જળવાયુ પરિવર્તનના કારણે વિશ્વનું જળ ચક્ર પણ પ્રભાવિત થઈ રહ્યું છે. સંશોધકોનું કહેવું છે કે, સમગ્ર વિશ્વમાં જળ સંકટ કેટલું ગંભીર બની ગયું છે તેનો અંદાજ યુનાઈટેડ નેશન્સ દ્વારા જાહેર કરવામાં આવેલા ડેટા પરથી પણ લગાવી શકાય છે. આ મુજબ, વિશ્વમાં ચાર કરોડથી વધુ લોકો એવા છે જેમને વર્ષમાં ઓછામાં ઓછો એક મહિનો પાણીની અછતનો સામનો કરવો પડે છે.
2025 સુધીમાં, વિશ્વની અડધી વસ્તી એવા વિસ્તારોમાં રહેતી હશે જ્યાં પાણીની અછત છે. એટલું જ નહીં, 2030 સુધીમાં લગભગ 70 કરોડ લોકોને પાણીની તીવ્ર તંગીને કારણે ઘર છોડવાની ફરજ પડશે. પોટ્સડેમ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર ક્લાઈમેટ ઈમ્પેક્ટ રિસર્ચ સાથે સંકળાયેલા વૈજ્ઞાનિકોએ અભ્યાસમાં માહિતી આપી છે કે, આગામી 26 વર્ષમાં પાણી પુરવઠા પર દબાણના કારણે લગભગ 30 ટકા વધારાનો સમય પાણી પાછળ ખર્ચવો પડશે. સૌથી વધુ બોજ મહિલાઓ અને છોકરીઓ પર પડશે.
અભ્યાસ સાથે સંકળાયેલા પોટ્સડેમ ઈન્સ્ટિટ્યૂટના મુખ્ય સંશોધક રોબર્ટ કારનું કહેવું છે કે, હવામાન પરિવર્તન વરસાદની પેટર્નને અસર કરી રહ્યું છે. પરિણામે પાણીની ઉપલબ્ધતા પર પણ અસર પડી રહી છે. 2050 સુધીમાં, ઉચ્ચ ઉત્સર્જનની સ્થિતિમાં મહિલાઓને પાણી લાવવામાં લાગતો સમય 30 ટકા વધી શકે છે.
સંશોધકોનો અંદાજ છે કે ભારત, પાકિસ્તાન અને ઉત્તર આફ્રિકાના દેશો પણ જળ સંચયના સમયગાળા દરમિયાન ઊંડી અસર કરશે. ભારતનું જળ સંકટ એ એક જટિલ મુદ્દો છે જે અનેક પરિબળોને કારણે ઉદ્ભવે છે. ઝડપી શહેરીકરણ, ઔદ્યોગિકીકરણ અને બિનટકાઉ કૃષિ પદ્ધતિઓ પાણીની માંગમાં વધારો કરવામાં ફાળો આપે છે.
આ અભ્યાસમાં, સંશોધકોએ 1990 અને 2019 વચ્ચે ચાર ખંડોના 347 વિસ્તારોમાં પ્રકાશિત થયેલા ઘરેલુ સર્વેક્ષણોના ડેટાનું વિશ્લેષણ કર્યું છે. આનાથી તેઓને એ સમજવામાં મદદ મળી કે આબોહવા પરિવર્તન પાણીની ઉપલબ્ધતાને કેવી રીતે અસર કરી રહ્યું છે અને તેને એકત્રિત કરવામાં કેટલો સમય લાગે છે. સંશોધન દર્શાવે છે કે વધતા તાપમાન અને વરસાદના અભાવે આ સમસ્યાને વધુ તીવ્ર બનાવી છે.
જળવાયુ પરિવર્તનને કારણે પાણી એકત્ર કરવામાં જે સમય લાગે છે તેની અસર થઈ રહી છે. પાણી પુરવઠો ન હોય તેવા વિસ્તારોમાં રહેતી મહિલાઓને ભવિષ્યમાં પાણી એકત્ર કરવા માટે વધુ સમય આપવો પડશે. વૈશ્વિક સ્તરે, પાણી પુરવઠા વિનાના ઘરોમાં પાણી એકત્રિત કરવામાં દરરોજ સરેરાશ 22.84 મિનિટનો સમય લાગે છે. આ સમય ઈન્ડોનેશિયાના ભાગોમાં ચાર મિનિટથી લઈને દક્ષિણ અમેરિકા, આફ્રિકન દેશો અને દક્ષિણપૂર્વ એશિયાના ભાગોમાં 210 મિનિટનો છે.
(Photo-File)