બાળક તેની સાથે રહેતા લોકોને જોઈને બોલતા શીખે છે. તેથી જ કહેવાય છે કે બાળકો સાથે બને એટલી સરસ રીતે વાત કરવી જોઈએ. જેથી તે તેના માતા-પિતા અને પરિવાર પાસેથી સાચી ભાષા શીખે.
ઘણી વખત એવું જોવામાં આવ્યું છે કે બાળકને મૂંગા થવાની સમસ્યા હોય છે પણ તેના માતા-પિતા શરૂઆતમાં તેને સમજી શકતા નથી.
જો તમારું બાળક બે મહિનાનું છે અને તે કેટલાક વિચિત્ર અવાજો કરી રહ્યું છે અને બોલી શકતું નથી, તો આ બોલવામાં વિલંબના શરૂઆતી લક્ષણો હોઈ શકે છે.
જો 18 મહિના કે તેથી વધુ ઉંમરનું બાળક ‘મામા-પાપા’ બોલવાનું શરૂ કરે તો પણ 2 વર્ષની ઉંમર સુધી તેઓ 25 શબ્દો પણ બોલી શકતા નથી. અને જો તે ત્રણ વર્ષ સુધી 200 શબ્દો પણ બોલી શકતો નથી, તો તે બોલવામાં વિલંબથી પીડાય છે.
જો તમે તમારું બાળક રડે ત્યારે તેને ફોન આપો છો, તો તે તેના ભાષાના વિકાસમાં મદદ કરશે નહીં. તમારી જાણકારી માટે તમને જણાવી દઈએ કે તમારી વાણી અને ભાષામાં આસપાસનું વાતાવરણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે.
તબીબોના મતે ઘણી વાર બહેરા બાળક પણ મૂંગા હોય છે. જો કોઈ બાળક જન્મજાત બહેરાશનો શિકાર હોય તો શક્ય છે કે તે મૂંગો પણ થઈ જાય.
જો બાળકોને ખાતા-પીતા લાંબા સમય સુધી ફોન કે ટેબ આપવામાં આવે તો બાળકો બિલકુલ વાત કરતા નથી જેના કારણે તેમને બોલવામાં મોડું થવાની સમસ્યામાંથી પસાર થવું પડે છે.