2026 સુધીમાં નક્સલવાદને સંપૂર્ણપણે ખતમ કરી દઈશુંઃ અમિત શાહ
નવી દિલ્હીઃ કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી અમિત શાહે આજે નવી દિલ્હીમાં ડાબેરી ઉગ્રવાદ (એલડબલ્યુઇ) પર સમીક્ષા બેઠકની અધ્યક્ષતા કરી હતી. આ બેઠકમાં છત્તીસગઢ, મધ્ય પ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર, ઓડિશા અને તેલંગાણાના મુખ્યમંત્રી, બિહારના ઉપમુખ્યમંત્રી અને આંધ્રપ્રદેશના ગૃહમંત્રી સામેલ થયા હતા. આ બેઠક દરમિયાન વિવિધ મંત્રાલયોના કેન્દ્રીય મંત્રીઓ, જેઓ એલડબ્લ્યુઇ-અસરગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં વિકાસ કાર્યોને વેગ આપવા માટે રાજ્યોને સહકાર આપી રહ્યા છે, તેઓ પણ આ બેઠક દરમિયાન હાજર રહ્યા હતા. કેન્દ્રીય ગૃહ સચિવ, ડાયરેક્ટર ઇન્ટેલિજન્સ બ્યૂરો, નાયબ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર, કેન્દ્રીય સશસ્ત્ર પોલીસ દળ (સીએપીએફ) અને કેન્દ્ર સરકારના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ, મુખ્ય સચિવો, પોલીસ મહાનિદેશકો અને એલડબ્લ્યુઇ પ્રભાવિત રાજ્યોના વરિષ્ઠ અધિકારીઓએ પણ આ બેઠકમાં ભાગ લીધો હતો.
કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી અમિત શાહે પોતાનાં સંબોધનમાં જણાવ્યું હતું કે, પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં નેતૃત્વમાં નક્સલવાદથી પ્રભાવિત તમામ દેશો ખભેખભો મિલાવીને કામ કરી રહ્યાં છે, જેઓ માર્ચ, 2026 સુધીમાં નક્સલવાદને સંપૂર્ણપણે નાબૂદ કરવા કટિબદ્ધ છે. તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે, પ્રધાનમંત્રી મોદીએ વર્ષ 2047 સુધીમાં ભારતને વિકસિત રાષ્ટ્ર બનાવવાનું લક્ષ્ય નિર્ધારિત કર્યું છે અને તેમાં આપણાં 8 કરોડ આદિવાસી ભાઈ-બહેનોની ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા છે. શાહે ઉમેર્યું હતું કે, વિકસિત ભારતનો સાચો અર્થ એ છે કે આપણા 8 કરોડ આદિવાસી ભાઈઓ અને બહેનો સહિત દેશના 140 કરોડ લોકો સુધી વિકાસ પહોંચે છે. તેમણે કહ્યું હતું કે, અત્યારે અંતરિયાળ વિસ્તારો અને આદિવાસી સમુદાયોમાં વિકાસ લાવવામાં સૌથી મોટો અવરોધ નક્સલવાદ છે. તેમણે કહ્યું હતું કે, નક્સલવાદ શિક્ષણ, સ્વાસ્થ્ય સુવિધા, કનેક્ટિવિટી, બેંકિંગ અને ટપાલ સેવાઓને ગામડાંઓ સુધી પહોંચતા અટકાવે છે. શાહે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, વિકાસ સમાજનાં છેવાડાના વ્યક્તિ સુધી પહોંચે એ સુનિશ્ચિત કરવા આપણે નક્સલવાદને સંપૂર્ણપણે નાબૂદ કરવો પડશે.
કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે, 2019થી 2024 સુધી નક્સલવાદ સામેની લડાઈમાં મોટી સફળતા મળી છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારોના સંયુક્ત પ્રયાસો દ્વારા ડાબેરી ઉગ્રવાદ દ્વારા સર્જાયેલા અંધકારને બંધારણીય અધિકારો સાથે બદલવાનો અને ડાબેરી વિચારધારાની હિંસક વિચારધારાને બદલે વિકાસ અને વિશ્વાસના નવા યુગની શરૂઆત કરવાનો અમારો ઉદ્દેશ છે. શાહે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, ડાબેરી ઉગ્રવાદ પ્રત્યે શૂન્ય-સહિષ્ણુતાનો અભિગમ અને સરકારી યોજનાઓનાં 100 ટકા અમલીકરણ સાથે અમે એલડબલ્યુઇથી અસરગ્રસ્ત વિસ્તારોનો સંપૂર્ણ વિકાસ કરવા ઇચ્છીએ છીએ.
અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, સરકારે ડાબેરી ઉગ્રવાદ સામે લડવા માટે કાયદાનાં બે નિયમો નિર્ધારિત કર્યા છે. પ્રથમ, નક્સલવાદ પ્રભાવિત વિસ્તારોમાં કાયદાનું શાસન સ્થાપિત કરવું અને ગેરકાયદેસર હિંસક પ્રવૃત્તિઓ સંપૂર્ણપણે બંધ કરવી. બીજું, લાંબા સમય સુધી નક્સલવાદી ચળવળને કારણે જે વિસ્તારો વિકાસથી વંચિત હતા, ત્યાંના નુકસાનની ઝડપથી ભરપાઇ કરવી.
કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રીએ કહ્યું કે, 30 વર્ષમાં પહેલી વાર 2022માં ડાબેરી ઉગ્રવાદ (એલડબલ્યુઈ)ને કારણે જાનહાનિની સંખ્યા 100થી નીચે હતી, જે એક મહત્ત્વપૂર્ણ ઉપલબ્ધિ છે. તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે, વર્ષ 2014થી 2024 દરમિયાન નક્સલ સંબંધિત ઘટનાઓમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે. તેમણે કહ્યું કે 14 ટોચના નક્સલી નેતાઓને નિષ્ક્રિય કરવામાં આવ્યા છે, અને કતારમાં છેલ્લા માણસ સુધી પહોંચવા માટે સરકારી કલ્યાણકારી યોજનાઓને વધુ સારી રીતે અમલમાં મૂકવામાં આવી છે. શાહે જણાવ્યું હતું કે, એલડબલ્યુઇ સામેની લડાઈ અંતિમ તબક્કામાં છે અને માર્ચ, 2026 સુધીમાં દરેકનાં સાથસહકાર સાથે દેશ દાયકાઓ જૂનાં જોખમોમાંથી સંપૂર્ણપણે મુક્ત થઈ જશે. તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે બુદ્ધ પહાડ અને ચકરબંધા જેવા વિસ્તારો નક્સલવાદની પકડમાંથી સંપૂર્ણપણે મુક્ત થઈ ગયા છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, છત્તીસગઢમાં એલડબલ્યુઇ કેડરની 85 ટકા સંખ્યા નાબૂદ થઈ ગઈ છે અને હવે નક્સલવાદને અંતિમ ફટકો આપવાની જરૂર છે.
અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, વર્ષ 2019થી અત્યાર સુધી મોદી સરકારે બહુઆયામી વ્યૂહરચના અમલમાં મૂકી છે, જે અંતર્ગત સીએપીએફની તૈનાતી માટે શૂન્યાવકાશની ઓળખ કરવામાં આવી હતી. જેના કારણે માત્ર એક જ વર્ષમાં 194થી વધુ કેમ્પો સ્થપાયા હતા, જેને કારણે નોંધપાત્ર સફળતા મળી હતી. શાહે ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે, 45 પોલીસ સ્ટેશનો મારફતે સુરક્ષાની શૂન્યાવકાશ દૂર કરવા, સરકારી ગુપ્તચર શાખાઓને મજબૂત કરવા અને રાજ્યનાં વિશેષ દળોની ઉત્કૃષ્ટ કામગીરીએ આ વ્યૂહરચનાની સફળતામાં પ્રદાન કર્યું છે. તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે હેલિકોપ્ટરની જોગવાઈથી આપણા સૈનિકોમાં જાનહાનિની સંખ્યામાં ધરખમ ઘટાડો થયો છે. અગાઉ દળોની સેવા માટે માત્ર બે હેલિકોપ્ટર તૈનાત હતા, પરંતુ આજે બીએસએફના 6 અને એરફોર્સના 6 હેલિકોપ્ટર એમ 12 હેલિકોપ્ટર કાર્યરત છે.
કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રીએ નક્સલવાદ સામે લડવામાં સફળતા માટે છત્તીસગઢ સરકારની પ્રશંસા કરી હતી. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, જાન્યુઆરી 2024થી અત્યાર સુધીમાં છત્તીસગઢમાં કુલ 237 નક્સલવાદીઓ માર્યા ગયા છે, 812ની ધરપકડ કરવામાં આવી છે અને 723 નક્સલવાદીઓએ આત્મસમર્પણ કર્યું છે. ગૃહમંત્રીએ નક્સલવાદ સાથે સંકળાયેલા યુવાનોને અપીલ કરી હતી કે તેઓ હિંસાનો માર્ગ છોડીને સમાજના મુખ્ય પ્રવાહમાં જોડાઈને દેશના વિકાસમાં યોગદાન આપે. તેમણે નોંધ્યું હતું કે, ઉત્તરપૂર્વ, કાશ્મીર અને ડાબેરી ઉગ્રવાદથી અસરગ્રસ્ત વિસ્તારોમાંથી 13,000થી વધારે લોકોએ હિંસાનો ત્યાગ કર્યો છે અને મુખ્ય પ્રવાહમાં સામેલ થયા છે. શાહે નકસલવાદ સાથે સંકળાયેલા યુવાનોને જણાવ્યું હતું કે, તમામ રાજ્યોએ તેમના માટે લાભદાયક પુનર્વસન યોજનાઓ વિકસાવી છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, નક્સલવાદથી કોઈને લાભ થતો નથી તે હવે સંપૂર્ણપણે સાબિત થઈ ગયું છે.
અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, વર્ષ 2004થી વર્ષ 2014 સુધી સુરક્ષાને લગતા ખર્ચની યોજના હેઠળ રૂ. 1,180 કરોડનો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો હતો, જે મોદી સરકારે વર્ષ 2014થી 2024 વચ્ચે લગભગ 3 ગણો વધીને રૂ. 3,006 કરોડ કર્યો છે. તેમણે કહ્યું કે એલડબ્લ્યુઇના સંચાલન માટે કેન્દ્રીય એજન્સીઓને સહાયની યોજના હેઠળ 1,055 કરોડ રૂપિયા આપવામાં આવ્યા છે. શાહે જણાવ્યું હતું કે, વિશેષ કેન્દ્રીય સહાયતા નવી યોજના છે, જે અંતર્ગત છેલ્લાં 10 વર્ષમાં મોદી સરકારે રૂ. 3,590 કરોડનો ખર્ચ કર્યો છે. તેમણે કહ્યું કે અત્યાર સુધીમાં કુલ 14,367 કરોડ રૂપિયા મંજૂર કરવામાં આવ્યા છે, જેમાંથી 12,000 કરોડ રૂપિયા ખર્ચ કરવામાં આવ્યા છે.
કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, વર્ષ 2004થી વર્ષ 2014 વચ્ચે 66 કિલ્લેબંધીયુક્ત પોલીસ સ્ટેશનોનું નિર્માણ થયું હતું, જ્યારે વર્ષ 2014થી વર્ષ 2024 વચ્ચે 544 કિલ્લેબંધ પોલીસ સ્ટેશનોનું નિર્માણ કરવામાં આવ્યું છે. વર્ષ 2014 પહેલાના 10 વર્ષમાં 2900 કિમીનું રોડ નેટવર્ક બનાવવામાં આવ્યું હતું, જે છેલ્લા 10 વર્ષમાં વધીને 14,400 કિમી થયું છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, વર્ષ 2004થી 2014 સુધીનાં છેલ્લાં 10 વર્ષમાં મોબાઇલ કનેક્ટિવિટી માટે કોઇ પ્રયાસો થયા નથી, જ્યારે વર્ષ 2014થી 2024 દરમિયાન 6,000 ટાવર સ્થાપિત કરવામાં આવ્યાં છે અને 3,551 ટાવરને 4જીમાં પરિવર્તિત કરવાની કામગીરી પણ પૂર્ણ થઈ છે. વર્ષ 2014 પહેલા માત્ર 38 એકલવ્ય મોડલ રેસિડેન્શિયલ સ્કૂલ (EMRS)ને મંજૂરી આપવામાં આવી હતી, હવે છેલ્લા 10 વર્ષમાં 216 સ્કૂલોને મંજૂરી આપવામાં આવી છે, જેમાંથી 165 ઈએમઆર સ્કૂલ અસ્તિત્વમાં આવી છે. ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે આ તમામ પ્રયાસો દર્શાવે છે કે અમે વિકાસને વેગ આપવા માટે કેટલી તીવ્રતા સાથે કામ કર્યું છે.
અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, વર્ષ 2004થી વર્ષ 2014 વચ્ચે 10 વર્ષ દરમિયાન હિંસાની 16,463 ઘટનાઓ બની હતી, જે હવે ઘટીને 53 ટકાનાં ઘટાડા સાથે 7,700 થઈ ગઈ છે. એ જ રીતે, નાગરિકો અને સુરક્ષા દળોના મૃત્યુમાં 70 ટકાનો ઘટાડો થયો છે, હિંસાની જાણ કરનારા 96 જિલ્લાઓમાં હવે 57 ટકાના ઘટાડા સાથે 16 ટકા નો ઘટાડો થયો છે. હિંસાની જાણ કરતા પોલીસ સ્ટેશનો પણ 465થી ઘટીને 171 થઈ ગયા છે, જેમાંથી 50 પોલીસ સ્ટેશન નવા છે. શાહે જણાવ્યું હતું કે, આ સફળતા તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્ર સરકારનાં સંયુક્ત પ્રયાસોનું પરિણામ છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, આપણે તેને વધારે દ્રઢતા અને જોમ સાથે આગળ વધારવાની છે.
કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, છત્તીસગઢમાં નક્સલવાદ સામે પ્રાપ્ત સફળતા આપણને સૌને પ્રેરિત કરે છે. તેમણે કહ્યું કે છત્તીસગઢ સરકારે ડાબેરી ઉગ્રવાદથી પ્રભાવિત તમામ જિલ્લાઓમાં વિકાસનું નવું અભિયાન શરૂ કર્યું છે. વ્યક્તિગત અને પરિવાર કલ્યાણ માટે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારની લગભગ 300 યોજનાઓની 100 ટકા સંતૃપ્તિનું લક્ષ્ય રાખવામાં આવ્યું છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, આ યોજનાઓને કારણે સસ્તા દરે અનાજ અને દવાઓ, શાળાઓ, જાહેર આરોગ્ય કેન્દ્રો વગેરે હવે ગામડાઓ સુધી પહોંચી ગયા છે.
અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, વર્ષ 2019થી અત્યાર સુધીમાં સુરક્ષાની શૂન્યાવકાશ દૂર કરવા માટે 280 નવા કેમ્પોની સ્થાપના કરવામાં આવી છે, 15 નવા જોઇન્ટ ટાસ્ક ફોર્સની રચના કરવામાં આવી છે અને વિવિધ રાજ્યોમાં રાજ્ય પોલીસની મદદ માટે સીઆરપીએફની છ બટાલિયનો તૈનાત કરવામાં આવી છે. આ સાથે જ નકસલવાદીઓના નાણાસહાયને રૂંધાવા માટે એનઆઈએને સક્રિય કરીને આક્રમક રણનીતિ અપનાવવામાં આવી છે, જેના કારણે તેમના માટે નાણાકીય સંસાધનોની અછત સર્જાઈ છે. ગૃહમંત્રીએ ઉમેર્યું હતું કે, નક્સલવાદીઓને ઘેરી લેવામાં આવે તે સુનિશ્ચિત કરીને લાંબા ગાળાનાં અનેક અભિયાનો હાથ ધરવામાં આવ્યાં હતાં, જેનાથી તેમને છટકી જવાની કોઈ તક મળી ન હતી.
કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન અને સહકાર પ્રધાને જણાવ્યું હતું કે મુખ્ય યોજનાઓ ઉપરાંત, મોદી સરકારે માર્ગ કનેક્ટિવિટી, ટેલિકમ્યુનિકેશન્સમાં સુધારો, નાણાકીય સમાવેશ, કૌશલ્ય વિકાસ, શિક્ષણ, આરોગ્ય અને પોષણ જેવા મુખ્ય વિકાસ ક્ષેત્રો પર નોંધપાત્ર ભાર મૂક્યો છે, જેણે સકારાત્મક પરિણામો પ્રાપ્ત કર્યા છે. તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે, 2 ઓક્ટોબરના રોજ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ ઝારખંડની ધરતી પરથી ‘ધરતી આબા જનજાતીય ગ્રામ ઉત્કર્ષ અભિયાન’ની શરૂઆત કરી હતી. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, આ અભિયાન 15,000થી વધારે ગામડાઓમાં ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં સંપૂર્ણ સંતૃપ્તિ હાંસલ કરવા માટે વ્યક્તિગત સુવિધાઓ પ્રદાન કરવામાં સીમાચિહ્નરૂપ બની રહેશે, જેનો લાભ એલડબલ્યુઇ અસરગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં આશરે 1.5 કરોડ લોકોને મળશે. શાહે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, મોદી સરકાર 3-સી એટલે કે રોડ કનેક્ટિવિટી, મોબાઇલ કનેક્ટિવિટી અને ફાઇનાન્સિયલ કનેક્ટિવિટીને મજબૂત કરી રહી છે.
કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, નક્સલવાદ એ આદિવાસી વિસ્તારોના વિકાસમાં સૌથી મોટો અવરોધ તો છે જ, સાથે સાથે માનવતાનો દુશ્મન અને માનવાધિકારોનો સૌથી મોટો ભંગ કરનાર પણ છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, 8 કરોડ લોકોને મૂળભૂત સુવિધાઓથી વંચિત રાખવું એ માનવાધિકારનું મોટું ઉલ્લંઘન છે. શાહે ધ્યાન દોર્યું હતું કે, નક્સલવાદીઓ દ્વારા વાવવામાં આવેલી લેન્ડમાઇન્સ દ્વારા હજારો નિર્દોષ આદિવાસી ભાઈઓ અને બહેનોની હત્યા કરવામાં આવે છે અને નક્સલવાદને કારણે જ આ વિસ્તારોમાં વિકાસ અટકી ગયો છે.
કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, નક્સલવાદને સંપૂર્ણપણે નાબૂદ કરવા માટે આ જોખમને કાયમ માટે નાબૂદ કરવા માટે અંતિમ વેગ આપવો જરૂરી છે. તેમણે તમામ અસરગ્રસ્ત રાજ્યોના મુખ્યમંત્રીઓને મહિનામાં ઓછામાં ઓછા એક વખત વિકાસ અને નક્સલ વિરોધી અભિયાનોની પ્રગતિની સમીક્ષા કરવા વિનંતી કરી હતી અને પોલીસ મહાનિદેશકોને દર 15 દિવસમાં ઓછામાં ઓછી એક વખત આવી સમીક્ષા કરવા વિનંતી કરી હતી.
અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, આપણે નકસલવાદને સંપૂર્ણપણે નાબૂદ કરવાની દિશામાં કામ કરવું પડશે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, એપ્રિલ, 2026 સુધીમાં, લોકોની સામૂહિક શક્તિ મારફતે, આપણે જાહેરાત કરવા સક્ષમ થવું જોઈએ કે રાજ્યો અને કેન્દ્ર સરકારે સાથે મળીને કામ કરીને નક્સલવાદના દૂષણને સંપૂર્ણપણે નાબૂદ કર્યું છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, એક વખત આ સિદ્ધિ હાંસલ થઈ જાય પછી વિકાસમાં કોઈ અવરોધ ઊભો નહીં થાય, માનવ અધિકારનું ઉલ્લંઘન નહીં થાય અને વિચારધારાના નામે કોઈ હિંસા નહીં થાય.
