુલ પરિવહન એક વર્ષ અગાઉ કરતાં 36 ટકા અને બે વર્ષ અગાઉ કરતાં 62 ટકા ઓછું હતું. તેમણે કહ્યું હતું કે જહાજો વિશ્વ વેપારના 80 ટકા માલનું વહન કરે છે અને વિકાસશીલ દેશો માટે આ ટકાવારી વધુ છે. પરંતુ લાલ સમુદ્રની કટોકટી યુરોપ, રશિયા અને યુક્રેનથી અનાજ અને અન્ય મુખ્ય ચીજવસ્તુઓના શિપમેન્ટમાં નોંધપાત્ર વિક્ષેપ પેદા કરી રહી છે, ગ્રાહકો માટે ખર્ચમાં વધારો કરે છે. આ વૈશ્વિક ખાદ્ય સુરક્ષા માટે ગંભીર જોખમ ઊભું કરે છે.
હોફમેને જણાવ્યું હતું કે 2024 સુધીના પ્રારંભિક ડેટા દર્શાવે છે કે 300 થી વધુ કન્ટેનર જહાજો, વૈશ્વિક કન્ટેનર ક્ષમતાના 20 ટકાથી વધુ, સુએઝ કેનાલના રૂટના વિકલ્પ તરીકે ગણવામાં આવે છે અને લાંબી અને વધુ ખર્ચાળ મુસાફરી પસંદ કરે છે. હોફમેને જણાવ્યું હતું કે લિક્વિફાઇડ નેચરલ ગેસનું પરિવહન કરતા જહાજોએ હુમલાની આશંકાથી સુએઝ કેનાલનું પરિવહન સંપૂર્ણપણે બંધ કરી દીધું છે.