ગોવર્ધન પૂજાના દિવસે છપ્પન ભોગ કેમ લગાવવામાં આવે છે? આ છે તેની પાછળની પૌરાણિક કથા

હિંદુ ધર્મમાં ગોવર્ધનની પૂજા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. આ તહેવાર દિવાળીના મુખ્ય તહેવારોની શ્રેણીમાં આવે છે. આ તહેવાર દર વર્ષે મથુરાની બ્રજભૂમિમાં ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. ગોવર્ધન દિવાળી પછી એટલે કે કારતક માસના શુક્લ પક્ષની પ્રતિપદા તિથિએ ઉજવવામાં આવે છે.

આ વખતે ગોવર્ધન પૂજા 14 નવેમ્બર 2023ના રોજ ઉજવવામાં આવશે. ગોવર્ધન પૂજાનો સીધો સંબંધ ભગવાન શ્રી કૃષ્ણની અદ્ભુત લીલા સાથે છે.તો ચાલો જાણીએ કે ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ કઈ પ્રકારની લીલાઓ રચી હતી.દ્વાપરયુગથી ગોવર્ધન પૂજાની પરંપરા ચાલી આવે છે અને આ દિવસે ભગવાનને છપ્પન ભોગ કેમ ચઢાવવામાં આવે છે.

પૌરાણિક માન્યતા અનુસાર, એકવાર માતા યશોદા અને બ્રજના લોકો ભગવાન ઈન્દ્રની પૂજાની તૈયારી કરી રહ્યા હતા. ભગવાન કૃષ્ણ જાણતા હતા કે ભગવાન ઇન્દ્ર ખૂબ જ અહંકારી છે. તેથી, તેમણે માતા યશોદાને કહ્યું કે ભગવાન ઈન્દ્રને બદલે ગોવર્ધન પર્વતની પૂજા કરવી જોઈએ. જે આપણી ગાયોને ખાવા માટે ચારા તરીકે ખોરાક પૂરો પાડે છે.

ગોવર્ધન પર્વતને કારણે ગોકુળની ગાયોને ચારો ખાવા મળે છે અને શુદ્ધ દૂધ પીવા મળે છે. તો શા માટે આપણે ભગવાન ઇન્દ્રની પૂજા કરીએ છીએ? જ્યારે ઈન્દ્રદેવને આ વાતની જાણ થઈ ત્યારે તેઓ ગુસ્સે થઈ ગયા અને ત્યાં ભારે વરસાદ થયો અને ગોકુલના લોકોને બચાવવા માટે શ્રી કૃષ્ણએ પોતાની છેલ્લી આંગળી (હાથની સૌથી નાની આંગળી) વડે ગોવર્ધન પર્વતને સાત દિવસ સુધી ઊંચો રાખ્યો અને દરેક ગોકુળવાસીઓને ભારે વરસાદથી બચાવ્યા.

ઇન્દ્રદેવ તેમના પ્રયત્નોમાં પરાજય પામ્યા અને અભિમાની થઈને તેમણે શ્રી કૃષ્ણ પાસે માફી માંગી. બધાએ ગોવર્ધન પર્વતની છાયામાં ભારે વરસાદથી ગોકુલના તમામ રહેવાસીઓને બચાવવા માટે ભગવાન કૃષ્ણ અને ગોવર્ધન પર્વતની પ્રશંસા કરી. ત્યારથી ગોવર્ધન પર્વતની પૂજા કરવાની પરંપરા શરૂ થઈ. જે દિવસે શ્રી કૃષ્ણએ ગોવર્ધન પર્વત ઉપાડ્યો અને ભગવાન ઈન્દ્ર દ્વારા થતા વરસાદથી ગોકુલના લોકોને બચાવ્યા. તે દિવસે કારતક માસના શુક્લ પક્ષની પ્રતિપદા તિથિ હતી.

પૌરાણિક માન્યતા અનુસાર, એવું કહેવાય છે કે માતા યશોદા શ્રીકૃષ્ણને દિવસમાં આઠ વખત ભોજન કરાવતી હતી. જ્યારે શ્રી કૃષ્ણે ગોવર્ધન પર્વત ઉપાડીને બ્રજના લોકોને ભારે વરસાદથી બચાવ્યા હતા. તેથી તેણે તે પર્વતને સાત દિવસ સુધી વહન કર્યો. જ્યારે શ્રી કૃષ્ણ તેમના નંદ ભવનમાં આવ્યા ત્યારે માતા યશોદાએ તેમના માટે સાત દિવસ સુધી છપ્પન પ્રકારનું ભોજન તૈયાર કર્યું હતું. એટલા માટે અન્નકૂટ પૂજાને ગોવર્ધન પૂજા સાથે જોડવામાં આવે છે.