દિવાળી પર ઘણીવાર ચારે બાજુ દીવા પ્રગટાવવામાં આવે છે, જો કે દિવાળી સિવાય તમામ ઘરોમાં દરરોજ પૂજા રૂમમાં દીવા પ્રગટાવવાની પ્રથા છે. દીવો પ્રગટાવવો ખૂબ જ શુભ છે. કહેવાય છે કે તેને જલાવવાથી અનેક પ્રકારની પરેશાનીઓમાંથી મુક્તિ મળે છે. ચાંદીના દીવા, માટીના દીવા, લોખંડના દીવા, તાંબાના દીવા, પિત્તળના ધાતુના દીવા અને લોટના દીવા જેવા અનેક પ્રકારના દીવા છે. દિવાળી પર માત્ર માટીના દીવા પ્રગટાવવાનું મહત્વ છે. માટીના દીવા વધારે શુભ હોય છે.
દેવી-દેવતાઓની સામે જે દીવા પ્રગટાવવામાં આવે છે તે ધાતુ, લાકડા અથવા માટીના હોવા જોઈએ. દીવામાં ઘી અને તેલ મિક્સ ન કરવું જોઈએ. ઘીના દીવામાં સફેદ ઊભી વાટ મૂકીને તેને દેવતાની જમણી બાજુએ એટલે કે તમારા ડાબા હાથ તરફ, જ્યારે તલના તેલનો દીવો દેવતાની ડાબી બાજુ એટલે કે તમારી જમણી બાજુએ મૂકવો જોઈએ. હાથ તલના તેલના દીવામાં લાલ વાટ રાખવી જોઈએ અને આ વાટને ચાલુ રાખવી જોઈએ.ઘીનો દીવો દેવતા માટે છે જ્યારે તેલનો દીવો સાધકની ઈચ્છા માટે છે. તમે તમારી ઈચ્છા મુજબ એક કે બે દીવા પ્રગટાવી શકો છો. કોઈપણ પ્રકારની સાધના કે સિદ્ધિ માટે લોટનો દીવો બનાવવામાં આવે છે અને તે પૂજા માટે શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે.
ઘીનો દીવોઃ– આર્થિક તંગીમાંથી મુક્તિ મેળવવા માટે દરરોજ ઘરના દીવામાં શુદ્ધ ઘીનો દીવો પ્રગટાવવો જોઈએ. આનાથી દેવી-દેવતાઓ પણ પ્રસન્ન થાય છે. આશ્રમો અને મંદિરોમાં અખંડ જ્યોત પ્રગટાવવા માટે શુદ્ધ ગાયનું ઘી અથવા તલના તેલનો પણ ઉપયોગ થાય છે.
સરસવના તેલનો દીવોઃ– તમારી જાતને દુશ્મનોથી બચાવવા માટે સરસવના તેલનો દીવો પ્રગટાવો. ભગવાન ભૈરવના સ્થાન પર પણ સરસવના તેલનો દીવો પ્રગટાવવો જોઈએ.
તલના તેલનો દીવોઃ– શનિ ગ્રહ સંબંધિત સમસ્યાઓથી રાહત મેળવવા માટે તલના તેલનો દીવો પ્રગટાવવો જોઈએ. તેનાથી દેવી-દેવતાઓ પ્રસન્ન થાય છે.
મહુઆ તેલનો દીવોઃ– જીવનસાથીના લાંબા આયુષ્યની ઈચ્છા પૂર્ણ કરવા માટે ઘરના મંદિરમાં મહુઆ તેલનો દીવો પ્રગટાવવો જોઈએ.
અળસીના તેલનો દીવોઃ– રાહુ અને કેતુ ગ્રહોની સ્થિતિને શાંત કરવા માટે અળસીના તેલનો દીવો પ્રગટાવવો જોઈએ.
ચમેલીના તેલથી ભરેલો ત્રિકોણાકાર દીવો – સંકટ મીચન હનુમાનજીની પૂજા અને તેમના આશીર્વાદ હંમેશા તમારી સાથે રહે તે માટે તમારે ત્રણ ખૂણાવાળો દીવો કરવો જોઈએ.
ચારમુખી સરસવના તેલનો દીવોઃ- ભગવાન ભૈરવને પ્રસન્ન કરવા માટે સરસવના તેલનો ચારમુખી દીવો પ્રગટાવવો જોઈએ. આમ કરવાથી વ્યક્તિના જીવનની તમામ પરેશાનીઓ દૂર થઈ જાય છે.
પાંચ મુખી દીવો- કોઈપણ કેસ કે મુકદ્દમા જીતવા માટે ભગવાનની સામે પાંચ મુખી દીવો પ્રગટાવવો જોઈએ. તેનાથી ભગવાન કાર્તિકેય પ્રસન્ન થાય છે.
સાતમુખી દીવો – દેવી લક્ષ્મીની કૃપા હંમેશા ઘરમાં રહે તે માટે આપણે તેમની સામે સાતમુખી દીવો પ્રગટાવવો જોઈએ. દિવાળી પર કરો આ કામ
આઠ કે બાર મુખવાળો દીવોઃ– ભગવાન શિવને પ્રસન્ન કરવા માટે ઘી અથવા સરસવના તેલનો આઠ કે બાર મુખવાળો દીવો પ્રગટાવવો જોઈએ.
સોળ દીવાઓનો દીવોઃ– ભગવાન વિષ્ણુને પ્રસન્ન કરવા માટે તેમની સામે દરરોજ સોળ દીવાઓનો દીવો પ્રગટાવવો જોઈએ. દશાવતારની પૂજા માટે દસમુખી દીવો પ્રગટાવો.
ઊંડો અને ગોળ દીવો- ઈષ્ટ સિદ્ધિ અથવા જ્ઞાન પ્રાપ્તિ માટે ઊંડો અને ગોળ દીવો પ્રગટાવો.
મધ્યથી ઉપરની તરફ ઊંચો દીવો – દુશ્મનોથી પોતાને બચાવવા અથવા કોઈપણ વાંધાને દૂર કરવા માટે, મધ્યથી ઉપરની તરફ ઊંચો દીવો પ્રગટાવવા માટે ઉપયોગ કરવો જોઈએ.