ધનતેરસનો તહેવાર દિવાળીના 2 દિવસ પહેલા ત્રયોદશીના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે લોકો ઘરમાં દેવી લક્ષ્મી, કુબેર અને સ્વાસ્થ્યના દેવતા ધન્વંતરીની પૂજા કરે છે. ધનતેરસ પર લોકો એવી વસ્તુઓ ખરીદે છે જેનાથી ઘરમાં આશીર્વાદ આવે છે અને દેવી લક્ષ્મીની કૃપા જળવાઈ રહે છે. આ દિવસે ધાતુ, સાવરણી, સોપારી, મીઠું અને ધાણા ખરીદવું શુભ માનવામાં આવે છે. આ દિવસે ધન્વંતરીની પૂજા કરવા પાછળ એક વિશેષ કથા છે.
ધાર્મિક ગ્રંથો અને પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, ભગવાન ધનવંતરી સમુદ્ર મંથનમાંથી પ્રગટ થયા હતા. તેમને આયુર્વેદના સ્થાપક અને દવાના દેવ માનવામાં આવે છે. ધન્વંતરી તમારા જીવનમાં સ્વાસ્થ્ય લાવે છે. એવી ધાર્મિક માન્યતા છે કે ધન્વંતરીની પૂજા કરવાથી રોગમાંથી મુક્તિ મળે છે અને આરોગ્યની પ્રાપ્તિ થાય છે.
પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર જ્યારે સમુદ્ર મંથન કરવામાં આવી રહ્યું હતું ત્યારે એક પછી એક ચૌદ રત્નો મળી આવ્યા હતા. સાગર મંથનમાં છેલ્લે અમૃત નીકળ્યું. કહેવાય છે કે ભગવાન ધન્વંતરિ આ કળશ લઈને સમુદ્રમાંથી બહાર આવ્યા હતા. કારતક માસના કૃષ્ણ પક્ષની ત્રયોદશી પર ભગવાન ધન્વંતરી અમૃતના પાત્ર સાથે પ્રગટ થયા હતા. તેથી ધનતેરસ પર ધન્વંતરી દેવતાની પૂજા કરવામાં આવે છે.
ભારતમાં આયુર્વેદ ધર્મ સાથે જોડાયેલો છે. આયુર્વેદનો ઉલ્લેખ વિશ્વની સૌથી જૂની તબીબી પ્રણાલીઓમાં થાય છે. આયુર્વેદનો સીધો સંબંધ ભગવાન ધનવંતરી સાથે છે. આ જ કારણ છે કે દર વર્ષે ધનતેરસને રાષ્ટ્રીય આયુર્વેદ દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. દર વર્ષે ધન્વંતરી જયંતિ પર આયુષ મંત્રાલય લોકોને સ્વાસ્થ્ય અને રોજિંદા જીવનમાં આયુર્વેદના મહત્વ વિશે જણાવવા અને જાગૃતિ વધારવાનું કામ કરે છે.